Büyük günahlar

Papa kilisenin başı olarak Tanrı/din adına konuşma yetkisine sahiptir. Masum, daha doğrusu günahsız, yanılmaz olduğu kabul edildiğinden –ki bu 1870 yılında alınan bir kararla resmileştirilmiştir-, dinin Amentüsünü değiştirme yetkisine de sahiptir. Bu tamamen Hıristiyan Katolik kilisesine ait bir vasıftır. Bundan önceki Papa 7 günaha yeni 7 günah ilave etti. Gerekçe olarak dedi ki: “Günümüzün laikleşen dünyasında günaha olan inanç azaldı, insanlar günaha inanmıyor ve bir fiilin günah olduğunu kabul etmemeye başladılar. Ayrıca günah çıkarmaya gidenlerin sayısı gittikçe azalıyor. Hazcılık ve tüketicilik inananların günlük davranışlarını ve hayat tarzını da yıkarak Hıristiyanlığı da esir alıyor.” Papanın söyledikleri Amerikan Başsavcısının söyledikleriyle paraleldir. Hıristiyanlığın klasik veya kadim 7 günahı şunlardı:  

1.Tembellik

1. Kıskançlık
2. Açgözlülük
3. Hırs
4. Şehvet düşkünlüğü
5. Öfke
6. Kibir

Dante İlahi Komedya adlı kitabında bunlardan uzun uzadıya bahseder. 7 günahı ilk defa vazeden –aslında 8 günah belirlemiştir- 4. Yüzyılda Evagrius Ponticus isminde Mısırlı Hıristiyan bir rahiptir. 6. yüzyılda papa Gregory bunları doktrin haline getirmiş, 13. yüzyılda da meşhur Aziz Tomas (Saint Thomas) veya Thomas Aquinas, böbürlenmeyi ve kibri birleştirip günahları 7’ye indirmiştir. Papanın 7 büyük günah kapsamına dahil ettiği yeni yedi günah şunlardır:  

1. Genetik müdahale
2. Ahlaken suç sayılan bilimsel deneyler yapmak
3. Çevreyi kirletmek
4. Sosyal adaletsizliğe sebep olmak
5. Fakirliğe yol açmak
6. Ahlaksız yollardan zengin olmak
7. Uyuşturucu kullanmak

Vatikan’ın günah çıkarmalarla ilgili bölümünün sorumlusu piskopos Giryan Franko Giyotti şöyle diyor: “Eskiden günahlar bireysel bir sorundu, kişi bir günah işlediği zaman kendi kişisel hayatıyla sınırlıydı; şimdi ise sosyal yankıları, sosyal sonuçları var.” Bir örnek verir: “Sen Tanrıyı sadece çalarak, küfrederek veya komşunun karısına imrenerek değil; çevreyi kirleterek, ahlaksız deneyler yaparak veya insan genleriyle oynayarak da gücendirebilirsin.” Dolayısıyla yeni günahlar sosyal sonuçları itibariyle yıkıcı olan fiiller ve davranışlardır. Buradan hareketle papanın vazettiği 7 günahın; aslında bütün dinlerde var olan hükümlerin bir tekrarı, teyidi ve yeniden telaffuz edilmesi anlamına geldiğini söyleyebiliriz. Mesela Hz. Nuh’un 7 kanunu vardır:  

1. Puta tapmamak
2. Küfürden kaçınmak, Tanrının ismini mübarek kılmak; bu isimle lanet etmemek
3. Zinadan kaçınmak
4. Adaleti sağlamak ve adil sistemi oluşturmak
5. Kan dökmemek
6. Hırsızlık yapmamak
7. Canlı hayvandan et koparıp yememek

1134–1204 yılları arasında Endülüs’te yaşayan, Yahudilerin büyük kelamcısı meşhur İbni Meymun’a göre  –ki kendisi İslam felsefesinin önemli Meşşai filozofları ayarındadır- Hz. Âdem’in 6 kanunu, Hz. Nuh’un 7. kanunu hariç aynıydı.

Şimdi de 10 Emre bakalım (Çıkış 20/1–17):  

1. Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Tanrın Yahve benim
2. Karşımda başka ilahların (tanrıların) olmayacaktır
3. Tanrın Rabbin ismini boş yere ağza almayacaksın; çünkü Rab kendi ismini boş yere ağza alanı suçsuz tutmayacaktır
4. Şabbat (Cumartesi) gününü takdis etmek için onu hatırında tut. Altı gün işleyeceksin ve bütün işini yapacaksın; fakat yedinci gün Tanrın Rabbe Şabat’tır, sen, oğlun, kızın, kölen, cariyen, hayvanların ve kapılarında olan garibin, hiçbir iş yapmayacaksın; çünkü Rab gökleri, yeri ve denizi ve onlarda olan bütün şeyleri altı günde yarattı ve yedinci günde istirahat etti; bunun için rab Şabbat gününü mübarek kıldı ve onu takdis etti
5. Babana ve anana hürmet et, ta ki Tanrın Rabbin sana vermekte olduğu toprakta ömrün uzun olsun
6. Öldürmeyeceksin
7. Zina etmeyeceksin
8. Çalmayacaksın
9. Komşuna karşı yalan şahadet etmeyeceksin
10. Komşunun evine tamah etmeyeceksin; komşunun karısına yahut kölesine yahut eşeğine yahut komşunun hiçbir şeyine tamah etmeyeceksin.

Biraz daha geriye gidelim; mesela Buda’nın 5 emri vardır: 

1.Cana kıymayacaksın

1. Verilmeyeni almayacaksın; çalmayacaksın
2. Gayrimeşru cinsel fiilden kaçınacaksın; zina etmeyeceksin
3. Yalan söylemeyeceksin
4. Sarhoşluk verici madde almayacaksın

Mahatma Gandhi de 7 sosyal hastalığa yol açan 7 günah sayıyor:  

1. İlkesiz siyaset
2. Çalışmadan zengin olmak
3. Karaktersiz eğitim
4. Ahlaksız ticaret
5. Vicdansız zevk
6. İmansız bilim
7. Fedakârlık olmadan ibadet

İslamiyet öncesi din ve kadim hikmete dayalı inançlarda günahlar kategorisi böyle belirlenmiştir. Esas itibariyle İslamiyet’in bütün bu fiilleri suç-günah kategorisi içine aldığında şüphe yok. Modern ve postmodern dünyaya, neoliberal piyasa ve hırsın kasıp kavurduğu dünyaya bir de bu günahlar perspektifinden bakmak gerekir. Burada önemli bir soru var: Diğer din ve inanç  müntesipleri neden bu fiillerin büyük günahlar olduğu konusunda yeterince kuvvetli bir söylem geliştirmiyorlar? Mesela şimdiki Papa “Eşcinselleri yargılayabilecek durumda olmadığını söyledi.” Ve acaba Müslümanların önemli bir bölümü de diğer din ve inanç müntesiplerini takip ederek günahı günah olmaktan çıkarma eğilimine girmiş bulunuyorlar?