Çocuklar kreşe veya okula başlayana dek ev ortamında çok sık hastalanmazken okul ve kreşlerin açılması ile birlikte bu durum tersine dönüyor. Hastalıklar hem onların hem de ailelerin yaşamının bir parçası halini alıyor. Sonbahar ve yaklaşan kış ayı ile birlikte toplu yaşanan yerlerde damlacık yolu ile yayılan ve solunum yollarına yerleşen virüslerin yol açtığı enfeksiyonların ortaya çıkmasında artış görülüyor.
Acıbadem Bursa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Sabahat Karakaşlılar, okul döneminde sık görülen hastalıklar ve tedavi yöntemleri hakkında soruları cevaplandırdı.
Çocuk ilkokula başlarken mutlaka bir kontrolden geçmesi gerekiyor mu?
İlkokula başlarken kontroller önemli. Çünkü çocuk okuma-yazma öğrenmeye başlıyor. O dönemde bütün fonksiyonlarının iyi olması gerekiyor. Mutlaka kan tahlili yapıyoruz. “Anemisi var mı?” diye bakıyoruz. Çünkü anemisi varsa çocuğun öğrenme yeteneği etkileniyor. Görme bozukluğu varsa tahtayı göremiyor ve yine öğrenme yetisi düşüyor. Eğer çocuğun işitmesi ile ilgili en ufak bir şüphe varsa mutlaka kulak burun boğaz uzmanı tarafından muayene edilerek işitme testlerinin yapılması gerekiyor.
Çocukların okul çağında karşılaşabileceği hastalıklar hangileridir?
Bu dönemde idrar yolu enfeksiyonları sık görülebiliyor. Çünkü belirli bir yaşa kadar ailesiyle birlikte olan çocuğun tuvalet eğitiminde anne yanındadır. Ama anaokulu ya da ilkokula gittiğinde yanında biri olmuyor ve kendi temizliğini yapması gerekiyor. Tuvalet temizliği konusunda çocuklar çok becerikli olamıyorlar ve bu nedenle de idrar yolu enfeksiyonları görülüyor. Toplu yaşanılan alanlarda, toplu kullanılan tuvaletlerde, el yıkanmasına da dikkat edilmezse paraziter hastalıklar görülebiliyor. Üst solunum yolu hastalıkları da sıklıkla karşımıza çıkıyor. Anaokuluna ve ilkokula ilk başlanılan senede özellikle çok sık görülüyor. Çünkü okula gitmeden önce çocuk steril bir ortamda yaşıyor. Okula gittiğinde ise kalabalık bir ortama giriyor. Üst solunum yolu hastalıkları damlacık enfeksiyonuyla bulaştığı için biri öksürdüğünde hepsine geçebiliyor.
Ebeveynler nasıl önlemler almalı?
Öncelikle çocukların kreş öncesi döneme ya da ilkokul öncesi döneme kadar aşılarının yapılması gerekiyor. Kreşe ya da okula başlayacak çocukların öncelikle ayrıntılı bir fizik muayeneden geçmelerinde yarar var. İşitme testlerinin, görme muayenesinin, gerekirse kulak burun boğaz muayenelerinin de yapılması önemlidir. Çocuğun psikolojik olarak okula uygun olup olmadığını, hangi çocuğun hangi okula uygun olduğunu değerlendirmek gerekiyor. Bunu da tabi çocuk gelişim uzmanları pedagoglar yapıyor. “Hiperaktivitesi var mıdır?” “Konsantrasyon eksikliği var mıdır?” Çünkü bunlar çocukların arkadaş grubuna adaptasyonlarını engelleyen durumlardır. Fizik muayenede de boy ve kilo gelişimi kontrolü yapılıyor. Kreşlerde ve okul öncesi eğitimlerde beslenme de çok önemli olacağı için, obeziteye yatkınlık veya yeterli gıda alınmamaya bağlı kilo kaybına da dikkat etmekte fayda var. Aşılar enfeksiyonlarda en önemli koruyucu faktörlerdir. Aşıların düzenli yapılıp yapılmadığı önemlidir. Eğer eksik aşıları varsa okul öncesi çağda mutlaka tamamlanması gerekiyor.
Eğer çocuk okula gitmeyi kabul etmiyorsa, ne yapılmalı?
Profesyonel destek alındığı halde çocuk okula gitmek istemiyorsa okul öncesinde çocuğa okulu anlatan materyaller, kalem, defter, kitap almak veya okula giden öğrencilerle bir arada bulundurmak gerekiyor. Okulu sevdirmeye çalışmak da önemli. Bir süre öncesinde okulu gezdirmek, öğretmenlerle tanıştırmak faydalı olabiliyor. Bunu tatlı dille, alıştırarak yapmak gerekiyor. (Zeki Aras –İLKHA)