MUŞ - Son zamanlarda Muş'ta piyasanın durguluğu nedeniyle büyük sıkıntılar yaşayan esnaf, bu durguluğun sebebini Muş'ta büyük marketlerin hızlı bir şekilde açılmasına bağlıyor.


Muş'ta toptancılık yapan Sami Tanrıverdi, Muş gibi küçük bir şehirde esnafın ancak köylüden kazanabildiğini söyleyerek, köylünün zararı ise direk olarak esnafa yansıdığını söyledi. Tanrıverdi, ''Bizim iş yapmamız köylüye bağlı. Muş küçük bir yer. Muştaki esnaf köylüden kazanıyor. Köylü de kazanamayınca bu direk olarak bu esnafa da yansıyor. Şeker Pancarına kota sistemi uygulandı, tütün ise tamamen yasaklandı. Muş'taki halk yoğun olarak bu iki üründen kazanıyordu. Çiftçinin bu kaynakları tabiri yerinde ise kurutulunca doğal olarak bu esnafa da yansıdı. İkinci sorun ise Muş'ta ulusal marketlerin başını alıp gitmesi. Muş'ta çok sayıda ulusal market açıldı. Ulusal marketler merkezi sistemle çalıştıkları için dolayısıyla para da piyasaya girmiyor. Piyasada para olmayınca bu direk olarak bize yansıyor ve biz küçük esnaf olarak zor durumda kalıyoruz" dedi.


Muştaki yatırımcıların samimi olmadıklarını ve bu iş adamlarının aldıkları kredilerle başka yerlerde yatırım yaptıklarını ve bu nedenle Muşta istihdam sahası oluşmadığını söyleyen esnaf Ercan Taşdemir ise, ''Muş'lu iş adamları aldıkları kredileri batıya kaydırıyorlar. Muş'ta iş kurmak için kredi alıp yatırımları başka yerlerde yapıyorlar. Bu nedenle otomatik olarak bir işsizlik olayı ortaya çıkıyor. Buradaki krizin sebeplerinden birini de Muşlu iş adamlarının samimiyetsizliğine bağlayabiliriz. Muşlu iş adamları esnaf ile birleşerek yatırım yapsınlar. Aksi takdirde eğer Muşlu esnaf sadece köylüden-çiftçiden kazanacağı paraya kalırsa, çiftçi iflas ettiği gibi esnafta iflas edecektir'' dedi.

Kuru Gıda işi yapan Serhat Balkaya ise ''Öncelikle insanların dürüst olması gerekiyor. Gerçekten zaman zaman insanların ne yazık ki dürüst davranmadıklarına da şahit oluyoruz. Bizden borçla gıda alan müşteri gidip büyük marketlerde peşin malzeme alıyor. Esnafın rahat olabilmesi için öncelikle esnafın işbirliği yaparak bu borç sistemini ortadan kaldırması gerek. Bir de büyük marketlerin açılmasına bir düzenleme veya bir sınırlama getirmek gerek" dedi.


2000 yılından beri Muş'ta toptancılık yaptığını söyleyen Refik Demir ise, içinde bulundukları durumu şöyle dile getirdi; "2005'e kadar işlerimiz normaldi. Tarım sektöründe gelişmeler vardı, hayvancılık çok iyiydi. Tarım ve Hayvancılık çökertilince doğal olarak bu bize de yansıdı. Biz eskiden kendimizi ilkbahara hazırlardık. Tarımsal gelişmelerin iyi olması otomatikman piyasaya yansıyordu. Dolayısıyla fazla sıkıntı yoktu. Bu yaşadığımız sıkıntıların ikinci sebebi ise Ulusal marketlerin yerel sermayenin çok dar olduğu Muş gibi bir yerde gelişmesi ve her köşe başında bu büyük mağazaların açılmasıdır. Bu mağazaların açılması ile beraber piyasamız tamamen daraldı. Bizim talebimiz öncelikle böyle küçük yerlerde Ulusal Marketlerin gelişmesine bir sınırlama getirilmesidir. Diğer bir talebimiz ise devlet yetkililerinin ve özellikle Muş Milletvekillerinin bu soruna eğilmeleri ve bu soruna bir an önce bir çözüm bulmalarıdır. Çünkü Muş esnafının büyük bir kısmı iş yapamadığı için borçlarını ödemek için bankadan kredi çekmek zorunda kalıyor ve bu nedenle birçok esnaf iflasın eşiğine gelmiş durumdadır" dedi. (M. Şirin Çağlayan - İLKHA)