GAZİANTEP - Gaziantep’te önemli geçim kaynaklarından olan Antep fıstığı hasadına yaklaşık 2 haftadır başlandı. Bu yıl yüksek bir rekolte beklediklerini belirten Gaziantep Fıstık Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İlhan Eralp, dolu ve don olayları Antep fıstığını olumsuz etkilediğini söyledi.

İşte Gaziantep Fıstık Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İlhan Eralp ile yaptığımız röportajın tamamı:

Derneğiniz henüz yeni kuruldu. Öncelikle hayırlı olsun. Peki, Gaziantep Fıstık Sanayicileri Derneğini kurmanızdaki amacı öğrenebilir miyiz?
Derneğimizi kurmamızdaki en büyük neden kayıt dışılığın önüne geçmektir. Tabi bu bir iki günde çözülecek bir sorun değildir. Çünkü çok ciddi bir şekilde devlet desteğine ihtiyaç var. Buna yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Bununla ilgili Gaziantep’teki tüm yetkililer ile görüşmelerimiz ve önerilerimiz devam ediyor. Yine aynı şekilde bakanlıklarla ile ilgili çalışmalarımız var. Hatta önümüzdeki hafta belediye başkanlarımızla bir toplantımız var. Kamuoyunu arkamıza alarak bununla ilgili çalışmalar yapılıyor. Borsa, ticaret ve sanayi odası başkanları ile ilgili çalışmalarımız var. Kayıt dışılığını önleyince hep birlikte işbirliği içerisinde olacağız. Şimdi ürünlerimiz kayıt altında olmuş olsaydı tahmini değil de net konuşurduk. Ancak tahminlere ve elimizdeki bilgilere dayalı konuşabiliyoruz.

Son 2 yıldır Antep fıstığı fiyatları yükselişe geçti. Antep fıstığı fiyatları bu seviyede devam edecek mi?
Sanırım Antep fıstığının, 2013, 2014 ve 2015 yıllarındaki yüksek fiyat seyri devam edecektir. Bu şunu gösterecek fiyatlar bu şekilde devam ederse tüketim oranlarını düşürecektir. Dolayısıyla bu şekilde devam ederse herkesin kaybı olacaktır. Hem tüketicilerin, hem de işletmecilerin kaybı olacaktır. Şu anda bu sene henüz piyasada spekülatif hareketli çok bir şey göremiyoruz. Kırmızı ben fıstığın, çıkmasını beklememiz lazım. Şu an daha yeni yeni toplanmaya başlandı. Şu an fıstık fiyatları yaş veya kuru olsun çiftçiyi memnun eder. Bu yıl çiftçiler için iyi bir yıl olabilir. Her ne kadar don olayı çiftçiyi üzse de fıstığın fiyatları noktasında çiftçi memnundur. Ancak bizler yani işletmeciler için aynı şeyleri söylemek mümkün değildir. Bizim için durum gittikçe kritikleşmeye başladı.

Daha önceki bu yıl yüksek bir rekolte beklediğinizi belirtmiştiniz. Bu yıl rekolte istediğiniz seviyede mi?
Rekoltenin az olması, fiyatların bu şekilde yüksek olması bizim işlerimizin azalacağını gösterir. Ben kırmızı fıstık, hasadına yeni başlandı. Bunun için net olmamakla beraber bu şekilde devam ederse tüketiciler zor duruma düşecektir. Yine her zaman her yerde söylediğimiz gibi kayıt dışı ürünün olması da ayrı bir sıkıntı ve problemdir. Çünkü kayıt dışı ürünün olması rekoltenin ne kadar olduğunu bilemiyoruz. Rekolte düşük mü veya yüksek mi bilemiyoruz. Kayıt dışı ürünün gelmesinden dolayı tam net olarak konuşamıyoruz. Fiyatlamada yine aynı sıkıntı tabi buna yönelik çalışmalarımız var. Çalışmalarımız hızlı bir şekilde devam etmektedir. Kayıt dışı problemini çözüme kavuşturmak için devletin tüm kurumlarını haberdar ediyoruz. Bu şekilde kayıt dışılığın önüne geçmeye çalışacağız. Tabi yine de 2014-2015 yılı fıstık sezonu tüm Gazianteplilere hayırlı olsun diyorum. Umarım beklediğimiz gibi bir sezon geçiririz.

Peki, rekoltenin az olması siz işletmecileri ve tüketicileri nasıl etkilemektedir. Fıstık fiyatlarında bir değişiklik söz konusu mu?
Hem fıstık bol gelirse, hem de fıstıklar makul duruma düşerse bu hem işletmecilerin, hem de tüketicilerin işine gelir diye düşünüyorum. Dolayısıyla çok fazla pazar kaybı yaşamayız. Çünkü pazar kaybı yaşadığımızda pazar tekrar elde etmek çok zor olacaktır. 2 yılda, 3 yılda kaybettiğiniz pazarı 5 veya 10 yılda ancak toparlayabiliyorsunuz. İnşallah böyle bir yıl yaşamayız. Dolayısıyla sezon başında durum şimdilik böyle gözüküyor. Dediğim gibi rekolte çok istediğimiz seviyelerde gözükmüyor. Öyle düşecek gibi de gözükmüyor. Eğer yine önümüzdeki dönem de talep ve arz arasında ciddi bir sıkıntı olursa bu şimdi değil ama Ekim veya Kasım ayında yine piyasayı teşviklendirecektir. Bizim genelde karşı olduğumuz ithalat kapısını zorlayabiliriz. Bunu konuşmak çok erken şimdi, zamana bırakmak lazım, piyasanın durumuna bir bakalım. Önümüzdeki günlerde ürünün gelmesini görmeliyiz. Şu an fıstık fiyatları yaş yani ben fıstık fiyatları 13 ile 14 TL, kuru kırmızı fıstık dediğimiz ürünler 22 ile 24 TL arasında işlem görüyor. Boz iç dediğimiz ürünler 65 ile 80 TL arasında işlem görüyor. Onun dışında tuzlu kavrulmuş fıstık dediğimiz ürünler ise piyasada 35 TL'den işlem görüyor.

Peki, rekoltenin son yıllarda istediğiniz seviyede olmadığını belirttiniz. Rekoltenin düşük olmasını neye bağlıyorsunuz?
Bu yıl rekoltenin düşük olması son aylardaki don ve dolunun etkili olmasından dolayı kaynaklandı. Yoksa bu yıl rekolte beklentimiz yüksekti fakat bu olumsuz hava şartları rekoltenin seviyesini azalttı. Yine aynı şekilde çiftçimize yönelik çalışmalarımız olacak hala çiftçimiz tam manasıyla ağaçların bakım ve onarımını düzenli yapmamaktadır. Yine biz direk toprağa verilen desteğe karşıyız. Nedeni ise biz çiftçiye direk olarak gelir desteği değil de çiftçi ne kadar ürün üretir elde ederse ona karşılık prim ve gelir desteğinin verilmesinden yanayız. Bu hem bizim için hem çiftçi için daha doğru olacaktır. Çünkü üretici ne kadar ürün elde ederse o kadar fazla destek alacaktır.

Antep fıstığı şuan gerektiği gibi tanıtılıyor mu? Ya da daha iyi tanıtılması için adımlar atılıyor mu?
Antep fıstığının neresinden bakarsanız bakın olması gereken yerde değil. Ne pazarlanırken, ne de üretilirken. Üreticiden başlayıp tüketiciye kadar Antep fıstığının tanıtılması ve hak ettiği yere gelmesi için adımlar atmalıyız. Yine fıstık işletmecilerinin bir araya gelip işletme sayılarını çoğaltmak lazım. Antep fıstığı ile ilgili konuşan çok ama fıstığın olması gereken yerde olması için hiç kimse ciddi adımlar atmıyor. Dedim ya biz tüm birimlerimizle koordineli olacağız. Şunu net ve açık şekilde söylüyorum. Antep fıstığı olması gereken noktada değil. Fiyatının yüksek olması değerinin artığı anlamına gelmez.

Türkiye veya dünya genelinde Antep fıstığı tüketim seviyesi hangi oranlarda yer alıyor. Tüketim istediğiniz seviyede mi?
Antep fıstığı tarihi yeniden yazılmaya başlıyor. Ben 13, 14 yıldır Antep fıstığının çok ucuz satıldığını düşünüyorum. Şu an tüm dünyada tüm tarım ürünlerinde fiyatlar yukarı doğru gidiyor. Fıstık fiyatları da artık eskisi gibi öyle gerilere düşmeyecektir. Fıstık fiyatları yeni bir fiyat dengesi alabilir. Tüketim bazı noktalarda belki daha da azalacak. Ama biz işletmelerimizi ve üreticilerimizi bu anlamda işlerinin verimliliğini ve kalitesini artırmak istiyoruz. Tabi fiyatlar yüksek olduğundan dolayı ister istemez bazı alanlarda tüketimi azalacaktır. Bizim amacımız bilinçsiz bir tüketimden ziyade gıda güvenilirliği olan bir tüketimdir. Ama şunu da belirtmek istiyorum. Tüketim noktasında belki geçmiş yılları yakalamayabiliriz. Ama sabırlı olmak lazım biraz zamana ihtiyacımız var.   (İbrahim Koçyiğit - İLKHA)