Yeni tip Coronavirus enfeksiyonunun ortaya çıktığı ilk günlerde sadece Covid-19 pozitif kişilerin maske takması gerektiği söyleniyordu. Enfeksiyon toplumda yayıldıkça sağlıklı kişilerin de maske takması ve maskesiz dolaşmaması artık mecburi hâle geldi.

Covid-19'a karşı mücadelede "Kontrollü Sosyal Hayat" sürecinde pazar yerleri, marketler, AVM'ler, toplu ulaşım araçları, taksiler ile tekrar hizmet vermeye başlayan kuaförler ve berberlerde mecburi olan maske kullanımı, bazı illerde hıfzıssıhha kurulları tarafından sokağa çıkıldığında da zorunlu hale getirildi.

Maske kullanımının zorunlu hale gelmesinden bu yana uzmanlar da doğru maske kullanımı konusunda uyarılarda bulunuyor. Covid-19 salgını ile mücadele sürecinde maske kullanımının önemli olduğunu vurgulayan uzmanlar, normalleşme sürecinde maske kullanımının önemine dikkat çekiyor.

Maske kullanırken nelere dikkat edilmesi, maskelerin birden çok kullanılıp kullanılmayacağı, hangi maskelerin kullanılması ve kullanılmaması, kullanılan maskelerin nasıl imha edilmesi gerektiği ile ilgili Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Cuma Yıldırım, İLKHA'ya önemli açıklamalarda bulundu.

Herkesin sokağa çıkarken maske takmasının artık şart ve önemli olduğunu belirten Yıldırım, maskenin doğru kullanımının da önemli olduğuna vurgu yaptı.

Dünya genelindeki birçok ülke gibi Türkiye'nin de Covid-19 salgını ile mücadele ettiğine dikkat çeken Yıldırım, "Öncelikle böyle bir salgının olmasını istemezdik ama oldu. Bu vesileyle vefat eden bütün vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet diliyorum, hastalarımızın da bir an önce iyileşmelerini temenni ediyorum. Umarım memleket ve millet olarak bu hastalığı atlatırız." dedi.

"Maske kullanımı zorunludur"

Maske kullanımının artık zorunlu olduğunu belirten Yıldırım, "Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu da zaten şu anda maske kullanımını açık alanda mecburi hale getirdi. Dolayısıyla maske kullanımı zorunludur. Standart olarak kullandığımız maske cerrahi maskedir. Hastanelerde en ağır ameliyatlarda bile mikrop koruyucu olarak bizden hastaya, hastadan bize herhangi bir şey bulaşmaması için kullandığımız standart maske, cerrahi maskedir. Bu maskenin üstünde yani burun kısmında bir metal kısım vardır. İki de bağlama noktası vardır. Sağlıkçılar olarak bu maskeyi standart olarak kullanıyoruz." ifadelerini kullandı.

Cerrahi maskelerin, bir kişinin kendi mikroplarını yaymasını önlediğini ve tipik olarak cerrahlar tarafından mikropları hastalardan uzak tutmak için kullandıklarını belirten Yıldırım, öksürükle çıkan küçük parçacıklar yoluyla hastalığın yayılmasını en aza indirmek için hastalar tarafından da kullanılan maske kullanımı ile ilgili şu bilgileri verdi:

"Maskeyi taktığımızda yanlardan herhangi bir geçişin olmaması gerekiyor. Nefes alıp verdiğimiz bütün havanın filtreden geçmesi gerekiyor. Maskedeki önemli etken 0.3 mikrondan büyük partikülleri mikroorganizmaların süzülmesi gerekiyor. Tabi ki riskin arttığı noktalarda daha yüksek çözünürlüklü maskeleri kullanmamız gerekiyor. Gerek Dünya Sağlık Örgütünün gerek sağlık kuruluşlarının bu anlamda önerdiği 'N95-99' dediğimiz maskeler var. Bu maskelerin vibrasyon sistemi diğer maskelerden biraz daha iyidir. Ancak gündelik kullanımda bu maskeyi tavsiye etmiyoruz. Zaten bu maskeyi taktığınızda yolda yürüyemezsiniz ve nefesiniz daralır. Bunlar, sadece cerrahi personelin, hastanın boğazına tüp takarken, ameliyat ederken vücudundan herhangi bir salgın gelmesin ve o küçük partikülleri yutmasın diye verdiğimiz özellikli maskelerden oluşuyor. Bu maskeler, sadece sağlık profesyonellerine yani yoğun bakımda, ameliyathanelerde hastaya direk müdahale ederken kullanılması gereken maskelerdir."

"Cerrahi maskeler 6-8 saat kadar kullanılabilir"

Bilgi kirliliği nedeniyle, birçok kişinin maske kullanımında hataya düştüğünü belirten Yıldırım, özellikle sağlık çalışanlarının kullanması gereken N95 türü maskelerin, dışarıda kullanılmaması gerektiğini ifade ederek şunları söyledi:

"Kullanımı çok rahat olan cerrahi maskeler var. Bu maskeler yaklaşık 6-8 saat kadar kullanılabilir. 6-8 saat sonra artık koruyucu özelliğini kaybeder. Maskelerin asıl önemli özelliği bizden dışarıya gidecek mikrobu önler. Dışarıdan bize gelecek bir mikroba genelde herhangi bir etkisi yoktur. Dolayısıyla da toplumu ve bir başkasını bizden korumak için şu anda maske kullanmak zorundayız. Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun maskeyi zorunlu tutmasının ana nedeni de budur. Toplumda şu an çok fazla taşıyıcı hasta var. Yani virüsü taşıyor ama hasta değil, bu taşıyıcı grubun diğer risk grubu hastalara hastalığı bulaştırmasını istemiyoruz. Bundan dolayı maske kullanımı zorunludur."

"Maske tıbbi atık yöntemiyle imha edilmelidir"

Kullanımı artan maske ve eldivenlerin gelişigüzel çevreye atılmasının ciddi risk oluşturduğunu belirten Yıldırım, "Maske kullanıldıktan sonra 6-8 saat sonra çıkarılıp iç tarafa doğru katlanıp kapalı bir poşette imha edilmelidir. Normal poşetin içerisine atılmasını da çok tavsiye etmiyoruz. Ortalıkta bırakılmasını, sokağa ya da belediyenin dağıttığı çöp kovalarına atılmasını tavsiye etmiyoruz. Maske bir tıbbi atıktır. Tıbbi atıkların ayrıca imha edilmesi lazım. Eğer evinizde tıbbi atık kovası yoksa kullandığınız maskeyi sağlam bir market poşetine koyup ağzını da sıkıca kapatın dışarıda 2-3 saat bekledikten sonra çöp konteynerine atabilirsiniz. Aksi taktirde kişi taşıyıcı ise maskede herhangi bir virüs varsa bu şekilde virüsü dışarı taşımış olursunuz. Cerrahi maskeler tek kullanımlık maskelerdir."

Maskeler gibi siperliklerin de sık sık kullanıldığını belirten Yıldırım, yüz koruyucu siperlik maskelerin daha çok sağlık çalışanları tarafından kullanılan maskeler olduğunu ifade etti.

"Kapalı alanlarda maske kullanılmamalıdır"

Evde, ofiste veya kapalı alanlarda maske kullanımının çok gerekli olmadığını belirten Yıldırım, "Sosyal mesafe korunuyorsa ve kişiler kendilerini izole ediyorsa evde maske kullanımına gerek yoktur. Ancak kalabalık ortamlarda maske kullanılabilir. Eğer evde Covid-19 hastası varsa o kişiyi ayrı izole etmeniz ve hasta ile direk temas halinde olmamanız gerekiyor. Normal zamanda da sosyal mesafenin korunması gerekiyor. Evde veya kendi özel yaşam alanlarımızda maske kullanmak çok da mantıklı değil, zaten pratik de değil." şeklinde konuştu.

"Gündelik hayatta eldiven kullanımını önermiyoruz"

Eldiven kullanımı ile ilgili de bilgi veren Yıldırım, "Gündelik hayatta eldiven kullanımını önermiyoruz. Eldiven kullanınca kişi kendisini güvende hissediyor. Her yere dokunuyor ve her yere mikrobu taşıyor. Eldiven ile vücuduna dokunuyor. Kişi kendini güvende hissettiğinden dolayı ciddi bir risk oluşturuyor. Dolayısıyla pratik anlamda gündelik hayatta eldiven kullanımını çok tavsiye etmiyorum. Ama yine de cebimizde bir çift eldiven bulundurulmalıdır. Kişi kendini güvende hissetmediği bir ortama girdiğinde eldiven kullanabilir. Ancak steril eldiven takıp sokakta gezmek hiç bilimsel değildir. Çünkü bu yolla bir şekilde bir yerden bir yere virüs taşınır." diye konuştu.

İLKHA