İnsan Hakları Eylem Planında (İHEP) yer alan hedefler ve yargı reformu kapsamında çıkarılan yargı paketleri kapsamında ‘Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yapıldı.
“Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazetenin bugünkü sayısında yayımlandı.
148 maddenin 51’inde değişiklik
148 maddelik yönetmeliğin 51 maddesinde değişiklik yapılan düzenlemelerin bir bölümü Adalet Bakanlığınca yürütülen İnsan Hakları Eylem Planı kapsamındaki hedef ve faaliyetleri içeriyor. Yargı reformu kapsamında hayata geçirilen yargı paketlerine ilişkin düzenlemelerin de yer aldığı yönetmelik değişikliği ile açık ceza infaz kurumundakiler için yeni bir infaz modeli getiriliyor.
İyi halli hükümlü, ceza infaz kurumu dışında başka bir kamu kurumunda çalışarak cezasını çekebilecek
Buna göre; iyi hali ile açığa ayrılmayı hak eden hükümlüler, ceza infaz kurumu dışında başka bir kamu kurumunda çalışarak, söz konusu kurumun tesislerinde cezalarını tamamlayabilecek. Bu sayede hükümlülerin iyileştirilmelerine, yeniden topluma kazandırılmalarına ve meslek edindirilmelerine yönelik çalışmalara yeni bir ivme kazandırılacak. Hükümlüler bu kapsamda sosyal sorumluluk üstlenerek fidan dikimi, ağaç bakımı ve orman yangınları ile mücadele gibi çeşitli kamusal faaliyetlere, afetle mücadele gibi toplumsal konulara da destek olacak.
Detaylı aramada bütün işlemler tutanakla yapılacak
Yönetmelikte yapılan bir başka değişiklikle hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlarına ilk girişlerinde yapılan arama işlemlerine düzenleme getirildi. Hükümlü ve tutuklulara ilk kabulde şüphe üzerine yapılan ve yönetmelikte ‘çıplak arama’ olarak isimlendirilen uygulamaya son verildi. Yeni düzenlemeyle ‘çıplak arama’ ibaresi mevzuattan tamamen kaldırılırken, bu işlemler ‘detaylı arama’ başlığı altında yeniden düzenlendi. Bütün işlemlerin tutanak altına alınmasına ve keyfi uygulamaların önüne geçilmesi izin verilmeyeceği ifade edilen yeni yönetmelikte, arama ve sayımlarda insan onuru ve haysiyetine saygı ile utanma duygusunun ihlal edilmemesinin esas olduğunu vurgulandı.
İnfazın insaniliği, çocuğun üstün yararı, topluma yeniden kazandırma gibi hedefler hayata geçiriliyor
İHEP’te öngörülen ‘‘infazın insaniliği, çocuğun üstün yararı, topluma yeniden kazandırma’’ gibi hedefler kapsamında da önemli değişikliğe gidildi. Yapılan düzenlemelerden bazıları şu şekilde:
- Hükümlülerin dışarıda bulunan bakmakla yükümlü bulunduğu kişilerin maddi desteğe veya yardıma muhtaç durumda olması halinde ceza infaz kurumu idaresi bu durumu ilgili kamu kurumu veya belediyeye bildirecek.
- Ceza infaz kurumlarında annesinin yanında kalan 0-6 yaş grubundaki çocukların psiko-sosyal gelişimleri, psiko-sosyal yardım servisi görevlilerince takip edilecek.
- Altı yaşını dolduran çocuğun dışarıda bakacak kimsesi yoksa bu durum cezaevi idaresince Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne bildirilecek, çocukların görevliler aracılığı ile belirlenen kuruluşa teslimini sağlanacak.
- Suça sürüklenen çocukların mahkûmiyetlerinin infazından sonra koruyucu ve destekleyici tedbirler alınacak.
- Ceza infaz kurumu hekiminin bulunmadığı durumlarda bu hizmeti aile hekimleri sağlayabilecek. Bunun için Adalet Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında protokol düzenlenecek.
- Hükümlülere manevi rehberlik hizmetleri de infaz sürecinin bir parçası haline getirilecek.
- Ceza infaz kurumu kütüphaneleriyle diğer kamu kurumlarının kütüphaneleri arasında iş birliği hakkında düzenleme yapılacak.
- Ceza infaz kurumuna ilk girişte alınan hekim raporlarına standart getirilirken, hükümlülerin kuruma kabulünde kurum hekimi veya aile hekiminde, bunların bulunmaması durumunda hastaneden alınacak sağlık durumunu belirleyen mahsus rapor geçerli olacak.
- Eğitim ve iyileştirme faaliyetlerinin daha etkin yürütülmesini sağlamak üzere ceza infaz kurumu eğitim kurullarının yapısı güçlendirilecek.
Yargı reformu kapsamında getirilen yenilikler
Yeni yönetmelikte ayrıca yargı reformu kapsamında daha önce kanunlaşan yargı paketlerine ilişkin değişiklikler de yer aldı. Yargı paketleri kapsamında kanunla uyumlu hale getirilen yönetmelik hükümleri ise şu şekilde oluştu:
- Hükümlülerin iyi hal değerlendirmesi objektif esaslara bağlanacak.
- Konutta infaz gibi özel infaz usulleri daha yaygın ve etkin kullanılacak.
- Hamile olan ya da doğum yaptıktan bir yıl altı ay veya daha az süre geçen kadınların cezaları ertelenebilecek.
- Hükümlünün istemiyle hapis cezasının ertelenmesinin kapsamı genişletilecek.
- Hükümlülerin mensubu bulundukları dinin bayramlarında görüntülü görüşme imkânı sunulacak.
- Süreli ve süresiz yayınların kuruma kabul edilmesine ilişkin standartlar genişletilecek.
- Elektronik yöntemlerle mektup alıp gönderme imkânı tanınacak.
- Telefonla görüşme, hediye alma hakları ile mazeret izninin kapsamı genişletilecek.
- Hastalık veya doğal afet gibi zorunlu hallerde özel izinler birleştirilebilecek.
- Maddi durumu yetersiz olan hükümlülerden nakil masrafı alınmayacak.