Karabulak, Örtülü ve Gölyüzü (Şeyhuli) arasında bulunan sazlık ve sulak alanlar Doğubayazıt Sazlıkları Türkiye'nin en fazla türden kuş barından alanları arasında yer alıyor.

Doğubayazıt Sazlıkları, Türkiye’nin en yüksek dağı Büyük Ağrı Dağı'nın (5 bin 137 metre) eteklerinde yer alan tatlı su gölleri (ikisi büyük) ile bunların arasında uzanan geniş taşkın ovaları, ıslak çayırlık ve bataklıkları kapsar.

Büyük göllerden, Saz ya da Kurtkapan Gölü yüzey akımıyla, Gölyüzü (Şeyhli) Gölü ise Balıkgölü Suyu ve güney batıdaki Tendürek Dağı'ndan gelen derelerle beslenir.  Doğubayazıt Sazlıklarının suları, daha sonra İran sınırlarına giren ve Aras Nehri'ne karışan Karasu'ya akar. Küçük gölcükler, sazlıklar ve ıslak çayırlıklarla bakir bir bataklık kompleksini oluşturan ve dolambaçlı bir yatak çizen dereyle birbirine bağlı olmalarından dolayı, bu iki göl tek bir alan olarak değerlendirilmiştir.

Sarısu, Türkiye’nin en yüksek dördüncü dağı olan Süphan Dağı'nın (4 bin 58 metre) hemen kuzeyinde yer alan yüksek rakımlı bir ovadır. Burada yer alan 22 bin hektarlık Patnos Sarısu Sazlıkları Sulak Alanları çok sayıda kuş türüne ev sahipliği yapmakta. Tarihi kaynaklara göre Sultan Alparslan 1071 yılında gerçekleşen Malazgirt Savaşı sırasında su ihtiyaçlarını bu alanda gidermişler. Van Gölü’ne 25 kilometre mesafedeki Sarısu Ovası, sığ göller, geniş sazlıklar ve sulak çayırlıklardan oluşur. Küçük dereler ve yeraltı sularıyla besleniyor. Karasu Çayı yoluyla Fırat’ın büyük kollarından Murat Nehri’ne boşalıyor. Sulak alanın, Erciş – Patnos karayolunun batısında yer alan ve üzerinde çok sayıda göl bulunan asıl bölümünde, sazlarla kaplı küçük Dipsiz göl ve seyrek bitki örtüsüne sahip daha büyük açık bir göl bulunuyor. Doğu bölümü ise Karasu üzerindeki bataklıklardan oluşuyor.

Bu alanlarda Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Müdürlüğüne bağlı ekipler tarafından yapılan Kış Ortası Su Kuşu Sayımları çalışması nihayete erdi.

Kısa adı KOSKS olan bu faaliyet için İl Müdürlüğüne bağlı ekipler her yıl 15 Ocak ile 15 Şubat tarihleri arasında su kuşu popülasyonlarının ve sulak alan ekosistemlerindeki değişimleri gözlemliyorlar. Ekipler bir ay boyunca bu faaliyetleri yukarıda tanımını yaptığımız Doğubayazıt Sazlıkları ile Süphan Dağı'nın eteklerinde yer alan Patnos Sazlıklarında gerçekleştiriyor.

KOSKS kapsamında yaptıkları çalışmanın su kuşlarının mevsimsel göç hareketlerinin en az olduğu, sulak alanlarda kümelendikleri 15 Ocak - 15 Şubat tarihleri arasında yapıldığını hatırlatan Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Müdürü Selçuk Karakaş, sayımların en önemli özelliği sahip olduğu uzun dönemli bakış açısı olduğuna işaret etti.

Karakaş, aynı alanlarda aynı noktalardan yapılan standart sayımlar, uzun dönemde popülasyon trendlerinin analiz edilmesinde oldukça yararlı olduğunu ve bu sayımların maksadının ise, Türkiye’deki sulak alan işleyişini ve kullanım faaliyetlerini izlemek, koruma çalışmalarına altlık oluşturmak, yıllara göre tür sayısı ve popülasyon büyüklüğündeki değişiklikleri takip etmek, sayım sonuçlarına göre; sulak alanlar, su kuşları ve çevre konularında kamuoyunun bilgilendirilmesine katkı sağlamak ve farkındalığı artırmak ve ülkedeki kuş gözlemcilerine uygulamalı eğitim imkânı sunmak olduğunu belirtti.

"Kış ve yaz aylarında da onlarca kuş türünü misafir etmektedir"

Sulak alanların kuş türleri için önemli olduğuna vurgu yapan Selçuk Karakaş, "Kış Ortası Kuş Sayımları Ağrı ilimizde de Ağrı Doğa Koruma ve Milli Parklar il Şube Müdürlüğünce, ulusal öneme haiz sulak alanlardan Doğubayazıt Sazlıkları Sulak Alanında ve Patnos Sazlık Sulak Alanında gerçekleştirilmektedir. Doğunun kuş cenneti olan Doğubayazıt Sazlıkları Sulak Alanı onlarca kuş türünün yerleşik yaşam alanı olmakla beraber kış ve yaz aylarında da onlarca kuş türünü misafir etmektedir. Sulak alanlar kuşların hem barındığı, hem kışladığı ve hem de yazın gidip geldiği, konakladığı, misafir edildiği yerlerdir. Özellikle kuş türleri için çok önemli alanlardandır sulak alanlar. İlimizde de iki tane ulusal anlamda önemli sulak alan bulunmaktadır. Birincisi Patnos Sarısu Sazlıkları Sulak Alanı, ikincisi ise Doğubayazıt Sazlıkları Sulak Alanı. Patnos Sarısu Sazlıkları Sulak Alanlarında üç noktada gözlem yapıyoruz, yine Doğubayazıt'ta da üç noktada gözlem yapacağız." ifadelerini kullandı.

"Kış Ortası Kuş Sayımlarının amacı su kuşu popülasyonlarını mevsimsel ve dönemsel sayılarını belirlemektir"

KOSKS kapsamında yaptıkları çalışmanın bir ay boyunca sürdüğünü belirten Karakaş, "Kış Ortası Kuş Sayımlarının amacı su kuşu popülasyonlarının mevsimsel, dönemsel sayılarını belirlemek. Kuşlar acaba azalıyor mu, artıyor mu? Veya her hangi bir tehdit var mı? Bunları ortaya koyarak önlemler almaktır.  15 Ocak ve 15 Şubat tarihleri arasında sayımlar yapıyoruz, Türkiye genelinde bu sayımlar yapılıyor. Bizde hem bu sazlıkta ve hem de Doğubayazıt'ta sayımlarımızı gerçekleştireceğiz." şeklinde konuştu.

Ağrı'daki iki önemli sazlık hakkında bilgi veren Karakaş, "Patnos Sarısu Sazlıkları Sulak Alanları 22 bin hektar ve Doğubayazıt Sazlıkları Sulak Alanı ise yaklaşık 10 bin hektar büyüklüğündedir. Özellikle Doğubayazıt Sazlıkları Sulak Alanı onlarca kuş türü ve yüzlerce bireye ev sahipliği yapmaktadır. Bu alan kuşlara ev sahipliği yapması bakımından çok önemli bir potansiyele sahiptir. Yine bu alan Doğu'nun Kuş Cenneti olarak tanımlanıyor." dedi.