Günden güne artan üretim maliyetleri çiftçiyi zor durumda bırakıyor. Çınar ilçesinde soğan ekimi ve yetiştiriciliği yapan çiftçiler, 2020 yılında artan mazot, gübre ve işçilik maliyetlerinin artmasının yanı sıra DEDAŞ'a olan borçlarının gün geçtikçe arttığını ve ödeyemez duruma geldiklerini söyledi.
Çiftçiler, bir an önce Tarım Bakanlığı tarafından sebze ve meyve üreticilerini mali yönde rahatlatacak adımların atılmasını istiyor.
9 aylık emeğin yerlerde kaldığını belirten çiftçilerden Veysi Gündüz, "9'uncu ayın 15'inde soğan tohumunu ekerek çalışmaya başladık ve yaklaşık 9 aydır bu işle uğraşıyoruz. Devlet 'Bir santim bile boşluk bırakmadan tarlanızı ekin.' dedi ve bizler de ektik. Fakat halihazırda büyük bir zarar ile karşılaşmış durumdayız. Bu ekinimizden en az 60-70 bin lira beklerken şu anda işçi çalıştıramıyoruz." dedi.
"DEDAŞ'a olan borçlarımızı ödeyemiyoruz"
Elektrik borçlarını ödeyemediklerini ifade eden Gündüz, "Daha öncesine gidecek olursak 2015 yılında sondaj vurduk. O dönemde 3-4 bin lira DEDAŞ'a ödeme yaparken şimdi ise 65 bin lira veriyoruz. Hatta şu anda DEDAŞ'a 65 bin lira borçluyum. Tahminimce bu seneyle beraber borcum 130 bin lirayı bulacak. Bunu ödeyebilmemiz de imkânsızdır." şeklinde konuştu.
Yetkililerin, çiftçinin sorunlarıyla ilgilenmelerini isteyen Gündüz, "Bunların yanında çiftçilik masrafları 2-3 katına yükselmiş. Malımızı toplayamıyoruz. Bu konuda Cumhurbaşkanı, Tarım Bakanı, Ziraat Odası başkanlıkları bu mağduriyetimizi giderirlerse çok iyi olacak. Yetkililerden bizlere yardımcı olmalarını ve mağduriyetimizi gidermelerini istiyoruz." ifadelerini kullandı.
Soğanın pazar ile tarla fiyatını karşılaştıran Gündüz, "Bildiğimiz kadarıyla pazarlarda satışlar iyi, fakat ürünler tarladan satılmıyor. Soğan, pazarda bir lira iken tarlada 15 kuruştur. Zaten soğan ekim maliyeti işçisiyle beraber 300 liradır. 9'uncu aydan bu yana ekimi, sulaması, gübresi, sıkıntıları da ayrı bir maliyet. Şu anda bize tonunu 150 liraya fiyat öneriyorlar. Hâlbuki sadece işçilik masrafı 300 liradır." diye belirtti.
"Soğan fiyatlarındaki düşüşten en çok etkilenen çiftçilerdir"
Soğan fiyatlarındaki düşüşün en çok üreticiyi etkilediğine dikkat çeken Gündüz, "Bu fiyatlardan komisyoncular etkilenmiyor. Burada en çok etkilenen çiftçilerdir. Kimse bu halimizi görmüyor. Tarlada kalan soğanın 3-5 günlük bir zamanı kalmış. Bu süre içerisinde de toplanmadıysa, bu mal tamamen çöpe gidecek. Bizler bu durumda işçilerin paralarını da veremeyiz, sulama bedellerini de ödeyemeyiz ve hiçbir masrafı da karşılayamayız." dedi.
Sezon başında umutla soğan ekimine başladıklarını söyleyen Mustafa Gündüz, "Bu sene çok güzel umutlarla soğan ektik. Bize açıkta toprak bırakmamamız yönünde tembihler edildi ve biz de ektik. Ama tarlada şu anda soğanın kilosu 25-30 kuruşa giderken pazarda 1-2 liraya satılıyor. Mazot ve gübre yüzde 100 zamlanırken ve işçilik maliyetleri artarken topraktan elde ettiğimiz ürün para etmiyor." diye belirtti.
"Bu sene büyük ihtimal soğanımız tarlada kalacak, kaldıramayacağız"
Soğana verilen fiyatın maliyetleri karşılamadığına vurgu yapan Gündüz, "Bir dönüm tarladan yaklaşık olarak 4-5 ton soğan elde ediyoruz. Bunun maliyetini hesaplarsak 4-5 dönümlük bir alana bir ton gübre atılıyor. Mazot o kadar zamlandı ki traktörü çalıştırmaya korkuyoruz. Şu anda aldığımız en ucuz haliyle bir litre mazotun fiyatı 5 lira 30 kuruştur. Buraya gelen mevsimlik işçilerin günlük aldıkları ücret 100 liradır. Bu sene büyük ihtimal soğanımız tarlada kalacak, kaldıramayacağız. Ne yapacağımızı da bilemiyoruz. Yetkililerden bu soruna çözüm bulmalarını istiyoruz." ifadelerini kullandı.
"DEDAŞ her geçen yıl yüzde 10 daha fazla elektrik bedelini alıyor"
DEDAŞ'ın çiftçiye yönelik fiyat uygulamasını da eleştiren Gündüz, "İlk başlarda yüzde 65 devlet destekli elektrik veren DEDAŞ, geçen sene yüzde 55'e indirirken bu sene yüzde 45'e indiriyor. Yani DEDAŞ, her geçtikçe yüzde 10 daha fazla bizlerden elektrik bedeli alıyor. Geçen sene gelen 65 bin lira elektrik bedelini ödeyemedik. Muhtemelen bu sene de 75-80 bin civarı bir fatura gelecek. Toplam borcum 140 bin lirayı bulduğunda bir çiftçi olarak bu kadar parayı nereden getireceğim. En son tarlayı bırakıp ekmeyeceğim. Çünkü başka bir alternatifimiz kalmadı." şeklinde konuştu.
"Soğanı, maliyetinin altında verdiğimizde zarar ediyoruz"
Tarladaki soğan fiyatının yükselmesi durumunda rahat edeceklerini ifade eden Gündüz, "Soğanın tarlada bir liraya satılması bizim için iyi olurdu. Çünkü işçilik, gübre, mazot, sürme ve mevsimlik işçi masraflarıyla beraber soğan maliyeti 70 kuruşu buluyor. Bizler soğanın kilosunu bir liranın altında verdiğimizde zaten zarar ediyoruz. Bu sıkıntılar daha nereye kadar gidecek. Bankalardan kredi alıyoruz, borcunu ödeyemiyoruz. Bir sonraki yılda bu fatura 2 katı olarak karşımıza çıkıyor. Yani kredimiz kırılıyor, bankalar bizimle çalışmak istemiyor." diye belirtti.
Üretim maliyetlerine de değinen Gündüz, "Önceden gübrenin tonu 800 lira iken şu anda 2 bin 500, mazotun litresi 3,5 lira iken şu anda 5,5 lira olmuş. Yetkililerin bu soruna bir el atması gerekir." dedi.
"Maliyetler artmış, soğanlar ise para etmiyor"
Çiftçilerden Usame Gündüz ise, "Ektiğimiz soğanlar biz çiftçilerin üzerinde kaldı. Soğanlar stoklanmış halde duruyor. Tarlada ekim yaptık. Biçtiğimizde zarar ettiğimizi fark edince öylece bıraktık. DEDAŞ'a borcumuz var, ödeyemiyoruz. Maliyetler artmış, soğanlar ise para etmiyor." ifadelerini kullandı.
Gündüz, "Stoklanmış halde elimizde 4, tarlada ise 70 tona yakın soğan duruyor. İşçiye verecek paramız da yok. Eğer soğan fiyatlarında değişiklik olursa toplamayı düşünüyoruz. Ama şayet bu şekilde olursa, soğanlar tarlada çöp olup kökten zarar edeceğiz." şeklinde konuştu.
Geçen seneki soğan fiyatlarını değerlendiren Gündüz, "Geçen yıl soğan fiyatları iyiydi. Tüm soğanları tarlada sattık. Ama bu sene beş para etmiyor, hepsi çiftçinin boynunda kalmış. Tarım Bakanlığının bu durumu görmesini isteriz. Bu soruna bir el atmaları gerekir. Özellikle DEDAŞ sorununu halletsinler." diye belirtti.
İLKHA