Şanlıurfa'ya 40 kilometre uzaklıkta bulunan Hilvan'a bağlı Ovacık (Hasenik) kırsal mahallesinde bağ bozumu (kerge) telaşı yaşanıyor.

Yaklaşık 200 hanenin bulunduğu mahallede, halkın geçim kaynağını bağcılık oluşturuyor. Üzüm bağları ve fıstıkları ile ünlü olan mahallede, ağustos ayının sonlarına doğru yöreye özgü "Azezi Üzümü"nün hasadı yapılıyor.

Sabahın erken saatlerinde çiftçiler tarafından bağlardan toplanan üzümler, traktörlere yüklenerek, bağ bozumu yapılacak alana getiriliyor.Burada traktör yardımıyla kabaca ezilen üzümler, bir müddet bekletildikten sonra torbalara konuluyor. Torbadaki üzüm daha sonra taştan yapılmış şire havuzunda çiftçiler tarafından çizmeli ayaklarla eziliyor. Üzüm posasının mengenede son sıkımı yapıldıktan sonra şire bir müddet daha kazanlarda kaynatılıyor. Daha sonra da büyük kazanlara alınan şire, 2 ile 3 saat arasında daha kaynatılıyor. Kazanın başında bekleyen bir kişi sürekli kazan karıştırarak kazanın üzerinde oluşan köpüğü alıyor. En sonunda ise bulamaç hazır hale geliyor. Bulamaçlardan ise kış aylarının vazgeçilmez yemişleri olan pekmez, pestil, çekçek, kesme ve sucuk gibi yöresel lezzetlere dönüşüyor.

Ağustos ayı sonlarında başlayan bağ bozumu (kerge) telaşı Ekim ayına kadar devam ediyor.

Bağcılıkta yılın 12 ayında çalışmalar oluyor. Çalışmalar kapsamında toprak sürülüyor ve çapalanıyor; ağaçlar ise budama yapılarak, ilaçlanıyor.

Mahalle sakinleri bağ bozumu geleneği ile ilgili İLKHA'ya konuştu.

"Bağın bakımı bitmez"

Mahalleleri sakinlerinin "bağcılık" ile uğraştığını belirten Mehmet Ali Şor, "Bizim köyümüz bağçılıkla uğraşır. Köyümüzün tarlalarına fıstık ağacı ekildiği için tarlalarımızın hepsi bağ oldu. Mahallemizde yaklaşık 200 hane var ve hepside bağçılık yapıyor. Bağı olmayanlarda başka köylerde bağ kiralayarak bu işi yapar. Bağın bakımı bitmez. Kışın şubat ayında budama ve çift başlar sonra ilaçlama ve çapa ile devam eder. 5-6 kez ilaçlanır. Bazı üzüm türlerinde bağ bozumu ağustos ayında yapılır. Genelde bağ bozumu ekim ayına kadar sürer." şeklinde konuştu.

"Şireyi süzdükten sonra pestil, pekmez, çekçek yapılır"

Bağ bozumu aşamalarına değinen Şor, "İlk önce üzümler bağdan toplanır. Daha sonra üzüm ezme makinesinden geçirilir. Daha sonra ayakla üzüm sıkılır. Daha sonra tekrar sıkma makinesinden geçirilerek üzümün küspeleri çıkarılır. Şireyi süzdükten sonra pestil, pekmez, çekçek yapılır. Çekçek yapmak için; şire kazanlarda kaynatıldıktan sonra içerisine nişasta ya da ciriş konulur. 1 gece kaplarda bırakılır sabaha kadar donması sağlanır. Sabahleyin ise ince bıçakla kesilir. Dilim dilim yapıldıktan sonra sergilere serilir ve güneşte kuruyana kadar bekletilir. Pestil için ise önce bulamaç yapılır. İsteyen susamlı yapar isteyen de susamsız yapar. Daha sonra bulamaç bezlere sürülür ve yere serilerek kuruması beklenir. Kuruduktan sonra bezin altı ıslatılarak pestil bezden ayrılır. Pekmez yapmak için ise temiz şireyi kaynatarak güneşte 1-2 gün bekletiyoruz." diye konuştu.

"Kooperatifimiz olmadığı için ürünlerimiz heder oluyor"

Kooperatifleri olmadığı için ürünlerin satılması noktasında sorunlar yaşadıklarını belirten Şor, "Elde ettiğimiz ürünleri belli bir kooperatifimiz olmadığı için kendi gayretimizle satıyoruz kalanı ise kendimiz tüketiyoruz. Pazarcıların ve komisyoncuların eline düşüyoruz. Geçen sene ürün sattığımız halde ürünlerin parasını vermeyenler de var. Kooperatifimiz olmadığı için mallarımız heder olup gidiyor." ifadelerini kullandı.

"Ürünleri kendi aracımla satıyorum"

Verdikleri emeğin karşılığını alamadıklarını belirten İbrahim Şıldır, "Üzüm suyundan pestil, çekçek, sucuk ve pekmez yapıyoruz. Urfanın sıcaklığında bu işi yapıyoruz. Çok zahmetli bir iştir.İnsanlarımıza doğal, organik ve güzel ürünler sunmaya çalışıyoruz. İnsanlarımızda emeğimizi görüyor. Verdiğimiz emeğin karşılığını alamıyoruz. Kendi aracıma reklamımı yapıştırmışım. Ürünlerimi kendim satıyorum. Ürünleri eşimle birlikte evde paketliyoruz. Güzel bir sunum yaparak Urfa ve çevre köylerde satıyoruz." şeklinde konuştu.

"Pestili 25 ile 30 lira arasında satıyoruz"

Azazi üzümünün özelliği hakkında bilgi veren Adil Şıldır,"Köyümüzde Azazi üzümü yetişiyor. Azazi üzümü piştiği zaman çok tatlı oluyor. Pestile, çekçeke ve pekmeze güzel tat verir. Pestili 25 ile 30 lira arasında satıyoruz. Sipariş üzerine çalışıyoruz. Ürünlerimizi satacağımız belli bir yerimiz yok." diye konuştu.