Batman’ın Gercüş (Kercosê) ilçesindeki birçok köyde, hazmı kolaylaştırıcı ve iştah açıcı özelliklere sahip sumak (sımak) bitkisinin hasadına başlandı.
Çiçekli (Şiferê), Seki (Xerabebena) ve civar köylerde daha çok üzüm bağları ile tarlalarda kendiliğinden yetişen sumağın bakımı ve budaması köylüler tarafından yapılıyor.
Yemeklere baharat olarak atılan ve soğutularak şerbet halinde tüketilen sumağın hasadına, olgunlaştığı dönem olan ağustos ayının başlarında başlanıyor.
Çiçekli köyü sakinlerinden Selami Altun, üretimini oldukça fazla yaptıkları sumağın, köyleri için gelir kaynağı olduğunu söyledi.
Kırmızı sumak (sımağa sor) ve beyaz sumak (sımağa gevr) adında iki çeşit sumak olduğunu belirten Altun, “Sumağın, her sene ağustos ayında hasadına başlanılıyor. Bu sene diğer tarımsal ürünlerimizde olduğu gibi sumakta da büyük bir bereket vardır. Hasadı aşladığında toplayıp eve getiriyoruz. Evde sumağı tanelere ayırıyoruz. Daha sonra biraz kurutuyoruz. Çuvallarda istifliyoruz. Tüm köylü sumak hasadını bitirdikten sonra toptancılara satıyor.” dedi.
“Sumakla az yoruluyoruz, çok kazanıyoruz”
Sumak yetiştirmenin fazla meşakkat gerektirmediğini dile getiren Altun, sözlerine şöyle devam etti:
“Köylüler olarak sumaktan çok güzel gelir elde ediyoruz. Her sene sumağın fiyatında biraz daha yükselme oluyor. Sumakla az yoruluyoruz, çok kazanıyoruz. Sumağın kilosu bir kaç sene önceden 4-5 TL'ye satılıyordu. Geçen sene sumağın kilosunu toptan 6 TL 75 kuruşa sattık. Bu sene fiyatlar çok daha iyi oldu, kilosunu 8 TL'den sattık. Köylüler olarak bu sene sumak fiyatından çok memnunuz. Bizim toptan 8 TL'ye sattığımız sumak çarşı ve pazar tezgâhlarında 10-12 TL arasında satılıyor.”
Sumağın tarlalarda kendiliğinden yeşerdiğini ifade eden Altun, “Sumak tarlalarımızda kendiliğinden yeşeriyor. Sumağın bazı ağaçları var, onlarda hiç sumak yeşermiyor. Bazısında ise çok kaliteli sumak yeşeriyor. Tabi, kendiliğinden yeşeren sumak ağaçlarına bakım yapıyoruz. Sumak ağaçlarının budamasını yapıyoruz. Yabancı otlardan muhafaza ediyoruz ve etraflarını çapalıyoruz. Bu çabalarımızla daha kaliteli sumak üretiliyor.” şeklinde konuştu.
Yıllardır sumak satarak geçimlerini temin ettiklerini dile getiren Nezir Güneş, “Köyde birçok işle beraber sumak işini de yapıyoruz. Allah'a şükürler olsun, çok güzel gelir elde ediyoruz ve memnunuz. Geçen seneye kadar sumak fazla para etmiyordu. Köyümüze gelen tüccarlara kilosunu 5 TL'ye satıyorduk. Bu sene tüccarlar sumak kilosunu 8 TL olarak belirtmiş. Bu fiyat bizleri çok memnun ediyor.” ifadelerini kullandı.
Her sene hasat zamanında köyleri dolaşıp sumak ve badem satın aldığını belirten Mehmet Sait Maviş adlı tüccar ise “Çiçekli köyüne gidip bir ton 200 kilo sumak aldım. Bir o kadar da kalmış. Bir sefer daha bu köyden sumak alacağım. Bu yörenin sumağı kalitelidir. Özellikle Çiçekli köyünün sumağı ve bademleri çok kalitelidir. Bu yüzden onlara öncelik verip topladıkları ürünlerini toptan bir şekilde gidip alıyoruz. Çiçekli köyünün ürünlerine iyi fiyat veriyoruz. Geçen sene kilosunu 6 lira 75 kuruşa satın aldığımız sumağı bu sene kilo başına 8 TL olarak hesapladık. Bu fiyattan köylüler de memnun oldu. İnşallah, bademlerini de toptan alacağız. Toptan alıp baharatçılara toptan satıyoruz.” dedi. (M. Sait Çelik - İLKHA)