TBMM Dilekçe Komisyonu'nun talebi üzerine Tunceli Valiliği, 1938 yılında yaşanan Dersim olayları sırasında, olayları bizzat yaşayan, tanık olan ve hayatta olan kişilerin tespit çalışması başlatıp, kaymakamlıklar, köy ve mahalle muhtarlıklarından olaylara ilişkin bilgi ve belge istedi.
Tunceli Valisi Mustafa Taşkesen, çalışmalarla ilgili düzenlediği basın toplantısında Hozat Kaymakamlığı arşivinde yeralan bir bilgede 1938 olayları sırasında her yaştan kadın, erkek, yaşlı ve çocuğun bulunduğu 649 kişinin ölüm tutanakları ve kimlik bilgilerinin çıktığını açıkladı.
Vali Taşkesen, TBMM Dilekçe Komisyonu'nun talebi doğrultusunda 1938 Dersim olaylarıyla ilgili çok geniş bir çalışma yürüttüklerini 81 vilayete yazı yazılarak o döneme ait bilgi belge varsa elerinde kendilerine gönderilmesini istediklerini söyledi. Taşkesen, 1938 mağdurlarının ellerinden alınan taşınmazlarının tespiti ve göç ettikleri yerlerdeki mallarının tespiti için çalıştıklarını ayrıca ilçelerde kaymakamlıkların ellerindeki belgeleri daha önceden Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne gönderdiklerini söyledi.
Vali Taşkesen, sadece Hozat Kaymakamlığı'nda bazı belgeler kaldığını belirterek, şunları söyledi:
" TBMM Dilekçe Komisyonu, Dersim olayları ve sonrasında yaşanan olayların mağduriyetlerinin giderilmesi anlamındaki talepleri gündemine almış ve valiliğimiz ile diğer vilayetlerden çeşitli taleplerde bulunmuştur. Bize gelen taleple ilgili kısım ise, özellikle 1937-38 Dersim olayları sırasında mağdur olan ve o dönem mağdurların hala yaşayıp yaşamadığı konusunda ve yine eğer yaşıyorsa nerede hangi adreste ve hangi ilde yaşadıklarına dair bilgi talep ediliyor. Bununla beraber yerinde inceleme ve araştırma yapılacağı düşünüldüğünden dolayı bu konuda uzman olan ve Dersim olaylarının yaşandığı yerleri iyi bilen ve bu konuya hakim olan 2 isimin bildirilmesi ve yine 1937-38 Dersim olaylarını yaşayan ve tanık olan hala yaşayan insanların bilgileri ve ikamet adresleri isteniyor. TBMM Dilekçe Komisyonu'nun bir başka isteği de, Dersim olaylarının yaşandığı dönemde dilekçe vererek mağduriyetlerini bildiren kişilere ait dilekçelerin il ve ilçelerdeki devlet arşivlerinde var olup olmadığı ve bu konuda belge olup olmadığıdır. Biz de bu konuda köy muhtarlıklarına, mahalle muhtarlıklarına ve ilçe kaymakamlarına yazı yazarak ellerindeki belgeleri bize göndermelerini istedik. Bizim Yazımızdan sonra birtakım belgeler geldi hala da göndermelerini bekliyoruz."
ÖLÜM TUTANAKLARI
Vali Taşkesen, Hozat Kaymakamlığı'nın 1938 olaylarıyla ilgili kendilerine belgeler gönderdiğini belirterek, şunları söyledi: "1938 olaylarıyla ilgili Hozat Kaymakamlığı tarafından bize gönderilen belgeler arasında yer alan bir belgede, 1938 askeri hareket sırasında öldüğü kabul edilen 649 kişiye ait ölüm tutanağı yani ölüm belgesini bulabildik. Elimizdeki 649 kişiye ait ölüm tutanağında o dönem öldürülen vatandaşlarımıza ait kimlik bilgilere yer ve ölüm tutanakları yer alıyor. Bu belgeyi de ilgili yerlere göndereceğiz. Yine TBMM Dilekçe Komisyonu'nun yaptığı başka bir çalışmada 1934 ve 1935 iskan kanununa göre o dönem yaklaşık 32 vilayete nüfus sevki yapılan yani başka vilayetlere gönderilen o vatandaşlarımızın burada kalan malları ve bu vatandaşlarımızın 1947 yılında tekrar buraya dönme iradesi gösterenlerin mallarının ne olduğu yine bu vatandaşlarımızın buradan gönderildikleri sırada gittikleri yerlerde kendilerine tahsis edilen arazilerin ne olduğu ve ayrıca buradaki mallarının ve arızilerinin ne olduğu kimlere verildiği konusunda bizlerden bilgi ve belge talep edilmektedir. Başka illere nüfus sevki yapılan yani 1937-38 Dersim olayları sırasında tespitlerimize göre 32 farklı ile sürgün edilen vatandaşlarımızın taşınmazları ile ilgili bilgi ve belge talep ediliyor. Bizim bu konudaki çalışmamız da titizlikle devam ediyor bu konudaki çalışmalarımız hala bitmedi. Bu konuyu özetlersek 1938 yılındaki olaylar sırasında mağdur olan vatandaşlarımızın o dönemde mağduriyetlerini bildirmek için dilekçe veren vatandaşlarımızın ilimizde hala yaşayıp yaşamadıkları, bununla birlikte onların arşiv belgeleri, yine bununla birlikte diğer vilayetlere nüfus sevki yapılan yani sürgün edilen vatandaşlarımızın burada kalan taşınmazları ve gittikleri yerlerde kendilerine verilen taşınmazları ile ilgili bilgi belge talep ediliyor bu konudaki çalışmalarda hala devam ediyor."
'DEVLETİMİZ GEÇMİŞLE YÜZLEŞEREK...'
Tunceli Valisi Mustafa Taşkesen, devletin artık geçmişiyle yüzleşerek ilerlediğini belirterek, şunları söyledi: "Netice itibariyle şunu söyleyebilirim. Artık devletimiz geçmişiyle yüzleşerek ilerleme cesaretini göstermektedir. Bu yapılan çalışmalarda mağduriyetlerin giderilmesinin yanında böyle bir kararlılık böyle bir politikayı da göstermektedir. TBMM Dilekçe Komisyonu kendilerine ulaşan bilgi ve belgeler çerçevesinde bizden istedikleri bilgi ve belgeleri bizler de hızla topluyoruz. Elimize gelen ve elde ettiğimiz bütün belgelere kendilerine göndereceğiz. Ayrıca bu konuda uzman olan 2 kişinin ismini ve yine o dönem yani 1938 olaylarının canlı tanığı, olayları bizzat yaşayan ve hala hayatta olan vatandaşlarımızın isimlerini de komisyona bildireceğiz. Onlar bu bilgi ve belgeleri tekrar inceledikten sonra sanıyorum ilimize de gelerek bir çalışma yapacaklarını düşünüyorum. Ama ne zaman gelecekleri konusunda elimizde kesin bir tarih yok."