Mardin'in Kızıltepe (Qoser) ilçesinde Artukoğulları'ndan Yavlak Arslan tarafından 1200'lü yıllarda yapımına başlanan ve kardeşi Artuk Arslan tarafından 1204 yılında tamamlanan, ardından tek parti döneminde CHP tarafından ahıra çevrilen 800 yıllık tarihi Ulu Camii'nde 2015 yılında Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürlüğünce başlatılan restorasyon çalışması tamamlandı.
Restorasyon sona ermesiyle cami tekrar ibadete açılırken, vatandaşlar 4 yıl aradan sonra tarihi camide namaz kılmanın mutluluğunu yaşadı. Dualarla açılan tarihi camide Cuma namazı kılındı, camiden çıkan vatandaşlara tatlı ikramı yapıldı.
15 Kasım 1935’te TBMM’nin çıkardığı 2845 numaralı kanunda ödenek dışında tutulan cami ve mescitlerin kapatılacağı veya başka bir şekilde istifade edileceği belirtilir.
Söz konusu bu kanundan hemen sonra yüzlerce camii ya kapatıldı ya da başka bir amaçla kullandı. Tokat’taki Kâbe Mescidi uzun bir süre tuz deposu, Diyarbakır Ulu Camii depo, Nebi Camii ise askerler için ambar olarak kullanıldı. Birçok camii ise satıldı.
İsmet İnönü döneminde başka amaçlarla kullanılan ve yıkılan camii sayısı 900’ü buluyor. Bu camilerin önemli bir kısmı depo, samanlık, ahır, CHP ocağı olarak kullanıldı. Bazı camiler de işyeri ve hana dönüştürüldü.
Mardin'in Kızıltepe ilçesinde bulunan 800 yıllık Koçhisar, Dunaysır veya Camîya Xerabe olarak adlandırılan Ulu Camii ise ahır olarak kullanıldı.
Dualarla ibadete açıldı
Artukoğulları'ndan Yavlak Arslan tarafından 1200'lü yıllarda yapımına başlanan ve kardeşi Artuk Arslan tarafından 1204 yılında tamamlanan yaklaşık 800 yıllık tarihi Ulu Camii, Vakıflar Bölge Müdürlüğünce 2015 yılında restorasyona alınmıştı. Restorasyonu biten tarihi cami, bugün kılınan Cuma namazının ardından dualarla tekrar ibadete açıldı.
"Allah, şehadeti tercih ettiği kullarına ikram eder"
Yeni Zelanda’daki cami saldırısına değinen Mardin İl Müftüsü İsmail Çiçek, "Şehadet hem halk nazarında hem hak katında müminin dünyada ulaşabileceği en mukaddes değerdir. İnsan çalışarak makam mevki birçok şey elde edebilir, lakin şehadeti Rabbim tercih ettiği kullarına ikram eder." dedi.
"Ulu camide tekrar namaz kılmanın sevincini yaşadık"
Uzun bir aranın ardından ibadete açılan Ulu Cami’de namaz kılmanın sevincini yaşadıklarını belirten vatandaşlardan İbrahim Aydın, "Bu camimizin 800 yıllık bir mazisi var. Bir ara CHP döneminde de bu cami ibadete kapatılmıştı. Şimdi uzun süren bir restorasyon çalışmasının ardından ibadete açıldı, Cuma namazımızı burada kıldık." ifadelerini kullandı.
"Camimiz bir yıl gecikmeli açıldı"
Kızıltepe Ulu Cami’nin 2015’te restorasyona alındığını, 2018’de ibadete açılması gerektiğini ama bazı istenmeyen nedenlerden dolayı açılışı 2019 yılına aksadığını söyleyen Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Ali Hürata da şunları söyledi:
"Kurullarda bazen gecikme oluyor. Bazen bizim dışımızda gelişen olaylardan dolayı bazı gecikmeler olabiliyor ama 4 senede bitirdik. Zaten Kültür Varlıkları restorasyonunda zaman, süreç konusunda fiks bir zaman veremiyoruz. Aslında yapılan işlerde bir öngörümüz oluyor ama restorasyona başladıktan sonra ne kadar zamanda biteceği anlaşılamıyor. Bu zaman alıyor. Tekrar kuruldan izin almamız gerekiyor. Yeni projelerin hazırlanması gerekiyor."
"Esaslı bir restorasyondan geçirdik"
Camide yapılan rerstorasyon çalışmalarına da değinen Hürata, "Kubbede güçlendirme yaptık, tonozlarda yaptık. Pencereler olsun, ısıtma sistemi olsun, aydınlatma olsun her şeyine dokunduk. Esaslı bir restorasyonu geçirdiğini diyebiliriz. Son 4 yıl içinde yaptığımız bu çalışma esaslı bir restorasyondur. Günümüz koruma ilkelerinde uygun bir şekilde gerçekleştirmiştir. Yaklaşık 8 milyon TL’ye mal olmuştur. Mardin’imize Kızıltepe’mize hayırlı olsun." dedi.
"Son 16 yılda 5 bin 200 eserin restorasyonunu yaptık"
Türkiye genelindeki restorasyonu yapılan eserlerin sayısını ve yurt dışında yapılan çalışmalara da aktaran Hürata, Mardin’de de 33 eserin restorasyonunu tamamladıklarını belirtti.
Açılış törenine; Mardin Valisi Mustafa Yaman, İl Emniyet Müdürü Hasan Onar, İl Müftüsü İsmail Çiçek, Kızıltepe İl Müftüsü Masum Taşçı, İlçe Kaymakamı Mehmet Yüzer, kurum müdürleri ve vatandaşlar katıldı.
İLKHA