Oruç

“Ademoğlunun bütün amelleri kendisinindir. Bir iyilik on misli ile yediyüz katına kadar mükâfat görecektir. Aziz ve celil olan Allah da “Oruç müstesnâ, o benimdir ve onun mükâfatını verecek olan benim; o arzularını, yemesini, içmesini benim için terk etti” buyurur. Oruçlunun iki sevinci vardır; biri iftar ettiğinde diğeri Rabbine kavuşacağı gündedir. Andolsun oruç tutanın (orucundan dolayı) ağız kokusunun değişmesi Allah nezdinde misk kokusundan daha hoştur”
“Kim Ramazanı (farziyetine) inanarak ve ecrini Allah’tan umarak oruçla geçirirse geçmiş günahları bağışlanır” 
“Her kim yalan söz söylemeyi ve o doğrultuda amel etmeyi terk etmeyecek olursa, onun yeme ve içmeden uzak durmasına Allah’ın ihtiyacı yoktur”
“Oruç bir kalkandır. Sizden herhangi bir kimse oruçlu olduğu günde çirkin söz söylemesin, kötü iş işlemesin, cahillik etmesin. Herhangi bir kimse kendisine sövecek olursa ‘ben oruçluyum’ desin” 
Bu bakımdan oruç tutan kimsenin; kulağı, gözü, dili ve bütün azalarıyla oruçlu olması gerekir. Oruç tuttuğu gün ile oruçlu olmadığı gün arasında daha olumlu bir değişiklik olmalıdır.

    Namaz

“Rahman’ın kulları yeryüzünde ağır ve vakûr yürürler. Cahiller onlara sataşarak hitap ettiklerinde onlar: Selametle, der geçerler. Onlar gecelerini Rablerine secde ile kıyam ile (namaz kılmakla) geçirirler” (Furkan, 25/63-64).
“Her kim Ramazanı (farziyetine) inanıp ecrini de Allah’tan umarak namazla geçirirse geçmiş günahları bağışlanır” 
Geceleri namaz kılmak, Rasûlullah ve ashabının üzerine düştükleri bir sünnetti. Aişe Radıyallahu anhâ, “Gece namaz kılmayı bırakma. Çünkü Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem onu bırakmaz; hastalanır veya yorgun düşerse oturarak namazını kılardı” der.
Ömer b. Hattab Radıyallahu anh da gece arzuladığı kadar namaz kılar, gece yarısı olunca da aile efradını namaza kaldırırdı. Onlara, “Namaza, namaza” der ve “..Ve aile halkına da namazı emret, sen de ona sebatla devam et. Biz senden bir rızık istemiyoruz, seni rızıklandıran Biziz, güzel akibet takvânındır” (Tâhâ, 20/132) ayetini okurdu.
Alkame b. Kays şöyle der: Bir gece Abdullah b. Mes’ud Radıyallahu anh’ın yanında kaldım. Gecenin ilk vakitlerinde kalkıp namaz kıldı. Tıpkı mahalle mescidinde namaz kılan bir imam gibi ağır ağır, tane tane okuyordu. Bununla birlikte çevresinde bulunanlar onun kırâatini işitmiyor, hatta kendi sesini kendisi de işitmeyecek hale geliyordu. Nihayet sabaha yakın alaca karanlığa (tan yerinin ağarmasına) akşam ezanı ile akşam namazının bitirileceği kadar bir zaman kaldı mı vitir kılardı.
Sahabe fecre yakın bir vakte kadar sürekli namaz kılardı. Geceleri namaz kılmak, Rasûlullah ve ashabının üzerine düştükleri bir sünnetti. Aişe Radıyallahu anhâ, “Gece namaz kılmayı bırakma. Çünkü Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem onu bırakmaz; hastalanır veya yorgun düşerse oturarak namazını kılardı” der.

    İnfak

Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem insanların en cömerti idi. Ramazanda diğer günlere nisbeten daha çok gayret ederdi. O, bizlere de şunu öğütler, “Sadakanın en faziletlisi Ramazanda verilenidir”
Ömer b. Hattab şöyle der; “Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem bize sadaka vermemizi emretti. Bu sırada benim de yanımda bir miktar malım vardı. Kendi kendime
“Eğer, Ebû Bekir’i geçmem mümkünse işte onu bu gün geçeceğim” dedim ve malımın yarısını getirdim. Allah Resûlü bana,
“Aile halkına ne bıraktın?” diye sordu. Ben de bunun kadar dedim. Ebu Bekir ise yanındakilerin hepsini getirdi. Allah Resûlü ona,
“Ailene ne bıraktın?” diye sorunca;
“Onlara Allah ve Resûlünü (sevgisini) bıraktım” dedi. Ben de,
“hiçbir hususta ebediyen seni geçemeyeceğim,” dedim”.
Görüldüğü gibi Ramazan ayında sadakanın bir üstünlüğü, bir özelliği vardır. O halde bu konuda elimizi açık tutmalıyız, durumumuza göre sadaka vermeye, infakta bulunmaya gayret göstermeliyiz.
Sadaka vermenin birçok çeşidi vardır. Bunlardan bazıları şöyledir:

    Yemek Yedirmek:

“Onlar, kendi canları çekmesine rağmen yemeği, yoksula, yetime ve esire yedirirler. “Biz size Allah rızası için yemek yediriyoruz; sizden ne bir karşılık, ne de bir teşekkür bekliyoruz. Biz, sert ve belâlı bir günde Rabbimizden (O’nun azâbına uğramaktan korkarız” (derler). İşte bu yüzden Allah onları o günün fenalığından esirger; (yüzlerine) parlaklık, (gönüllerine) sevinç verir. Sabretmelerine karşılık onlara cenneti ve (cennetteki) ipekleri lutfeder” (İnsan, 76/8-12).
Selef-i salihîn yemek yedirmeye oldukça gayret gösterir, buna birçok ibâdete göre öncelik tanırlardı. Bu ister aç bir kimseyi doyurmak ister çevresindeki salih arkadaşlarını yedirmek olsun fark etmezdi. Yemek yedirilecek kimsede fakirlik şartını aramazlardı.
Seleften birisi şöyle diyor; “Arkadaşlarımdan on kişiyi dâvet edip onlara canlarının çektiği bir yemek yedirmem benim için İsmailoğullarından on tane köleyi azad etmekten daha sevimlidir”.
Seleften pek çok kimse oruçlu olduğu halde iftarını açacağı yemeği başkasına yedirir, onu kendisine tercih ederdi. Onlar kendisi oruçlu olduğu halde kardeşlerini yedirir, bununla da yetinmeyip onlara hizmet eder ve onların rahat etmelerine gayret gösterirdi.
Yemek yedirme ibâdeti bir takım ibadetlerin de kaynağını teşkil etmektedir: Kendilerine yemek yedirilen kardeşler sevinir, onlara muhabbet beslenir. Bu da cennete girmeye bir sebeb teşkil eder:
“İman etmedikçe cennete asla giremezsiniz, birbirinizi sevmedikçe de asla iman etmiş olamazsınız”
Yine yemek yedirmek sebebi ile salihlerle birlikte oturup kalkılmış olur ve yedikleri yemek neticesinde ibadetlere karşı güç ve kuvvet kazanmaları nedeniyle onlara bu hususta yardımcı olunduğu için ecir umulur.

    İftar Vermek:

“Oruçluyu iftar ettiren onun kadar sevap alır da oruçlunun ecrinden bir şey eksilmez”
“Kim bir oruçluyu iftar ettirir yahut bir gaziyi techizatlandırırsa ona da aynı ecir vardır”

    Daha Çok Kur’ân Okuma:

Selef-i Sâlihîn’in Ramazanındaki şu iki hususa değineceğiz;
a) Çokça Kur’ân-ı Kerim okumaları
b) Kur’ân-ı Kerim’i okuyup, dinlediklerinde Allahu Teâla’ya karşı kalplerinden korkup ürpermeleri dolayısı ile ağlamaları.
Ramazan ayı Kur’an ayıdır. Bu bakımdan müslümanın bu ayda diğer günlerine nazaran daha çok Kur’an-ı Kerim okuması gerekir. Selef-i salihîn Allah’ın Kitabına çok itina gösterirdi. Cebrâil Aleyhisselâm Ramazan ayında Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem ile Kur’ân-ı Kerim’i karşılıklı okurdu. Selef-i salihînden kimi Kur’ân-ı Kerim’i üç gecede bir Ramazan kıyamında (teravihte) hatmederdi. Bazıları yedi günde bir, bazıları da on günde bir hatmederdi. Onlar namazda da namazın dışında da Kur’ân-ı Kerimi sürekli okurlardı.
İmam Şâfiî, Rahmetullahi Aleyh Ramazan ayında altmış hatim okurdu ve bunları namazın dışında yapardı.
İmam Şihâbuddin ez-Zührî Rahmetullahi Aleyh de Ramazan ayında hadis okumaktan ve ilim ehli ile oturup kalkmaktan kaçınır, daha çok Kur’ân-ı Kerim okumaya yönelirdi.
İmam Süfyan es-Sevrî Rahmetullahi Aleyh ise, Ramazan ayı girdi mi nafile ibâdetten ziyade Kur’ân-ı Kerim okumaya yönelirdi.
İmam İbni Receb Rahmetullahi Aleyh şöyle der: “Kur’ân-ı Kerim’in üç günden daha az bir sürede hatmedilmesine dair varid olan yasaklamalar bunun sürekli olarak yapılması ile ilgilidir. Ramazan ayı gibi; özellikle de Kadir gecesinin arandığı gecelerde veya Mekke’ye Mekkeli olmayanların arasından girenler gibi, faziletli mekanlarda ise, bu zaman ve mekanın faziletini ganimet bilerek Kur’ân-ı Kerim’i çokça okumak müstehabdır”.
Kur’ân tilâveti esnasında ağlamaya gelince; Selef-i salihîn, üzerinde düşünmeden, kavramadan şiir okur gibi Kur’an-ı Kerimi hızlıca okumak adetinde değildi. Onlar Allah azze ve celle’nin kelamından etkilenir ve bundan dolayı kalpleri ürperirdi.
Buhârî’de Abdullah b. Mes’ud Radıyallahu anhümâ’nın şöyle dediği nakledilir: “Allah Resûlü bana
“Kur’ân oku” dedi.
“Kur’ân sana indirilmişken onu yine sana mı okuyayım” dedim. O;
“Onu başkasından dinlemeyi severim” dedi. O’na Nisâ sûresini: “Her ümmetten birer şahit getirip bunlara karşı da seni şahit getireceğimiz zaman halleri nice olur?” (Nisâ, 4/41) buyruğuna varıncaya kadar okudum. Bu sefer bana;
“Bu kadarı yeter” dedi. Ona dönüp baktığımda gözlerinden yaşlar boşanıyordu”.
Beyhâkî de Sünen’inde Ebû Hureyre Radıyallahu anh’dan şöyle dediğini nakletmektedir; Allahu Teâla’nın: “Şimdi siz bu söze (Kur’ân’a) mı şaşırıyorsunuz? Gülüyorsunuz da ağlamıyorsunuz!” (Necm, 53/59- 60) buyruğu nazil oluduğunda Suffe ehli gözyaşları yanaklarından akıncaya kadar ağladılar. Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem onların ağladıklarını farkedince O da onlarla birlikte ağladı. O’nun ağlaması üzerine bizler de ağladık. Bunun üzerine Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem ; “Allah korkusundan ağlayan kimse cehenneme girmez” buyurdu.
İbni Ömer Radıyallahu anhümâ da Mutaffifîn sûresini, “Öyle bir gün ki, o günde alemlerin Rabinin huzurunda divana duracaklar” (Mutaffifîn, 83/6) buyruğuna varıncaya kadar okudu. Sonra yere yıkılıncaya kadar ağladı, ötesini okumaya devam edemedi.
Muzâhim b. Züfer şöyle der; Süfyan es-Sevri bize akşam namazını kıldırdı. “Yalnız sana kulluk eder ve yalnız senden yardım dileriz” buyruğuna varınca kıraati kesilinceye kadar ağladı. Daha sonra Fatiha suresini yeni baştan okudu.

    Güneşin Doğmasına Dek Mescidde Kalmak:

Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem sabah namazını kıldı mı güneş doğuncaya kadar namaz kıldığı yerde otururdu. Yine Rasûlullah şöyle buyurmaktadır: “Kim sabah namazını cemaatle birlikte kılar sonra da güneş doğuncaya kadar oturup Allah’ı anar daha sonra da iki rekat namaz kılarsa bu onun için tam ve eksiksiz olarak bir hac ve umre ecri gibi olur.”
Bu her gün için böyle olduğuna göre ya Ramazan günlerinde yapılırsa ecri ne olur? O bakımdan geceyi namaz kılmakla geçirmek sûreti ile pek büyük mükâfatlar kazanmak için Allah’ın yardımını dilemeli, bu hususta salihlere uymalıyız. Allah rızası için nefislerimizle cihad etmeli ve cennet makamlarının zirvelerine ulaşabilmek için üstün gayretler harcamalıyız.

    İtikâf:

“Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem her Ramazan on gün itikafta bulunurdu. Vefat ettiği yılın Ramazanında ise yirmi gün itikafta bulundu”
İtikâf; Kur’an okumak, namaz kılmak, zikir, duâ ve buna benzer pek çok itaati bir arada bulunduran ibadetlerdendir. İtikâfı denemeyen bir kimse bunun zor ve sıkıntılı olduğunu düşünebilir. Ancak bu Allah’ın kendisine kolaylaştırdığı kimseler için pek kolaydır. Her kim salih bir niyet ve samimi bir kararlılıkla kuşanırsa, Allah da ona yardım eder. İtikaf özellikle Kadir gecesini de bulmak maksadı ile Ramazan ayının son on günlerinde yapılmalıdır. İtikâf şer’î bir halvettir. İtikafta bulunan kimse kendisini Allah’a itâate ve Allah’ı anmaya hasretmiş, kendisini Allah’ı anmaktan meşgul edecek her şeyden ilişkisini koparmıştır. Kalbiyle, kalıbıyla Rabbine ve kendisini Rabbine yakınlaştıracak şeylere yöneltmiş olur. Böyle bir kimsenin Allahu Teâla ve onun kendisinden razı olması dışında hiçbir maksadı kalmaz.

    Umre Yapmak:

“Ramazan ayında yapılan bir umre, bir hacca denktir”
“(Ramazan umresi) Benimle yapılan bir hacca denktir”. Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem ile birlikte bir hac yapabilene ne mutlu.

     Kadir Gecesini Araştırmak:

“Biz onu (Kur’ân’ı Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sana bildiren oldu mu? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır” (Kadir, 97/1-3).
“Kadir gecesine (faziletine) inanarak ve ecrini de umarak namazla geçiren bir kimsenin geçmiş günahları bağışlanır”
Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem Kadir gecesini araştırır ve ashabına da bu geceyi araştırmalarını emrederdi. Ramazan’ın son on gününün gecelerinde aile halkını Kadir gecesine erişirler umuduyla ibadet için uyandırırdı.
Ömrünü  bir hiç uğrunda zayi eden  kimse!  Şimdiye kadar kaçırdıklarını Kadir gecesinde telâfi etmeye bakmalısın! Elbet bu günün de hesabı verilecek.. Kadir gecesinde yapılan bir amel diğer zamanlardaki bin ayda yapılan amelden daha hayırlıdır. Bu hayırdan mahrum kalan, gerçekten mahrum bir kimsedir.
Ramazanın son on günü içinde yer alan Kadir gecesinin özellikle de tek gecelerde bulunma ihtimali daha kuvvetlidir.
Ubey b. Ka’b şöyle derdi: Allah Resûlü’nün bize haber verdiği belirti ve alâmete göre güneş Kadir gecesinin sabahında gözü rahatsız eden parıltısı olmaksızın doğar. Yine sahih bir hadiste A’işe Radıyallahu anhâ’dan Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’e şöyle dediği nakledilmektedir:
“Ey Allah Rasûlü! Kadir gecesine tevâfuk edersem ne diyeyim?”. Rasûlullah da,
“‘Allah’ım! Şüphesiz ki Sen çok affedensin, affetmeyi seversin, beni de affet’ de” buyurdu.

    Çokça Zikir, Duâ Ve İstiğfârda Bulunmak:

Ramazanın tüm gün ve geceleri faziletli günlerdir. Bu günleri ganimet bilerek çokça zikir ve dua etmek, özellikle de duaların kabul edildiği anlarda buna dikkat etmek gerekir:
Orucunu açtığı vakit oruçlunun, geri çevrilmeyecek bir duası vardır. Sahih hadislerden öğrendimize göre Rabbimiz celle celâluhu’nun, İzzet ve Celâli’nin layık olduğunca dünya semâsına inip te, “Bir dilekte bulunan kimse var mı ona vereyim, mağfiret isteyen var mı onu mağfiret edeyim” dediği vakit, gecenin son üçtebiridir.
Yine bir diğer kıymetli vakit te seher vakitleridir; “Seher vakitlerinde de istiğfâr ederlerdi” (Zâriyat, 56/18). Cuma da duânın kabul edildiği saat kollanmalı, cuma gündüzünün son vakti; özellikle ikindi ezanı sonrası duayla değerlendirilmelidir.
Sonuçta: Bu cennet bahçelerinde salih, amellerin gölgesinde yaptığımız bu gezintiden sonra çok önemli bir noktaya değinelim! Bu önemli nokta nedir bilir misiniz? İhlastır. Nice oruçlu orucundan açlık ve susuzluktan başka bir nasip elde edemez. Nice namaz kılan vardır ki geriye uykusuzluk ve yorgunluktan başka bir şey kalmaz. Rasûlullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’in, “Kim imanla ve ecrini yalnız Allah’tan umarak Ramazanı oruçlu geçirirse geçmiş günahları affolunur” ifadesindeki “imanla ve ecrini yalnız Allah’tan umarak” sözüyle bu önemli noktaya işaret etmiştir. Selef-i salihîn haklarında korktukları için amellerini gizli yapmaya özel gayret gösterirdi..
Muhammed b. Vâsî Rahmetullahi aleyh şöyle der, “Öyle kimselere yetiştim ki, onlardan birinin başı, hanımı ile birlikte aynı yastıkta olduğu halde yanağının altındaki yastık göz yaşlarıyla ıslanır da hanımı bunun farkına varmazdı. Yine öyle kimselere de yetiştim ki onlardan herhangi birisi safta namaza durur, gözyaşları yanaklarına akar fakat yanıbaşındaki bile bunun farkına varmazdı”.
Süfyân es-Sevrî Rahmetullahi aleyh, “Öğrendiğime göre kul gizlice bir amelde bulunur. Fakat şeytan onun peşini bırakmaz, nihayet onu yenik düşürür ve bu amel alenî yapılmış gibi yazılır. Sonra şeytan onun peşini yine bırakmaz o da sonunda bu ameliyle övünmeyi arzu eder. Bu sefer ameli, alenen yapılmış olmaktan da silinerek riyâkârca yapılmış olarak kaydedilir” demiştir.

    Ramazanda Boş Şeylerle Meşgul Olmak

Vakti boşa geçirmek ve Allah’a itâat dışında şeylerle ziyan etmek.. İşte gaflet, ilahi rahmetten ve ilahi lütuflardan yüz çevirmek buna denir.
“Kim de beni anmaktan yüzçevirirse şüphesiz onun için dar bir geçim vardır ve biz onu, kıyamet günü kör olarak haşrederiz. O, “Rabbim! Beni niçin kör olarak haşrettin? Oysa ben, hakikaten görür idim!” der. Buyurur ki: “İşte böyle. Çünkü sana ayetlerimiz geldi; ama sen onları unuttun. Bugün de aynı şekilde sen unutuluyorsun!” Böylece, israfa sapanı ve Rabbinin ayetlerine inanmayanı cezalandırırız. Rabbinin azâbı, elbette daha şiddetli ve daha süreklidir” (Tâhâ, 20/124-127).
Evet, gaflet içindeki müslüman evlatlarını dâvet etmeliyiz. Dosdoğru yola gelip hidayet bulmaları için onları çağırmalı ve gıyâbında onlara duâ etmeliyiz. Ümit ederiz, Allah duâlarımızı kabul eder ve ebedî şakâvetten kurtuluruz. (Amin).