Rusya savaş uçağının düşürülmesiyle başlayan Türkiye-Rusya krizi ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu, Rusya’nın Türkiye’ye karşı yaptırım yapabilme gücünün olmadığını belirtti.

Türkiye’nin Rusya’nın doğal gaz kartını Azerbaycan ve Katar üzerinden boşa çıkardığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Şeyhanlıoğlu, Rusya’nın, Türkiye’nin meyvelerini almaması Türkiye’nin pazar kaybı anlamına gelmediğini belirterek, “Türkiye her hâlükârda kuvvetli bir tarım ülkesidir. Türkiye’nin bu mallarını satacak yeri çoktur fakat Rusların alacağı bir yeri yoktur.” dedi.

Rusya savaş uçağının uluslararası angajmana göre düşürüldüğünü söyleyen Şeyhanlıoğlu, “Burada herhangi bir anormallik yok. Rusya’ya karşı Türkiye aynı ihlali yapsa Rusya’da Türkiye’nin uçağını düşürebilirdi. Hem ihlalin boyutu hem de düşürülme sürecinde geçen aşamayı hukuki olarak Türkiye deklare etmiştir. Rus savaş uçağı 5 dakika içerisinde 10 kez uyarılmıştır. Rusya Türkiye’nin hava sahasını ihlal ettiği için Türkiye bunu düşürmüştür.” dedi.

“Rusya’nın amacı Türkiye’yi Ortadoğu’dan uzaklaştırmak”

Rusya’nın Türkiye’yi kuzeyden ve güneyden kuşattığına vurgu yapan Şeyhanlıoğlu, “Olaya siyasi boyut ile yaklaştığımız zaman Rusya, Türkiye’yi tehdit ediyor. Suriye üzerinden Türkiye’yi sınırlıyor. Kuzeyden ve güneyden kuşatıyor, yeni bir Suriye ortaya çıkarmaya çalışıyor. Rusya’nın amacı Türkiye’yi Ortadoğu’dan uzaklaştırmak ve pasivize etmektir. Türkiye’nin buna karşı yapmış olduğu bu eylem son derece yerinde ve doğrudur.” diye konuştu.

“Rusların, Türkiye’nin meyvelerini almaması Türkiye’nin pazar kaybı anlamına gelmiyor”

Rusya’nın Türkiye’ye karşı yaptırım yapabilme gücünün olmadığına dikkat çeken Şeyhanlıoğlu, “Evet Rusya’nın elinde doğalgaz var ama Türkiye bu kartı Azerbaycan ve Katar üzerinden boşa çıkardı. Rusya, Türkiye’den yaş sebze meyve almıyor, bu toplamda bir milyar dolar etmiyor. Dolayısıyla Ruslar aç kalır. Rusların, Türkiye’nin meyvelerini almaması Türkiye’nin pazar kaybı anlamına gelmiyor. Çünkü Türkiye her hâlükârda kuvvetli bir tarım ülkesidir. Türkiye’nin bu mallarını satacak yeri çoktur fakat Rusların alacağı bir yeri yoktur.” ifadelerini kullandı.

“Türkiye kendi kendine Rusya’ya yeter durumdadır”

Rus halkının son 30 yılda psikolojik travma yaşadığını belirten Şeyhanlıoğlu, “Rusya, Ukrayna savaşından beri Petrol ve doğalgaz fiyatlarının düşmesinden dolayı yaklaşık 400 milyar dolar ekonomik kayba uğradı. En son yapılan OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) toplantısında da Rusların lehine bir karar çıkmadı. Ruslar bunda da zarar etti. Türkiye’nin ekonomik olarak Rusya’dan kaybedeceği bir şey yok. Enerji bakımından Türkiye Rusya’ya mahkûm değil. Türkiye’nin son derece kuvvetli stratejik coğrafyası var. Yani Ruslar, Türkiye olmaksızın Akdeniz’e inemezler. Bir diğer boyutu Ruslar bu işi daha da ileri götüremezler çünkü Türkiye boğazları kapatabilir. Boğazlar Montrö Sözleşmesine göre bir Türk-Rus birebir anlaşmazlığında Türkiye İstanbul boğazlarını Ruslara kapatabilir. Hukuksal olarak bu böyledir, siyasi ve askeri anlamda da bu güce sahiptir. Rusların silah pozisyonu nükleer açıdan öndedir ama Türkiye 60’lı yıllardaki Türkiye değildir. Türkiye kendi kendine Rusya’ya yeter durumdadır. Türkiye’nin, Rusya’dan çekineceği bir şeyi yok, Türkiye’nin silahlanması Ruslardan kötü değil.” diye konuştu.

İstanbul Boğazı'ndan geçen bir Rus savaş gemisinde Rus askerinin omzunda atış pozisyonunda füze taşımasını da değerlendiren Şeyhanlıoğlu, Rusların kırılan onurlarını onarmak için böyle bir eylem giriştiklerini belirtti.

“Şu anda en büyük kârı çıkaran Amerika oldu”

“Ortadoğu’da yeni bir paylaşım var.” diyen Şeyhanlıoğlu, “En son buna İngiltere’de dâhil oldu. İngiltere’de dâhil olduysa artık paylaşımın son safhasına gelinmiştir. Yani Suriye ve Irak’ta yeni bir yapılanma var ve biz artık tabiri caizse imzaları atmak üzereyiz. Buradan Amerika gerekli olan istifadesini elde etmiş durumdadır. O da şu; İsrail’e karşı bir rakip kalmadı, Ortadoğu petrolleri kontrol altına alındı ve Türkiye burada yalnız bırakıldı. Şu anda en büyük kârı çıkaran Amerika oldu. Dağılmış bir Ortadoğu, küçük küçük devletlere bölünmüş bir Irak ve Suriye, Amerika için, İsrail için ve petrol için vazgeçilmez bir yapıdır. Bu da Amerika’nın en büyük kârıdır.” ifadelerine yer verdi.

“Türkiye, tarihsel bir bakış açısıyla Osmanlı devletinden kalan haritaları yeniden önüne sermelidir”

Türkiye’nin vizyonunu genişletmesi gerektiğini söyleyen Şeyhanlıoğlu, “Tarihsel bir bakış açısıyla Osmanlı devletinden kalan haritaları yeniden önüne sermelidir. Kürtleri 4’e bölen İngilizlerdir. Türkiye bunu okuyabilmeli. Ortadoğu’yu bu hale getirenler yine İngilizlerdir. Dolayısıyla bunun da uygulayıcısı Amerikalılar oldu. İsrail’i, Irak’ı, Suriye’yi kuran İngilizlerdir. Biz buna karşı yalnız kaldık. Tarihsel, ekonomik, sosyal ve siyasal anlamda buna karşı bir formül geliştirmemiz lazım. O formülde şu anda Türkiye içerisinde ve dışında 2 aşama olarak okunabilir. Birincisi Türkiye içinde sağlam bir anayasa ve başkanlık sistemi oluşturulmalıdır. Kürt realitesi eskiden de vardı bugün de vardır. Türkiye bunu kazanmalıdır. Yani Rojava bölgesini PYD’ye teslim etmemelidir. Çünkü oradaki PYD destekçisi görünen 13 örgüt PYD’yi desteklemiyor. PYD’den evvel baktığınız zaman orada dindar muhafazakâr ve Türkiye yanlısı halk yüzde 90’ı oluşturuyor. PYD bu yapıları tasfiye etti.” dedi.

“Bu kriz Türkiye’yi güçlendiriyor”

Batı dünyasının Rusları Türklere karşı kışkırttığını dile getiren Şeyhanlıoğlu, şunları söyledi: “Türkiye büyük devlet olmaya mahkûmdur. Bu krizler Türkiye’yi güçlendiriyor, küçültmüyor. Türkiye’nin askeri, siyasi, ekonomik ve toplumsal reflekslerini güçlendiriyor. Biz bunu Kıbrıs ve Küba füze krizinde de gördük. Bu krizde böyle bir krizdir. Türkiye, Rusya’yla birebir sıcak çatışmaya mı girecek? gerek yok böyle yaklaşmaya. Ama Türkiye’nin eli boş değil. Türkiye’nin bir buçuk - 2 milyarlık İslam dünyasında bir nüfuzu var. Son yaşanan olaylar Arapların Türkiye’ye yönelmesine neden oldu. Türkiyesiz Ortadoğu’da bir iş yapılamayacağını herkes görüyor. Rusya ile birebir kafa kafaya bir savaş hem Rusya için hem de Türkiye için felaket olur. Çünkü Rusların nüfus olarak çöküşü söz konusudur. Gazla silahla bir yere kadar götürebilirsiniz ama uzun vadeli bir savaşı Rusya olarak kaldırmayabilirsiniz. Dolayısıyla bir savaş olmaz. Fakat bu kriz Türkiye’yi güçlendiriyor. Öldürmeyen darbe güçlendirir.”

Son olarak Türkiye’nin Suriye’deki stratejisinin doğru olduğunu ifade eden Şeyhanlıoğlu, Türkiye, İran Mısır ve Suudi Arabistan’ın Ortadoğu’daki sorunları çözeceğini kaydetti. (M. Hüseyin Temel/Mustafa Kaynak – İLKHA)