Sektör, salgınının en çok etkilediği Uzakdoğu ve Avrupa bölgelerinden iş makinası üretimi için komponent ve yedek parça tedarikinde yaşanan zorluklar ve Avrupa Birliği başta olmak üzere dünyadaki tüm önemli pazarlardaki daralma sonucu oluşan stoklar nedeniyle sıkıntılı günler yaşıyor.

Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği (İMDER) Yönetim Kurulu Başkanı Merih Özgen, ana ihracat pazarlarındaki durumun sektörü olumsuz etkilediğini belirterek iş makinaları sektörünün de ekonomik önlem paketindeki yerini almasını talep etti.

“Belirsizlik ortamı bizi de derinden etkiledi”

Tüm dünyanın daha önce görmediği bir salgınla karşı karşıya kaldığını belirten Özgen, “Tarihsel bir krize tanıklık ediyoruz. Coronavirus her şeyi değiştiriyor. Sağlıklı günlere, sağlıklı bir ekonomiye kavuşmayı bekliyoruz. Bugünlerin ardından yeni bir dünya düzeni kurulacak gibi gözüküyor. Dünyayı ve ülkemizi derinden etkileyen bu zor dönemleri dayanışma ile aşmamız gerektiğinin farkındayız. Ancak bu belirsizlik ortamı bizi de derinden etkiledi.” dedi.

“Cumhurbaşkanımız tarafından yayınlanan önlem paketinde yer almayı talep ediyoruz”

Yaklaşık 130 bin kişiye istihdam sağlayan iş ve inşaat makinaları sektörünün Türkiye ekonomisinde edindiği yeri ile öne çıkan sektörler arasında yer aldığını hatırlatan Özgen, “Ana ihraç pazarlarımızın salgından çok etkilenmesi ve bu ülkelerdeki talebin düşmesi hatta sıfırlanma noktasına gelmesi sektörün ayakta kalabilmesi için tehdit unsuru oluşturuyor. Hem üretim yapan üyelerimizin hem de ticaret yapan üyelerimizin bu dönemden en az zararla ayrılması, üretim potansiyelini kaybetmemesi için Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından yayınlanan önlem paketinde yer almayı talep ediyoruz.” diye konuştu.

Özgen, konuşmasına şöyle devam etti: “Tüm makine sektörü 2019 yılında 17 bini aşkın işletme,  250 bine yakın istihdam ile 109 milyar liralık ciro karşılığında 27 milyar lira katma değer sağlarken, ihracatını ise 17,9 milyar dolara çıkararak toplam ihracatın yüzde 10’una ulaştı. Bu rakamlar ışığında Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörlerinden biri olduğunu söyleyebileceğimiz makine sektöründe faaliyet gösteren 20 dernek olarak MAKFED- Makine Federasyonu altında örgütlendik ve bu destek talebine yönelik tüm girişimler MAKFED tarafından da yapılıyor.”

“Tedarikçilerde üretimin kısıtlı olması sektörün ülkemizdeki üretimini de önemli ölçüde etkilemektedir”

Salgın nedeniyle oluşan belirsizlik ortamı ve döviz kurlarındaki artış sebebi ile müşteri siparişlerinin büyük oranda ertelendiğine ya da iptal edildiğine dikkat çeken Özgen, sektörün yaşadığı sıkıntıları şu şekilde aktardı:

"Coronavirus salgınının küresel ekonomiye maliyeti büyük olacak. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, salgın nedeniyle bu yıl için küresel büyüme tahminini yüzde 2,6'dan yüzde eksi 0,5'e çekti. Bu dramatik aşağı yönlü revizyon dünya ekonomisinde salgının ne kadar büyük bir şok etkisi yaratacağının da işareti niteliğindedir. Yine Moody’s tarafından yapılan açıklamada Türkiye ekonomisinin 2020 yılında yüzde 1,4 küçüleceği yer alıyor. Moody’s salgından önceki açıklamalarında Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 0,2 büyüyeceğini öngörmüştü. Ancak şimdi tüm tahminler yeniden gözden geçiriliyor. Bu koşullardan iş ve inşaat makinaları sektörünün olumsuz yönde etkilenmemesi imkânsız. Salgın nedeniyle üyelerimizin satışlarında erteleme ve iptaller yoğunlaştı. Bu da stoklarımızda ciddi bir artışa sebep olacaktır. Sektörümüzün de yoğun şekilde eklemlenmiş olduğu global değer zincirlerinde ortaya çıkmaya başlayan kopmalar nedeniyle üye firmalarımızın üretimlerinde de aksamalar başlamıştır. Özellikle sektörün komponent ve yedek parça tedarikinin önemli bölümünü karşılayan Uzakdoğu ve Avrupa gibi bölgelerde Covid-19 riskinin yüksek düzeyde olması ve bu tedarikçilerde üretimin kısıtlı olması sektörün ülkemizdeki üretimini de önemli ölçüde etkilemektedir. Komponent ile yedek parça tedarikleri konusunda gecikmeler ve ciddi problemler olma ihtimali yüksektir.“

"Piyasa salgın sebebiyle ciddi oranda etkilenecek"

Sektörün ana ihracat pazarlarında yaşanan daralmanın sektörü tehdit eder hale geldiğini söyleyen Özgen, “Son iki yıldır yüzde 80 civarında daralan iç pazarın etkilerini ihracata yoğunlaşarak hafifletmeye çalıştık. Üyelerimizin çabaları sayesinde 2019 yılında bir milyar 365 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirerek ülkemiz ekonomisine katkı sağladık. Ancak sektörümüzün ana ihraç pazarlarının salgından bir hayli etkilenmesi ve bu ülkelerdeki taleplerin düşmesi hatta sıfırlanma noktasına gelmesi sektörümüzün ayakta kalabilmesi için tehdit unsurudur. Üyesi olduğumuz ve Türkiye dâhil 13 Avrupa ülkesinin iş ve inşaat makinaları sektöründe faaliyet gösteren derneklerini çatısı altında toplayan Avrupa İş Makinaları Federasyonu’ndan (CECE) edindiğimiz tahminler de sektörümüzün ana müşterilerinden biri olan Avrupa’nın iş ortamının salgın nedeniyle ciddi oranda etkileneceği yönünde. İtalya’daki bazı sektörel firmalar cirolarının yüzde 70 oranında daralacağını söylerken, Fransa ise ticari faaliyetlerde yüzde 30-60 arasında düşüş bekliyor. Almanya da yine ticari faaliyetlerde yüzde 20-60 arası düşüş bekliyor. ” dedi.

“Yaşanabilecek aksaklıklar ve altyapı sorunlarının çözümü için iş makinaları sektörünün devamı şarttır”

Sektördeki istihdamın ve faaliyet gösteren firmaların sürdürülebilirliğinin olumsuz yönde etkilenmemesi için kamudan sağlanacak desteğin önemli olduğunu vurgulayan Özgen, şunları kaydetti:

“Ülkemize milyarlarca dolar katma değer kazandıran sektörümüzü ayakta tutmak ve en az zararla bu salgını atlatmak için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin nisan, mayıs ve haziran ödemelerinin altışar ay ertelenmesi gerekiyor. Çalışan iş makinalarının operasyonunun aksamaması için parça tedarikinde olası gecikme ve sorunlara alternatif olarak Türkiye’de komponent revizyonunun desteklenmesi gerekiyor. Bunların yanında 5 yıl vadeli ivme kredisinin, yerli üreticilerin yanı sıra, ciddi sayıda istihdam sağlayan ticari firmaları da kapsaması da sektörün sürdürülebilirliğine katkı yapacak diğer uygulamalar olacaktır. CECE üyesi ülkeler de kendi ülkelerinde uygulanan ekonomik tedbir paketlerinden üyelerinin faydalanması için çalışmalar yürütüyor. CECE’ye göre de günlük hayatta yaşanabilecek aksaklıklar ve altyapı sorunlarının çözümü için iş makinaları sektörünün devamı şarttır.” 

“İhracat ve çalışma ile Türkiye ekonomisine katkı sağlamaya hazırız”

Gündelik hayatın aksamadan devam etmesi için enerji, su, kanalizasyon, iletişim, haberleşme vb. tüm alt yapı hizmetlerinin kesintisiz olarak halkımızın hizmetine sunulması gerektiğini vurgulayan Özgen, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bunun için de iş ve inşaat makineleri sektörünün kendi üretim ve satış sonrası hizmetlerini aksama olmaksızın sunması hayati öneme sahip. İhtiyaç olması durumunda yeni hastanelerin, sağlık kurum ve kuruluşlarının inşasında sektörümüz görev alacaktır. Bu nedenle, iş makinaları sektörünün verimli bir şekilde üretime devam edip hizmet içinde kalması bir ulusal güvenlik meselesidir. İMDER üyelerinin de bu küresel salgından etkilenmemek, virüsünün yayılma riskini olabildiğince minimize etmek ve faaliyet gösterdikleri alanlarda verimliliklerini sürdürebilmek amacıyla alınması gereken sağlık önlemleri konusunda hassasiyet gösteriyor. İş ve inşaat makinası sektörünün bu zor günlerde ve sonrasında daha çok üretim, ihracat ve çalışma ile Türkiye ekonomisine katkı sağlamaya hazırız.”

İLKHA