Tarih boyunca Sümerler, Akadlar, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasiler, Selçuklular ve Osmanlılara ev sahipliği yapan Mardin, tarihi yapıları ve eserleriyle ziyaretçilerin dikkatini çekiyor.
Kente gelenler, özellikle 700 yıllık tarihe sahip ve mükemmel mimari yapısıyla, nakış nakış süslenmiş, her köşesi ilim ve irfan kokan Kasımiye Medresesi'ne yoğun ilgi gösteriyor.
Kesintisiz bir şekilde 400 yıl hem dini ilimler hem de fenni ilimler verilerek binlerce âlimin yetiştirildiği medresenin duvarlarında, astronomi ve tıp bilimine ait simgeler de mevcut.
Yapımına Artuklu Hükümdarı Sultan İsa zamanında başlanan Kasımiye Medresesi'nin inşası, Timur dönemindeki Moğol saldırıları sebebiyle yarım kalmış ve Akkoyunlu Sultanı Kasım İbn Cihangir döneminde 1469 yılında tamamlanmıştır.
Aktif olduğu dönemde bölgenin en önemli eğitim merkezlerinden olan medresede bir türbe, bir çeşme ve 23 derslik bulunuyor. İki teras üzerine, iki katlı olarak medrese, cami ve türbe ile birlikte külliye şeklinde imar edilmiş.
Rivayetlere göre; Akkoyunlu Hükümdarı Cihangirin oğlu Sultan Kasım, medresede amcası tarafından katledilmiş. Kasım Paşa'nın kız kardeşi, Kasım Paşa öldüğünde kanını ağıtlar eşliğinde duvarlarına sürmüş. Aradan geçen 548 yıla rağmen kan izleri olduğu gibi duruyor.
Medresenin avlusundaki havuzda akan su, tasavvufi bir betimlemeyi saklarken, suyun akışı ile doğumdan ölüme kadar insan hayatı ve sonrası simgeleniyor. Çeşmeden çıkan su, doğumu, döküldüğü yer gençliği, ince uzun oluk ihtiyarlığı ve suların bir havuzda toplanması ölümü temsil ediyor. Daha sonra bu su kanallarla toprağa aktarılır ve bu da toprakta tekrar can bulur.
Bugünün teknolojisiyle bile yapılamayacak kadar muhteşem
Medreseyi ziyaret edenlerin dikkatini ise en çok 600 yıllık 3 boyutlu El Cezeri portresi çekiyor. Bugünün teknolojisiyle bile yapılamayacak kadar muhteşem olan eser, çıplak gözle sadece bir çukur gözükürken cep telefonu, kamera ve fotoğraf makinesiyle çekildiğinde ise Müslüman bilim adamı ve mühendis olan, sibernetiğin ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilen Ebû'l İz El Cezeri'nin 3 boyutlu portresi ortaya çıkıyor.
"Ecdadımız 3 boyutlu resmi 600 yıl önce keşfetmiş"
Kasımiye Medresesi Müdürü Hazbi Bulut, 3 boyutlu resmin 600 yıl önce ecdadımız tarafından keşfedildiğini ve bu resimlerinden birinin medresede sergilendiğini söyledi.
Bulut, "Kasımiye Medresesi, 700 yıllık tarihe sahip mükemmel mimari yapısıyla her köşesi ilim ve irfan kokuyor. Burada hem dini ilimler hem fenni ilimler icra edilmiş. Örneğin bu resme çıplak gözle baktığınız zaman bir çukur şeklindedir. Ancak bir makine veya telefonla çekildiği zaman 3 boyutlu yani 3D şeklini alıyor. Ve nereye giderseniz resim de oraya dönüyor ve bakıyor. Sizi takip edebiliyor. Bir rivayete göre, El Cezeri'nin uzun yıllar burada hocalık yaptığı söyleniyor. El Cezeri, 600'e yakın eser bırakmış ve Cizre'de doğmuş bir zattır." dedi.
"Gelen misafirler hayretler içerisinde kalıyorlar"
"Özellikle buraya gelen misafirler resmi gördükleri zaman hayretler içerisinde kalıyorlar." diyen Bulut, "Çünkü bugün bu teknolojide bile böyle bir teknik resim yoktur. Ancak gözlükle keşfedilen bir gözlük vardır. Bugün bilgisayar ortamında her türlü resim yapılabiliyor ama bin yıl, 900 yıl, 600 yıl önce bilgisayar olmadığı için böyle bir tekniği düşünüp yapmak çok zordu. Hatta bunu test etmek bile çok çok zordu. Benim araştırmalarıma göre, bu resim su ile test edilmiştir. 600-700 yıl önce burası üniversiteyken bir zat 3 boyutu keşfetmiş ve resim haline dökmüştür." ifadelerini kullandı.
El Cezeri Kimdir?
1136 yılında Cizre'nin Tor Mahallesi'nde dünyaya gelen El Cezeri'nin hayatı hakkında günümüze çok fazla bilgi ulaşmamıştır. Öğrenimini Camia Medresesi'nde tamamladığı biliniyor. Asıl adı Ebu'l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezeri'dir. Güneydoğu Anadolu, Artukluların hâkimiyetine geçtikten sonra, o zamanki başkent olan Diyarbakır'a çağrılır. Burada hükümdarın himayesi altında 25 yıl boyunca önemli bilimsel çalışmalar yapar. Bu süreçte birçok eser üreten el Cezeri, eserlerini de Arapça olarak yazar. Bu 25 yıl boyunca yaptığı buluşlarını da bu eserlerinde kaleme alır. Keskin zekâsı ve kişiliğiyle de ün salan bilim insanı el Cezeri, 1206'da memleketi Cizre'de hayatını kaybetmiştir.
İLKHA