Dünya Bülteni / Tarih Servisi

İşte Mustafa Kemal Paşa’ya Samsun’a giderken verilen yetki belgesi

Mustafa Kemal Paşa’nın 17 Nisan 1919 tarihli fotoğrafı. Samsun’a gitmeden önce çekilen bu resimde Paşa’nın üniformasında “Yaver-i Hazret-i Şehriyari-Padişah Yaveri kordonları takılı.

Milli Mücadele’yi örgütlemesi için Mustafa Kemal Paşa’nın, 9. Ordu Müfettişi sıfatıyla Anadolu’ya gönderilmesi kararlaştırılınca derhal resmi yazışmalar başlamıştı. 30 Nisan 1919’da müfettişliğe tayini Sultan Vahidüddin tarafından onaylanmış, 6 Mayıs’ta Harbiye Nazırı Şakir Paşa, görev bölgesindeki faaliyetleriyle ilgi talimatnameyi kendisine tebliğ etmişti.  Talimatnameyle Mustafa Kemal Paşa’ya verilen yetkiler olağanüstüydü ve Osmanlı Tarihi boyunca çok az kişiye nasip olmuştu. Müfettişlik bölgesi ve civarındaki askeri birliklerle mülki memurlara emir verme hakkına sahip olarak, tayin, azil ve değişiklikler tasarrufuna bırakılmıştı. 

Osmanlı Ordu-yu Hümayunu

Başkumandanlığı Vekaleti

Suret

Dokuzuncu Ordu Kıaatı Müfettişliği’ne verilecek talimat suretidir.

Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne aid vezaif yalnız askeri olmayıp müfettişliğin ihtiva eylediği mıntıka dahilinde aynı zamanda mülkidir.

1-İşbu müşterek vezaif şunlardır:

a-Mıntıkada asayiş-i dahilinin iade ve istikrarı ve bu asayişsizliğin esbab-ı hudusunun tesbiti.

b-Mıntıkada ötede beride müteferrik bir halde mevcudiyetinden bahsedilen esliha ve cebhanenin bir an evvel toplattırılarak münasib depolara iddiharı ve muhafaza altına alınması.

c-Muhtelif mahallerde bir takım şuralar mevcud olduğu ve bunların asker toplamakda bulunduğu ve gayr-i resmi bir suretde ordunun bunları himaye eylediği iddia olnuyor. Böyle şuralar mevcud olub da asker topluyor, silah tevzi ediyor ve ordu ile münasebetde bulunuyorlarsa kat’iyen men’iyle bu kabil müteşekkil şuraların da lağvı.

2-Bunun için:

a-İki fırkalı olan Üçüncü ve dört fırkalı olan Onbeşinci Kolordular müfettişlik emrine verilmişdir. İşbu kolordular harekat ve asayiş hussatında doğrudan doğruya müfettişliğe ve muamelat-ı cariye yani muamelat-ı zatiye ve kuvve-i umumiyye vesaire gibi hususatta kemafi’s-sabık Harbiye Nezareti’yle muhabere edeceklerdir. Fırka veyahud mıntıka kumandanlığı veya  bir vazife-i hususiyeye tayin edilcek  zabitanın tayin ve tebdilleri müfettişliğin inzimam-ı muvafakati veya talebiyle olacakdır. Maahaza sair hususatca lüzum ve menfaat görerek  müfettişliğin verdiği  talimatı kolordu kumandanlıkları aynen tatbik edeceklerdir. Bilhassa ahval-i sıhhiye pek mühimdir. Bu zemindeki ve icraatın ahaliye de teşmili lazımdır.

b-Müfettişlik mıntıkası Trabzon, Erzurum, Sivas, Van vilayetleriyle Erzincan ve Canik müstakil livalarını ihtiva eylediğinden müfettişliğin yulkarıda tadad edilen vezaifi tedvir için vereceği bil-cümle talimatı işbu vilayetlerle mutasarrıflıklar doğrudan doğruya ifa edeceklerdir.

3-Müfettişlik hududuna mücavir vilayat ve elviye-i müstakille(Diyarbekir, Bitlis, Mamuretülaziz, Ankara, Kastamonu vilayetleri ile kolordu kumandanlıkları da mütettişliğin  ifa-yı vazife sırasında resen vaki olacak müracaatlarını nazar-ı dikkate olacaklardır.

4-Müfettişliğin hususat-ı askeriyeye aid mercii Harbiye Nezareti olmakla beraber hususat-ı saire için makamt-ı aliye-i aidesiyle muhabere edecek ve işbu muhabereden Harbiye Nezareti’ne malumat verecekdir.

Harbiye Nazırı

Şakir