Uludağ Üniversitesi (UÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü tarafından 6 yıldır yapılan çalışmalar neticesinde "barbipalladium" adı verilen bileşik, 'kolon kanseri' tedavisinde kullanılabilecek.

Uludağ Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Turan, Tıp Fakültesi Biyokimya Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Ulukaya ve Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Ceyda İçsel'in bursiyer olarak çalıştığı TÜBİTAK destekli çalışma kapsamında oluşturulan yeni bileşiğin, kolon kanserine karşı yüksek antikanser etki gösterebileceğine yönelik bulgular bulundu.

Bileşik için patent alınırken, fareler üzerinde denendi ve farelerdeki kolon kanseri tümörünün büyümesini durdurarak küçülttüğü ve yan etkisinin şu anda piyasadaki kanser ilaçlarından daha az olduğu belirtildi.

4 yıl sonra eczanelerde olacak

İnsanlar üzerinde yapılacak deneylerin ardından bileşiğin yaklaşık 4 yıl sonra ilaç aşamasına gelebileceği tahmin edilirken, çalışma kanser hastalarına umut oldu.

Konuyla ilgili Uludağ Üniversitesinde gerçekleştirilen basın toplantısında konuşan Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Turan, bileşiğin, özellikle kolon kanseri üzerinde etkisinin gözlendiğini, gözlenen bileşiğin, piyasada tedavi amaçlı kullanılan platin grubu antikanser ilaçların benzeri hatta onlardan daha etkili olduğunu aktardı.

"Piyasada kullanılan ilaçlardan çok daha etkili"

Turan, "Bileşiği kendi laboratuvarımızda sentezledik. Biyolojik aktivite çalışmalarını Engin Hoca'nın laboratuvarında yürüttük. Yüksek etkiyi gördükten sonra fare deneylerini yapmamız gerekiyordu. Fare deneylerini çalışma ortaklarımızdan Selanik Üniversitesinde Dr. Dimas tarafından yürütüldü ve farelerde yetiştirilen tümörler üzerinde önemli derecede tümörleri küçülttüğü ve mevcut piyasada kullanılan ilaçlardan çok daha etkili olduğu sonucuna ulaştık. Daha sonra bu çalışmalarımızı uluslararası patente dönüştürdük." ifadelerini kullandı.

Turan, tasarladıkları bileşiğe buluş sahipleri olarak "barbipalladium" adını verdiklerini aktardı.

Daha sonra kısa bir açıklama yapan Yrd. Doç. Dr. Ceyda İçsel "palladium" bileşiğinin doktora tez çalışmasının bir kısmını oluşturduğunu söyledi. İçşel, "Bileşik özellikle DNA'yı hedefleyen bir bileşik.  Biyolojik aktivite ile araştırıldı. Umarım ilaç olup güzel işler yapabiliriz." dedi.

İstiniye Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Ulukaya'da, "İlaç geliştirmede 3 önemli aşama vardır. Birincisi hücre kültür aşaması, bunu çoktan geçtik. Deney hayvan aşamasını da geçtik. Şimdi insan çalışmasına ulaştık. Buraya kadar son derece iyi gitti. Şu an 'Faz 1' insan çalışmasının hemen arifesindeyiz. Ülkemizde 'Faz 1' onkolojik çalışma hiç yapılmamış." şeklinde konuştu.

"Fon bulabilirsek bileşik insanlarda denenecek"

Yunanistan ile temasa geçtiğini, 'faz 1' insan çalışmasını yapacak merkez arandığını ifade eden Ulukaya, "Eğer fon bulabilirsek bu bileşik insanlarda denenecek aşamaya geldi ve denenecektir. Bundan başarılı olarak çıkarsa faz 2 ve faz 3 daha sonra da eczane raflarında bu ülkenin bir kanser ilacını görmeye çok arzu ediyoruz." dedi.

Bir ilacın ülke ekonomisine yıllık 10 milyar dolar getirisi olduğunu vurgulayan Ulukaya, dünyanın en fazla satan 10 kanser ilacının o ülkelere yıllık getirisinin 8 ile 10 milyar dolar arasında olduğunu söyledi.

"Türkiye'deki ilaç firmalarının bunu sahiplenmesini arzu ediyoruz"

Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yusuf Ulcay'da konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Gerçekleştiği takdirde Türkiye'de yapılmış ilk kanser ilacı olacak. Bu açıdan çok önemli. Türkiye'deki ilaç firmalarının bunu sahiplenmesini arzu ediyoruz. Türkiye'deki girişimcilerin bu işe sahip çıkması lazım." değerlendirmesinde bulundu. (Mustafa Bikeç-İLKHA)