VAN - Obezite'nin vücut yağ oranının sağlığı tehdit edecek oranda artması olduğunu ifade eden Yıldız, "Diğer bir ifade ile boya göre vücut ağırlığının olması gereken kilonun yüzde 20 ve üzerine çıkmasıdır. Son yıllarda hızla artış gösteren çağın hastalığı obezite önemli bir sorun haline geldi. Aşırı şişmanlık anlamına gelen obeziteyi saptamak için ağırlık ve boy ölçümleri gibi kolay ölçümler yapılmaktadır" dedi.
Obezite hakkında teknik bilgiler veren ve nasıl tespit edileceği hususunda örneklemelerde bulunan Yıldız, "Bu anlamda en çok kullanılan indeks Beden Kitle İndeksi' (BKİ)'dir. BKİ, vücut ağırlığının boyun metre cinsinden karesine bölünerek hesaplanması ile bulunur. (BKİ= ağırlık/ boy (m2) ). Eğer BKİ 18'in altında ise aşırı zayıf (kaşektik), 18-24.9 arası ise normal, 25-29.9 arası ise hafif kilolu, 30-34.9 arası ise 1.dereceden obez,35-39.9 arası ise 2.derece obez, 40 ve üzeri ise 3.derece(süper obez)) obez olarak kabul edilir" dedi.
Vücut Yağ Oranı Nasıl Saptanır?
Vücut yağ dağılımına göre; Eğer yağ dağılımı daha çok bedenin alt kısımlarında (kalça vb) ise buna JİNOİD (ARMUT) yapılı şişmanlık denir ve daha çok bayanlarda görülür diyen Yıldız, "Yağ dağılımı bedenin üst kısımlarında (karın ve bel çevresi) ise buna ANDROİD (ELMA) yapılı şişmanlık denir. Yine bel/kalça oranı vücut yağ oranını saptamada önemli bir ölçüm biçimidir. Eğer bel/kalça oranı kadınlarda 0.85'ten, erkeklerde ise 1'den büyükse abdominal şişmanlık söz konusudur. Pratik olarak bel çevresi erkekler de 94'ü kadınlarda ise 80'i geçmemelidir" dedi.
Laboratuar Yöntemleri İle Vücut Yağının Saptanması Şişmanlık Kaça Ayrılır?
1.Yaşa Göre Şişmanlık: çocukluk ve ergenlik döneminde yağ hücre sayısı artar ve bu dönemde alınan kiloların kaybı oldukça güçtür
2. Yağ Dağılımına Göre: homojen yağ dağılımı,anraoid, ve jinoid tip yağ dağılımı
3.Vücut Yağ Yüzdesine göre: vücut yağ oranı %20 ve üzeri ise
4.BKİ'ye Göre: BKİ 30 ve üzeri ise obez
5.Görünüşe Göre :ince yapılı,orta yapılı, kalın yapılı
Obezitenin Nedenleri
Çağın baş belası obezitenin birçok nedeni vardır diyen Yıldız, "Bunlar; genetik, aşırı yeme, fiziksel aktivitenin aşırı az oluşu veya hiç olmaması, yağlı besinlerin fazlaca tüketilmesi, düzensiz beslenme, öğün atlama, hızlı yemek yeme, yemek yerken başka işle meşgul olma, enerjisi yoğun hacmi az olan fast food tarzı beslenme, yeteri sıvı alınamaması, bilgisayara bağımlı bir hayat tarzının her geçen gün artması, endokrin ve metabolik hastalıklar(cushing sendromu, DM, hipotroidizm, insülinoma vb),psikolojik sorunlar, bazı ilaçlar (antidepresanlar, antihistaminikler, kortikosteroidler gibi), çevresel nedenlerdir" dedi.
Obezitenin meydana gelmesinden sonra kişide aşırı kilo ile birlikte, tip2 diyabet, dislipidemi, solunum güçlülüğü, safra kesesi hastalıkları, metabolik sendrom, sleep apne, eklem ağrıları, üreme hormonlarında bozukluklar, hipertansiyon, KKH, hiperürisemi, gut gibi hastalıklar baş göstereceğini ve daha da kötü bir hal alacağını ifade etti.
Obeziteye Karşı Savaş Nasıl Olmalı
Obeziteyle mücadele edilmesi gerektiğini ifade eden Yıldız, İster kilolu, ister zayıf, ister çocuk, ister yaşlı, ister emzikli, ister gebe, ister sağlıklı, ister hasta her kim olursa olsun mutlaka diyetisyene gidip sağlıklı beslenmek için danışması gerektiğini hatırlatarak bu düşüncenin sağlıklı ve rahat hayat sürdürmenin olmazsa olmazı olduğunu ifade etti. Yıldız obeziteye karşı savaşın diğer gereklerini ise şöyle sıraladı.
- Bir beslenme uzmanı tarafından beslenme durumu değerlendirilmelidir.
- Risk faktörü belirlenmelidir.
- Ağırlık artışını önleyici tedbirler alınmalıdır.
- Yağdan kısıtlı bir beslenme programı uygulanmalıdır(günlük enerjinin %20'si yağlardan gelecek)
- Bol bol su tüketilmelidir.( yetişkinler için gün de en az 2 litre)
- Günlük düzenli fiziksel aktivite olmalıdır.( en az 45 dk yürüyüş-egzersiz)
- Hızlı kilo vermeden sakınılmalıdır. Zayıflama hızı; 1kg/hafta Ya da 6 ay boyunca olduğu ağırlığın %10'u altına inilmelidir.
- Bulunduğunuz yer, yaptığınız iş ne olursa olsun hareketli biri olmaya önem gösterin, sürekli oturmaktan kaçının.
- Beslenme ve diyet uzmanınızla mutlaka irtibat halinde olun düzenli aralıklarla kontrole gidin
- Diyet uzmanınızın size verdiği diyetten farklı bir diyet uygulamayın. Televizyonda şunu duydum, teyzem bunu dedi,şunu yesem zayıflayacakmışım gibi kulaktan duyma bilgilerle hareket edip kendinizi riske sokmayın.
- Pratik olarak obez biri için kilo başına 20 kkal enerji verilir. Bunu bilerek hareket edin.
- Hacmi az kalorisi fazla besinlerden sakının.
- Asitli, gazlı, şekerli içecekler içmeyin.
- Sigara ve alkol kullanmayın
- Uzmanınız kontrolünde bütün besinlerden almaya çalışın
- Çocuğunuzu TV, bilgisayar vb araçlar karşısında büyütmeyin
- Size uygun olan saatlerde ailecek çıkıp yürüyüş veya egzersiz yapın
- Hane halkı olarak beslenme konusunda birbirinize yardımcı olun.
- Varsa evde kilosundan şikayetçi biri onunla ilgilenin ve psikolojik destek verin
- Şu başınıza bela olan ve sizi her açıdan kısıtlayan kilolardan kurtulmak için kararlı olun ve diyetisyeninizle el ele verin.
- TV, internet vb medya araçlarından duyduğunuz zayıflama ilaçlarını almaya kalkışmayın bu sizin sonunuz dahi olabilir. Bu konuda duyarlı ve bilinçli olun.
- Kilo verme konusunda sabırlı olun. Nasıl ki kilolarınızı hemen almadıysanız, hemen de vermeye kalkışmayın.
- Yüzünüzden gülümsemeyi eksik tutmayın... (Fikret Özkan - İLKHA)