Vücut sıcaklığının insan sağlığı üzerinde etkisi oldukça büyüktür. Mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıkların da insan sağlığını tehdit ettiği biliniyor.
Hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi sebebiyle güneş çarpması sonucu oluşabilecek rahatsızlıklar hakkında uzmanlardan uyarı geldi. Sıcaklık sonucu; güneş çarpması, sıcak bitkinliği, sıcak krampları, güneş yanıkları ve sıcak döküntüsü gibi insan vücudunda oluşan birçok olumsuz etkisi var.
Güneş veya sıcak çarpması nedir?
"Güneş veya sıcak çarpması; Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu beden ısısını ayarlayan terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak vücut ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Sıcaklıkla beraber vücuttaki kan reaksiyonu daha yoğunlaştığı için olumsuz tepkimelere sebebiyet verebiliyor. Vücut ısısı 10-15 dakika içerisinde 40-41°C üstüne çıkabilir. Güneş veya sıcak çarpması acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Bilinç kaybından önce tedaviye başlanması durumunda iyileşme şansı oldukça yüksektir. Kişinin ateşi 39,4°C üzerindedir, deri kuru, kırmızı ve sıcaktır, terleme yoktur, bulantı kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen şuur bulanıklığı veya kaybı vardır." ifadelerine yer veren uzmanlar, şunları söylüyor:
Sıcaklık çarpması durumunda kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı, bilinci kapalıysa kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Gerekli durumlarda hava yolu açılmalı ve suni solunum yapılmalıdır.
"Sıcak bitkinliği ve sıcak kramplarında ilk yardım müdahalesi uygun ve zamanında yapılırsa genel durum hızla düzelir"
Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı su ve mineral kaybıyla meydana gelir. Daha sıklıkla yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görüldüğünü belirten uzmanlar, "Aşırı terleme, yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi belirtileriyle kendini gösterir. Deri soğuk ve nemlidir, nabız hızlı ve zayıftır, solunum hızlı ve yüzeysel, şuur açıktır. Güneş çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur. Sıcak Bitkinliği ve Sıcak Kramplarında ilk yardım müdahalesi uygun ve zamanında yapılırsa genel durum hızla düzelir. Serin bir yerde istirahate alınan hastanın giysileri gevşetilip, sırt üstü yatırılarak bacakları yükseltilir. Islak havlu veya bezle serinletilmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu ayran içirilir. Yaklaşık 1 saat içerisinde kişinin genel durumu düzelmezse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir." diyor.
Sıcak krampları sırasında yaptığı aktivite durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır
Aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücutta hızlı bir su ve mineral kaybının meydana geldiğini söyleyen uzmanlar, "Düşük mineral seviyeleri kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Sıcak krampları aynı zamanda sıcak bitkinliğinin belirtilerinden birisidir. Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı spazmlarıyla meydana gelir. Sıcak krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur, kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır, meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmelidir. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamalı, bir saat içerisinde geçmezse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır." önerisinde bulunuyor.
Güneş anıkları ve sıcak döküntüsü (İsilik)
Deriye hasar vereceği için güneş yanıklarından kaçınılması gerektiğini belirten uzmanlar, "Uzun süreli güneş ışığına maruz kalmakla meydana gelir. Deri kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer etkilenen kişide ateş, bül (su toplanması) ve şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Güneş yanığından korunmak için güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalı, güneş yanığı olan yerler soğuk su ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmelidir. Yağ, salça, yoğurt ve diş macunu vb. maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller patlatılmamalıdır. Sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir. Her yaşta görülmekle birlikte sıklıkla bebeklerde görülür. Küçük kızarıklıklar şeklindedir. Sıklıkla boyun, göğüs, dirsek iç yüzü gibi kıvrım yerlerinde görülür. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalıdır." ifadelerine yer veriyor.
Uzmanlar öte yandan, güneş ışınlarının sağlık üzerine oldukça önemli olumlu etkileri mevcut olduğunu, uzun süre maruz kalındığında olumsuz etkilerinin de ortaya çıkabileceğini ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması gibi olumsuz etkilerinin olduğunu belirtiyor. (İLKHA)