Gitmeden öğren sayfamızda bu ay Güney Doğu Asya’da yer alan güzel ülke Malezya’yı tanıtmaya çalışacağım. Malezya’nın kuzeyinde Tayland, güneyinde Singapur ve Endonezya vardır. Ülkenin batıdan Andaman Denizi’ne, doğudan ise Güney Çin Denizi’ne kıyısı vardır. Ülkenin doğu sahillerinde diğer kesimlerden daha az olmak üzere bol yağışlı ve sıcak tropikal iklim hâkimdir. Ülke topraklarının % 70’i tropikal ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar 3000 ağaç çeşidi içerip; Kaplan, Panter ve Pars gibi vahşi hayvanları barındırır. Akarsu bakımından çok zengin olan ülkenin Malay yarımadasında Terengganu, Kelantan, Perak, Rompin ve Melaka gibi ırmaklar bulunmaktadır.

15. yüzyılın başlarında Malaka hükümdarlarının İslamiyet’i kabul etmesinden sonra bölgede İslam hızla yayılmış, Malay kültürünün gelişiminde İslam dini merkezî bir rol üstlenmiştir. Bu dönemde İslam’ın Güneydoğu Asya bölgesindeki çevre adalara, Filipinler’in kuzeyi, Borneo ve Cava adalarına yayılmasında Malaka Devleti’nin önemli rolü olmuştur.

Gerek sahip olduğu zengin baharat çeşitliliği, gerek deniz ticaretindeki önemi ile öne çıkan bölge, 16. yüzyılın başlarından itibaren Portekiz’in dikkatini çekmiş ve 1511 yılında Portekizli sömürge güçleri Malaka’yı ele geçirmiştir. Dönemin hükümdarı Mahmud Şah ülkeyi terk ederek komşu adalara sığınmak durumunda kalmıştır. Mahmud Şah’ın ölümünden sonra iki oğlu tarafından Perak Sultanlığı ve Johor Sultanlığı adı ile iki ayrı devlet kurulmuştur.

İngiltere, 1896 yılında dört Malay sultanlığını başkenti Kuala Lumpur olan “Federal Malay Eyaletleri” adı altında birleştirmiş, 1909’da ise Singapur’daki İngiliz sömürge idaresine bağlı bir federal konsey oluşturmuştur. Bu dönemde Malay tarihinin en önemli sultanlıklarından biri olan Patani, Budist bir yönetimin eline bırakılarak azınlık haline getirilmiş, böylece bugün hala devam etmekte olan Patani sorununun temelleri de atılmıştır.

İngiltere ile Malay sultanları ve Birleşik Malay Milli Örgütü (United Malays National Organisation) arasında yapılan görüşmeler neticesinde 1 Şubat 1948’de varılan antlaşma ile bölgedeki sultanlıkların bir araya gelmesi ile oluşacak Malaya Federasyonu’nun kurulmasına karar verilmiştir. Alınan karar neticesinde 31 Ağustos 1957 tarihinde Malaya Federasyonu kurulmuştur. 16 Eylül 1963 tarihinde Singapur, Saravak ve Sabah eyaletlerinin de katılımıyla devletin ismi Malezya Federasyonu’na dönüştürüldü, ancak Singapur iki yıl sonra birlikten ayrılarak bağımsız bir devlet olmuştur.

Malezya, federal anayasal monarşiye dayanan parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Ülke 13 eyalet ve 3 federal bölgeden oluşmaktadır. Eyaletlerin 11 tanesi Malezya Yarımadası’nda diğer 2 tanesi ise Borneo Adası’nda yer almaktadır. Mevcut kral V. Muhammed 2016 yılı Aralık ayından bu yana bu makamdadır.

1981 yılında ülke yönetiminin başına gelen ve 22 yıl iktidarda kalan Mahathir Muhammed dönemi ülkenin ekonomik açıdan güçlendiği ve bölgesel ölçekte söz sahibi olduğu bir dönem olmuştur. Ülkede son olarak 2018 yılı Mayıs ayında yapılan seçimlerde, daha önce 1981-2003 yılları arasında başbakanlık yapmış olan Mahathir Muhammed’in başında olduğu Halkın Umudu ittifakı başarılı olmuştur. Emeklilik sürecini terk ederek seçime katılan Mahathir Muhammed, bir zamanlar akıl hocalığını yaptığı, eski talebesi ve yardımcısı Başbakan Necib Rezak’ı mağlup etmeyi başarmıştır.

Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)’nin kurucu üyelerinden olan Malezya, 2015 yılında bu kuruluşun dönem başkanlığını yürütmüş, 2015-2016 yılları arasında da BM Genel Kurulu Geçici Üyeliği’nde bulunmuştur.

Malezya, bir yarım ada ve bir adadan oluştuğu için gezginler için farklı rotalar sunuyor. Kuala Lumpur’un da bulunduğu yarım ada daha modern bir deneyim sunarken ülkenin doğusundaki Borneo adasında ise daha egzotik geziler yapmak mümkün.

Malezya'nın Borneo adasındaki Sabah bölgesinin başkenti olan Kota Kinabalu, tam bir sahil şehridir. Çok büyük bir alana yayılmış deniz kıyısındaki lokantaları buranın en ilgi çekici yeridir diyebiliriz. İnsanlar genellikle buraya açık hava tezgahlarında satılan çeşitli deniz ürünleri için uğramaktadır.

Tioman Adası ise Güney Çin Denizi'nin çevrelediği, Hindistan Cevizi ağaçlarıyla kaplı ve dünyanın en güzel adalarından birisi olarak biliniyor. Adadaki yaban hayatı da ziyaretçilerini oldukça şaşırtıyor. Cameron Highlands, zirvesinde dumanı eksik olmayan dağları, tabanı yosun kaplı kadim yağmur ormanları ile ünlü bir tatil beldesidir.

Ülkenin başkenti Kuala Lumpur'da yer alan ve Malezya'nın en değerli sembolleri arasında gösterilen Petronas İkiz Kuleleri, tam 452 metredir. Başkentin her yerinden rahatça görülebilen kuleler, Malezya'nın görülmesi gereken yerlerindendir.

Malezya İslam Eserleri Müzesi ise Başkent Kuala Lumpur'un turistik merkezinde yer alan ve 1998 yılında hizmete açılan önemli bir müzedir. İslam dünyasından 7 binden fazla ögeye ev sahipliği yapan kurum, Güneydoğu Asya'da İslam sanatları eserlerinin en geniş koleksiyonlarına ev sahipliği yapmaktadır.

Malezya Mutfağı egzotik tatlar ve değişik pişirme tarzlarıyla eşsiz ve zengin bir gastronomi macerası sunar.

Nasi lemak Malezya’nın milli yemeği olarak bilinir. Kokonat sütü, Pandanus yaprakları, zencefil ve limon otu ile yapılan yemek; ançuez, kızartılmış yer fıstığı, katı haşlanmış yumurta, dilimlenmiş salatalık ve sambal sosu ile sunulur.

Koyun Çorbası ise genelde Malezya ve Endonezya’da ortak rastlanan yemeklerdendir. Keçi eti, domates, kereviz, kuru soğan, zencefil, mum ağacı meyvesi ve limon otu ile yapılır. Sarı bir rengi vardır.

Roti Canai ise Türkiye’deki gözlemeye benzer. Malezya’da kahvaltılarda tüketilen yemeğin en önemli özelliği ise içi yumuşak dışı ise çıtır çıtır olmasıdır.

Türkiye vatandaşları Malezya seyahatlerinde 90 günlük turistik gezilerinde vizeden muaftırlar. Malezya’nın işgalci İsrail ile diplomatik ilişkileri bulunmamaktadır. Bu nedenle Filistin topalaklarını işgal eden israilin pasaportu ülkede geçersizdir. Malezya’nın para birimi ise Ringgit’tir. Kasım 2020’de bir Malezya Ringgiti yaklaşık 2 Türk Lirası değerindedir.

Modern şehirlerin ve doğa harikası adaların yer aldığı Malezya’yı sizlere tanıtmaya çalıştım. Bir başka yazımda bambaşka diyarlarda görüşmek dileğiyle.

Muhsin Şenol