ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA), ‘dünyada milyonlarca kişinin telefon ve internet kayıtlarını izlediği’ bilgisini basına sızdıran Edward Snowden’ın, Moskova Şeremetyevo Havalimanı’ndaki ‘transit bölgede’ bekleyişi devam ediyor. Şu ana kadar iltica başvuruları reddedilen ve ABD tarafından pasaportu iptal edilen Snowden, yeni bir gelişme yaşanmadığı takdirde havalimanında bir süre daha konaklamak zorunda kalacak.
Ajan Snowden, kendisini ABD’ye teslim etmeyecek iltica başvurusu sonuçlanıncaya kadar, havalimanındaki ‘transit bölge’ olarak adlandırılan özel alanda bekleyecek. Tüm ihtiyaçlarını Moskova’daki havalimanından karşılamak zorunda kalacak Snowden, vizesi bulunmadığından Rusya’ya da giriş yapamayacak.
Ancak Amerikalı ajanın özel durumu akıllara tamamen farklı senaryoları da getiriyor. Snowden, her ne kadar Terminal filminin kahramanı Viktor gibi çaresiz bir görüntü verse de, bir iltica cevabına kadar adeta el üstünde tutularak ağırlanacak. ABD’nin sırlarını sızdıran Snowden’ın ülkesine teslim edilmesine yanaşmayan Rusya’nın, aksi bir tavır sergilemesi de beklenmiyor. Bu yüzden Snowden, ‘can güvenliği’ nedeniyle büyük ihtimalle havalimanında korunaklı bir bölgede misafir ediliyordur. Hatta, ‘sağlık sorunları’ gerekçe gösterilerek tedavi amaçlı ülkeye girişi dahi yapılmış olabilir.
‘TRANSİT YOLCU’ KİME DENİR?
Havalimanlarında, dış hatlar terminalindeki pasaport polisi ile körüğe yanaşan uçağın kapısı arasında bulunan alana, ‘transit bölge’, uçak değiştirerek seyahat edenlere de ‘transit yolcu’ deniyor. İşte bu yüzden, uçak değiştiren yolcular, gidecekleri yere kadar aktarma yaptıkları her havalimanında, ‘transit yolcu’ olarak adlandırılıyor. Daha geniş anlamda yolcuların ‘transit’ unvanı ise çıkış yaptığı ülkedeki havalimanında bulunan pasaport polisinden geçtikten sonra başlıyor. Son giriş yapılan ülke havalimanında bulunan pasaport polisinden geçildikten sonra da, transit unvanı sona eriyor. Ancak vize ve pasaporttaki eksiklikler gibi sebeplerle ülkeye girişte sorun yaşayan transit yolcular, seyahat ettiği havayolu şirketine ait uçakla geldiği yere geri gönderiliyor.
Havalimanı işletmecileri transit yolcuların rahat etmesi amacıyla çeşitli alternatifler sunuyor. Özellikle sık seyahat eden işadamları için son derece modern oteller yaptıran işletmeciler, burada spor, yüzme, masaj ve kuaför hizmeti de sunuyor. Transit yolcular uçaklarını beklerken havalimanında (transit bölgedeki) yer alan tüm hizmetlerden de faydalanabiliyor. Diğer yolcular gibi duty free (gümrüksüz satış) mağazalarından alışveriş yapmanın yanı sıra havayolu ve bankalara ait özel salonlardan hizmet alabiliyor, restoranlarda vakit geçirebiliyor, ibadethanelerde dinî vazifelerini yerine getirebiliyor.
Bir yolcu, pasaport polisindeki işlemlerini yaptırdıktan sonra uçağına binmese de, ülkeden çıkmış sayılıyor. Diğer ifadeyle transit bölge, uluslararası alan şeklinde kabul ediliyor. Bu yüzden pasaport işlemlerini tamamladıktan sonra herhangi bir sebepten uçağına binemeyen yolcuların yeniden yurda giriş işlemlerinin yapılması gerekiyor. Havayolu şirketi görevlileri, uçağına binemeyen yolcuları, ilk önce dış hatlar geliş katına indiriyor. Burada pasaport polisine getirilen yolcular, işlemlerinin ardından yeniden yurda giriş yapabiliyor.
ÇUVALLA PARA TAŞINABİLİYOR
Transit bölgedeki yolcular uçağa binmeden önce bazı ülkelerde güvenlik uygulamasından geçiriliyor. Denetimlerde, silah, patlayıcı veya uyuşturucu gibi maddelerle yakalanan yolcular hakkında işlem yapılıyor. Aynı şekilde yaralamalı veya ölümlü olaylara karışan yolcular için de yasal işlem gerçekleştiriliyor. Daha sonra da, yolcuların ülkeye girişi yapılarak savcılığa sevki gerçekleştiriliyor. Ancak yanında çuvalla para taşıyan transit yolcular konusunda herhangi bir işlem yapılmıyor. Çuvalla taşınan paraya, ülkeye girişte gümrük veya polis ekipleri tarafından el konulabiliyor.
‘Terminal’ filmi gerçek oldu
Tom Hanks’in başrolünü oynadığı ‘Terminal’ filmi, Amerikalı ajanın, sıkıntılı günlerine ışık tutuyor. Filmde, Doğu Avrupa vatandaşı Viktor, savaş sonucu evsiz kalır. Yeni evine gitmek üzere New York’ta havalimanında beklerken ülkesi haritadan silinir. Pasaportu ve kimliği geçersiz hale gelen Viktor’un, havalimanında yaşamaktan başka çaresi kalmaz.