MARDİN-Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Rektör Yardımcısı ve Yaşayan Diller Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Kadri Yıldırım, gazetecilere yaptığı açıklamada geçmişi 800 yılla dayanan akademik verilere göre Zazaca'nın Kürtçe'nin bir lehçesi olduğunu söyledi.
Bakan Dinçer'in açıklamalarından sonra kendisi ile görüşmek için randevu talebinde bulunduğunu, ancak cevap gelmeyince bu konuda hazırladıkları bir makaleyi Milli Eğitim Bakanlığı'na gönderme kararı aldıklarını ifade etti.
MAÜ olarak Zazaca'yı büyük hizmet ettiklerini belirten Yıldırım, Kürtçe'nin seçmeli ders olarak okutulması kararının ardından ders kitabı hazırlamak istediklerini, Kurmanci ve Zazaca olmak üzere ders kitabı hazırladıklarını, hazırlanan 5. sınıf Kürtçe kitabının bütün Türkiye'de okutulduğunu hatırlattı.
Yıldırım, "Bilimsel bir rapor hazırladıklarını ve raporda yaklaşık 800 yıldan beri yazılan kaynaklarda Zazalar Kürtlerin bir kolu, Zazaca da tıpkı Kurmanci, Sorani, Gorani, ve Lori gibi kadim Kürtçe'nin bir dalı olarak kabul edilmektedir. Sayın Bakanımız bu hükmü vermeden önce keşke şunları söyleseydi. Arkadaşlar ben konunun uzmanı değilim. En iyisi ben objektif bir sempozyum düzenleteyim. Kim bu konuda ne düşünüyorsa belgelere dayandırmak şartıyla bu sempozyumda tebliğini sundu. Ortaya çıkacak olan bilimsel sonuca göre bir karara varacağız. Zira eğer böyle bir bilimsel veri ortaya çıkmadan önümüzdeki yıl Zazaca Kürt ilinden ayrı tutulursa hem Zazaların kendi aralarında hem de Zazalar ile öbür lehçe konuşçuları arasında ileride telafisi mümkün olmayan sürtüşmelere yol açacaktır. Zira lehçesi ve edebiyatı ile ilgili şimdiye kadar olarca bilimsel çalışma yapan başta Vate Dergisi Ziwan Kom, Newepel Gazetesi ve Şewçila Dergisi ekipleri olmak üzere Zaza çevrelerinin çoğu kendilerini Kürt Zazacayı da kadim Kürdinin bir lehçesi olarak kabul ederler. Bunun aksini iddia edenler ise dil ve lehçeleri birbirinden ayırımında temel ölçütleri pek önemsemeyen Alman ekolünden bir iki yazar ve onları takip eden bazı Zaza aydınlarıdır" dedi.
Zazaca'nın "müstakil bir dil" olarak okutulması kararını Bakanlığın yerine Akademik ve bilimsel komisyonlar karar vermesini isteyen Yıldırım, Prof. Dr. Yıldırım; Orta Çağ ve Doğu Kaynaklarında olduğu gibi Avrupalı Seyyah ve Dil Bilimcilerinin yaptığı araştırmaları sonucunda Zazaların Kürtlerin bir kolu olduğu görüşü hakim olduğuna dikkat çekti.
Yıldırım; Zazacanın Kürtçenin bir lehçesi olduğunu ve bu konuda hazırladıkları makaleyi Bakan Ömer Dinçer'e göndereceklerini söyledi.
Zaza ismine ilk kez Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde rastlandığına dikkat çeken Yıldırım, bu ünlü seyyahın Bingöl Yaylası ve Çabakçura geldiğinde oralarda gördüğü Kürt aşiretlerini sayarken Zazaları açık bir şekilde 'Ekrad-ı Zaza' (Zaza Kürtler ve Kürt Zazalar) olarak kaydettiğini ve Kürtçenin 12 lehçesinin olduğunu söylediğini kaydetti.
"Zazacayı Asimile Etmiyoruz"
Zazaca'yı asimile ettiklerine ilişkin iddiaların doğru olmadığını aksine Zazaca'yı bir eğitim dili haline getirerek ona hayat verdiklerini ifade eden Yıldırım, "Enstitümüzün ilk yayını 700 sayfalık Zaza Külliyatıdır. Böyle bir külliyat ne yazılmış ne de bundan sona yazılacak gibidir. Sonra Bizim aldığımız yüksek lisans öğrencilerimizden Zazalara bir bölümü ayrılmıştır. Pozitif ayrımcılık yapılmıştır. Zazaca'yı bir eğitim dili haline getirmek onu asimile etmek mi sayılır; yoksa hayat vermek mi? Bunu kamuoyunun takdirine bırakıyorum" dedi.
"Örgüt Dili Yok Tarihi Belgeler Var"
Zazaca'nın Kürtçenin bir lehçesi olduğunu söyleyenlere 'Örgüt ağzı ile konuşuyorlar' şeklindeki açıklamaları değerlendiren Yıldırım, "Örgüt yokken 300 ile 800 yılları arasında Zazaca'nın Kürtçe'nin bir lehçesi olduğunu belirten tarihi orijinal belgeler vardır" dedi.
Öğrencilerden Mihriban Kanat da kendisini bir Zaza Kürdü olduğunu belirterek, "Çelişkili bir şekilde konuşuyorlar. Bu çelişkilere son versinler. İşte Zazalar Kürt değil. Biz yüzyıllardır kendimizi Kürt olarak görüyoruz. Bu gramer olarak da her şekilde ispatlanabilir. Tarihi evraklarda tarihi kişilerin oluşturduğu metinlerde de bunları her şekilde de Türkiye Cumhuriyetine kanıtlamamız mümkündür" dedi.
Mahmsu Kaya ise "Bu açıklamalar bizi üzüyor. Sayın Bakanımız Bingöl'e giderek bir gece kaldıktan sonra Zazaca'nın ayrı bir dile olduğunu ifade ediyor. Herhalde bu konuda uzman bir kişi olması gerekir ki bir gece kaldıktan sonra Zazaca'nın Kürtçe'den ayrı bir dil olduğuna bir gecede anlayabiliyor. Bu konuda kendisini tebrik diyoruz" diyerek tepki gösterdi.
İLKHA