Bingöl Üniversitesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Alkayış,  ÖSYM'den yapılan duyuruya göre, 2019 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) tercih işlemleri, 23 Temmuz 2019 tarihinde başlayacağını söyledi.

23-29 Temmuz 2019 tarihleri arasında ÖSYM'ye tercih işlemi yapılacağını söyleyen Alkayış, "Ağustos'un birinci ya da ikinci haftasında yerleştirme sonuçları açıklanır. 19-21 Ağustos'ta Elektronik kayıtlar, 19-23 Ağustos'ta ise kesin kayıtlar yapılacak." dedi.

Lisans ve ön lisans programları tercihi için adaylar en az kaç puan almalılar?

Alkayış, "Ön Lisans programları tercihi için birinci oturum (TYT Puanı) puanı 150 ve üzeri olmalıdır. Lisans programları tercihi için ikinci oturum (AYT) puanı ise 180 ve üzeri olmalıdır. Özel yetenek için TYT'de en az 150 puan ve üstü almak gerekir. Bu yıldan itibaren özel yetenek sınavı ile öğrenci alan öğretmenlik programlarına başvuru yapabilmek için adayların TYT puanının en düşük 300 bininci başarı sırasına sahip olmaları gerekmektedir." ifadelerini kullandı.

"Önceki yıllara oranla bu yıl, ÖSYM'ye tercih bildirim süresi daha kısadır"

Daha önceki yıllara oranla bu yıl, ÖSYM'ye tercih bildirim süresi daha kısa olduğunu dile getiren Alkayış, "Bu nedenle tercih yapacak adayların şimdiden meslekler konusunda ciddi araştırmalar yaparak, bölüm ve programlar hakkında bilgi edinmeleri gerekir. Aksi takdirde kısa bir tercih sürecinde, yani bir haftalık zaman diliminde ilgili araştırmaları yapmak için yeterli değil. Çünkü her yıl üniversite sınavında çok iyi bir puana ve başarı sırasına sahip olmasına rağmen yeterli bir araştırma yapamayıp yanlış tercih listesiyle üniversiteye yerleşemeyen adaylarla karşı karşıya kalıyoruz. Bu yıl da öyle bir tablonun olmaması adına şimdiden bu tür araştırmalara zaman ayırmak gerekir." dedi.

 "2019 YKS tercihleri yapılırken başarı sıralarının makas aralığı geniş tutulmalıdır"

Alkayış, "Çünkü geçen yıl YKS'nin ilk yılı olduğu için bazı lisans ve ön lisans programlarının başarı sıralarında ciddi değişkenlikler ortaya çıktı. Ancak bu yıl tercihler döneminde aynı değişkenlikleri beklemek doğru değildir. Dolayısıyla bu yıl tercih listesi hazırlanırken başarı sırasının makas aralığı geniş tutulmalı. Üniversite tercihi yapılırken dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli konu ise öncelikle adayın en çok istediği meslek olmalıdır. Çünkü adayın istediği meslek kişilik özelliklerine uygun olduğunda, onu hem rahatlatacak, hem de mutlu edecektir. Ancak bazı mesleklerin önemi teknolojik gelişmelerle kayboluyor ya da ihtiyaçlar çerçevesinde popülerliğini yitiriyor. Bu nedenle meslekleri daha iyi tanımak adına; mesleğin gerektirdiği kişisel özellikler ve yetenekler nelerdir? Mesleğin öğrenim süresi kaç yıldır? Mezun olduktan sonra iş imkânları nelerdir? Çalışma ortamı ve koşulları nasıl? gibi soruların cevabı çok iyi araştırmalı.

Örneğin, açık hava koşullarında çalışmayı istemediğiniz takdirde bu özelliği gerektiren bir mesleğin tercih edilmesi ne kadar sağlıklı olur? O halde aday, kariyerini planlarken tercih edeceği mesleğin gerektirdiği özellikleri taşımalı ve mesleğin içeriğini çok iyi bir şekilde öğrenmelidir. Kısaca ifade edecek olursak, meslekler hakkında bilgi edinmeyi tercih işlemlerin son gününe bırakmamalıdır."

Alkayış, "2019 YKS tercihlerinde meslekler konusunda yapılacak gerekli çalışmalardan sonra üniversitelerin olanakları da araştırılmalıdır. Çünkü aday birkaç yılını, tercih edeceği üniversitede geçirecek. Bu bağlamda tercih edilecek ilgili üniversitenin; Akademik Kadrosu, Çift Anadal, Yandal, Erasmus, Farabi, Staj ve Uygulama İmkânları, Yurt Olanakları gibi önemli konular çok iyi araştırılmalıdır." diye konuştu.

Bu yıl yeni açılan ve ilk kez öğrenci alacak programlara da değinen Alkayış, Lisans, Bilgi Güvenliği Teknolojisi, Yapay Zekâ Mühendisliği, Yazılım Geliştirme, Ön lisans, Dijital Medya ve Pazarlama, Hibrid ve Elektrikli Taşıtlar Teknolojisi, Üç Boyutlu Modelleme ve Animasyon." diye belirtti.

Okul birincileri tercihlerini nasıl yapmalılar?

Okul birincilerinin tercih yaparken daha dikkatli olmaları gerektiğini ifade eden Alkayış, "Çünkü okul birinciliği kontenjanı, sadece lise son sınıf için geçerlidir. Aday, mezun olup tekrardan üniversite sınavına hazırlandığında artık okul birinciliği kontenjanından faydalanamayacak. Okul birincileri hem ön lisans hem de lisans tercihi yaparken okul birinciliği kontenjanlarından yararlanabilirler. Ancak okul birincileri için ayrılan kontenjanlar sınırlıdır. Bu nedenle tercihlerinin tümünü çok istenen yükseköğretim programları arasından yapan okul birincileri, puanları ve başarı sıraları yeterli değilse hiçbir programa kayıt hakkı kazanamayıp açıkta kalabilirler." dedi.

Tercih sürecindeki stratejiler nelerdir? Profesyonel bir tercih için adaylar neyi göz önünde bulundurmalılar?

Alkayış, şunları söyledi:

"2019 YKS tercih döneminde, bir önceki yılın (2018 TYT-AYT-YDT) sayısal verileri kullanılacağı için tercih kılavuzu çok iyi incelenmeli. Tercih işlemi puana göre değil, kesinlikle başarı sırasına göre yapıldığını gözden kaçırmamak gerekir. Kılavuzda yer alan özel koşullara dikkat edilmeli. Bazı bölüm ve programların özel başvuru koşullarını gözden kaçırmamak gerekir. Örneğin; ebelik bölümü tercih edilirken özel koşul ve açıklamaların 78. maddesinde yer alan 'sadece kız öğrenciler başvurabilir' gibi. Ayrıca vakıf üniversitelerin ücret ve indirimlerinin araştırılması vd. Çünkü bu önemli bilgiler, tercih döneminin en kritik konularıdır. Adayların toplam 24 tercih hakkı var. Ancak adaylar tercihlerin tamamını doldurmak zorunda değiller. Tercih süresi (23-29 Temmuz 2019) içinde ÖSYM'ye bildirilen tercih işlemlerinde değişiklik yapılabilir."

Ortaöğretim başarı puanı (OBP) hangi durumda yarı yarıya düşer? Üniversite tercihi yaparak herhangi bir yere yerleşemeyen bir adayın diploma notu düşer mi?

Alkayış, "2019 YKS sonucu ile bir yükseköğretim programına merkezî yerleştirmeyle yerleşen (Ek Yerleştirme dâhil) veya özel yetenek sınavıyla bir yükseköğretim programına kayıt olan adayların, bir sonraki yıl sınava girdikleri takdirde, ortaöğretim başarı puanları yarı yarıya düşecektir. Merkezî yerleştirme döneminde tercih yapıp ancak herhangi bir tercihine yerleşemeyen adayların ortaöğretim başarı puanında herhangi bir düşüş olmayacaktır. Tercihlerinizi ve kariyerinizi asla şansa bırakmayın." ifadelerini kullandı.

İLKHA