Mısır'da geçen hafta meydan gelen darbe 80 yıldan uzun bir süredir mücadelesini sürdüren Müslüman Kardeşler Hareketi (İhvanü'l Müslimin) için yeni bir mücadele dönemi olarak değerlendiriliyor. Kurulduğu 1928 yılından itibaren İhvan hareketi karşılaştığı pek çok zor dönemeci aşarak tün İslam Dünyası'nda etkinliğini sürdürmeyi başardı.

TEMELLERİ EFSANE BENNA ATTI

İhvan hareketi efsanevi kurucusu Hasan el Benna (1906-1949) ve az sayıdaki arkadaşı tarafından Mısır'ın İsmailiye kentinde mütevazi şartlar altında kuruldu. O dönemde İsmailiye'de öğretmenlik görevi yapan Benna'nın çalışmaları ile büyümeye başlayan hareket, kurucusunun 1932'de Kahire'ye tayini sonrasında büyümeye başladı. İlk dönemlerde Benna ve arkadaşları 1933 yılından itibaren çıkardıkları İhvanü'l Müslimin dergisi ile hem seslerini kitlelere ulaştırmaya başladılar hem de hareketin temellerini ortaya çıkardılar.

1936'ya gelindiğinde İhvan'ın üye sayısı 200 bine ulaştı ve Mısır'ın pek çok yerinde etkinlik göstermeye başladı. 1938 yılından itibaren siyasal bir hüviyet de kazanan hareket, 2 Dünya Savaşı sonrasında ülkenin en önde gelen siyasal ve toplumsal güçlerinden biri durumuna geldi.

1948'e gelindiğinde Müslüman Kardeşler'in üye sayısı yarım milyonu bulmuştu. Aynı yıl Filistin Savaşı'na fiili destek vermeye başlayan İhvan İslam Dünyası'nda daha fazla tanınmaya ve takdir görmeye başladı.

Ancak aynı yıl Mısır Başbakanı M. Fehmi en-Nakraşi'nin bir suikast sonrasında öldürülmesi ile İhvan üzerinde Mısır hükümeti tarafından yoğun bir baskı kurulmaya başlandı. Bu suikastten bir kaçsonra da İhvan kurucusu Hasan el Benna 12 Şubat 1946'ta bir suikastle öldürüldü. Hasan el Hudeybi, 1950 yılında Benna sonrasında İhvan'ın başına geçti.

NASIR DÖNEMİ: ACI VE İDAMLAR

1951 yılından itibaren Mısır ile İngiltere arasında şiddetlenen çatışmalarda Müslüman kardeşler İngiliz karşıtı tutum takındı ve 1952 yılındaki Muhammed Necib önerliğindeki Mısırlı albayların hükümeti devirmesine de destek veren. Ancak Müslüman Kardeşler ile ihtilalci hükümet arasındaki ilişkiler hızla bozuldu. Cemal Abdul Nasır'ın, kısa süre içinde Necib'i saf dışı bırakarak ülke yönetimine el koyması sonrasında ise bu gerilim daha da arttı. 1954 yılında Nasır'a İsmailiye'de suikast girişimi düzenlendi. Bu suikastten sorumlu tutulan Müslüman Kardeşler'e yönelik kapsamlı bir yıldırma politikası hayata geçirildi. İhvan yasaklanırken pek çok üyesi de tutuklandı, işkence gördü ve 6 kişi de idam edildi.

Yasaklama ve baskılara rağmen Müslüman kardeşler faaliyetlerine son vermedi. 1965-1966 yılları arasında İhvan'a karşı yeni bir baskı dönemi başladı. Bu süre içinde tutuklama ve işkenceler yeniden şiddetlenirken Yusuf Havvaş ve Abdülutuh İsmail'in yanı sıra İhvan'ın benna'dan sonra en önemli ismi olan Seyyid Kutub idam edildi. 1954 yılına tutuklanan Kutub, 1964 yılında serbest bırakılmış anacak kısa süre sonra yeniden tutuklanmıştı.

İHVAN YENİDEN CANLANIYOR

Nasır'ın 1970'teki ölümünedek faaliyetlerini gizli olarak sürdüren Müslüman kardeşler bu tarihte yeniden Mısır politika sahnesinde boy göstermeye başladı ve üyeleri kademeli olarak serbest bırakılmaya başlandı.

Hüsnü mübarek döneminde, sınırlı politik atmosferde faaliyetlerini sürdüren Müslüman Kardeşler, bir taraftan da altyapı ve hayır işleri ile Mısır toplumunda destek ve tabanını genişletti. 2005 parlamento seçimlerinde 88 sandalye kazandı.

Müslüman Kardeşler'i dünya gündemine taşıyan olay ise 2011 yılında Hüsnü Mübarek'in devrilmesi ile sonuçlanan ayaklanmalarda üstlendiği rol oldu. Mübarek'in devrilmesinden sonra Hürriyet ve Adalet Partisi ile politik arenaya çıkan Müslüman Kardeşler,aynı yıl yapılan seçimlerde Meclis'teki 498 sandalyenin 235'ini kazandı. 2012 yılında yapılan cumhurbaşkanlığıseçimlerini ise İhvan'ın adayı Muhammed Mursi kazandı.

Mursi'nin bir yıllık yönetimi ise Temmuz 2013'teki darbe ile sona erdi. Müslüman Kardeşler bu darbeye rağmen mücadelesini sürdürmekte kararlı olduğunu yineledi.

İSLAN DÜNYASI'NDA İHVAN

Mısır merkezli olsa da Müslüman Kardeşler kuruluşlarından kısa süre sonra İslam Dünyası'ndaki pek çok ülkede etkin hale geldi. Özellikle Filistin, Ürdün, Suriye, Irak ve tunus'ta bu hareketle doğrudan ya da dolaylı olarak bağlantılı hareketler etkinliklerini sürdürüyor.

Müslüman Kardeşler'in Suriye'nin Hama kentinde Şubat 1982'de giriştiği ayaklanmanın Hafız Esad yönetimince bastırılması sırasında binlerce kişi öldürüldü.

Menekşe Devrimi sonrasında Tunus'ta başa gelen Ennehda'nın da Müslüman kardeşler hareketinden etkilendiği biliniyor.

DÜŞÜNCE TEMELLERİ

Kurucusu Hasan el-Bcnna davaları hakkında şöyle demiştir "îhvan-ı Müslimin hareketi selefi davettir, Sünni tarikattır, sufi hakikattir, si¬yasi kuruluştur, sportif gruptur, ilmi ve kül¬türel demektir, ekonomik şirkettir ve sosyal düşüncedir."

el-Benna, İhvan harekelinin temel pren¬siplerini de şöyle belirtmiştir

1- İhtilaflı konulardan uzak durmak.

2- Mevki sahiplerinin tasallutundan uzak kalmak.

3- Parti ve gruplardan uzak durmak.

4- örgütlenmeye önem vermek ve adım¬ları yavaş ama sağlam atmak.

5- İlmi ve üretici faaliyetleri propaganda ve reklama tercih etmek.

6- Gençlerin yetiştirilmesine önem ver¬mek.

7- Köy ve şehirlerin her ikisinde de hızlı yayılmak.

(Yen ŞAFAK)