Rota virüsünün 5 yaş altı çocuklarda ve küçük bebeklerde yüksek ateş, ishal, kusma ile seyreden, bazen ağır ishal tablosuna yol açan bir hastalık olduğunu ifade eden Şahin, yüksek yatış oranları nedeniyle ileri düzeyde iş ve ekonomik kayıplara neden olduğuna dikkat çekti.
Ciddi sağlık sorunlarına neden olan rota virüsünden korunmak için hijyene dikkat etmenin yanı sıra aşı ile tedbir alınabileceğini söyleyen Halk Sağlığı Uzmanı Şahin "Rota virüsü, bu hastalığı taşıyanların dışkıları ile bulaşmış su ve gıdalarla toplum içinde kolayca yayılma gösterir. Bu nedenle el yıkama alışkanlığı, temiz su ve gıda ve hijyen çok önemlidir." dedi.
Rota virüsü nedir?
Tüm dünyada her yıl milyonlarca kişide görülen rota virüsünün çocukluk çağındaki ishalin en önemli nedeni olduğunu ifade eden Şahin, "Rota virüsü enfeksiyonu 0-5 yaş arası çocukları etkileyen özellikle ishallere neden olan ve ishallerin en sık görülen etkenlerinden biridir. 2 yaş arası çocuklarda daha sık görülüyor. 6-24'üncü haftalarda en yüksek sıklığına ulaşıyor." dedi.
"Rota virüsü gelişmiş ülkelerde de aynı sıklıkla görülebiliyor"
Halk Sağlığı Uzmanı Reyhan Şahin
Rota virüsünün özellikle ılıman iklim kuşağında, sonbaharın sonundan başlayıp kış ayları ve ilkbaharın başına kadar uzanan 4-5 aylık bir sürece ulaştığını ifade eden Şahin, "Eğer salgın görülüyorsa bu salgın her mevsimde görülebilir. İshalde bildiğimiz nedir? Daha sosyoekonomik durumları hijyenik ortamları kötü ortamlarda ishal sıktır ama rota virüs bu şekilde değildir, sosyoekonomik faktörler ve hijyen faktörlerine göre değişmiyor. Gelişmiş ülkelerde de aynı sıklıkla görülebiliyor. Gelişmiş ülkelerde ki sonuçları hastaneye yatışla seyreden ekonomik kayıplara neden oluyor. Gelişmekte olan ülkelerde ise ölümlere kadar uzanan sonuçları doğurabiliyor." bilgisini paylaştı.
"Erişkinlerde enfeksiyon varsa o evde büyük ihtimalle bir süt çocuğu döneminde bebek vardır"
Rota virüsünün çocuklarda görüldüğü kadar erişkinleri de etkileyen bir hastalık olduğunu ifade eden Şahin, "Ama Erişkinlerde hafif seyrediyor. Erişkinlerde bir enfeksiyon varsa o evde büyük ihtimalle bir süt çocuğu döneminde bebek vardır. Ebeveynler çocuğun bez değişiminde veya tuvalet sonrası bakım sonrasında bir hijyen eksikliği yaşadıkları için yüzde 50 oranında çocuk eğer enfekte ise ebeveyn de enfekte olur. Ebeveynlerin 1/3'ünde belirti gelişiyor. Erişkinlerde hafif seyrediyor, çocuklarda olduğu kadar agresif seyretmiyor. Her çocukta farklı seyrediyor, hafif seyrettiği dönemden hastane yatışına kadar ağır sıvı kaybıyla giden döneme kadar bir yelpazesi var bu hastalığın." şeklinde konuştu.
"Hastalığın semptomları ateş ve kusmayla başlıyor sulu ishalle devam ediyor"
Ülkemizde yapılan çalışmalarda hastaneye ishal nedeniyle başvuran çocuklarda yüzde 20 ile yüzde 40 oranında etkenin rota virüsü olarak saptandığını belirten Şahin, "Her ishalle başvuran çocuğun 3'te birinde etken rota virüsü olarak görülüyor. Hastalığın semptomları ateş ve kusmayla başlıyor sulu ishalle devam ediyor. 3-9 gün arasında bir ishal dönemi var, bu süreler çocuktan çocuğa değişiyor ve bu ishalin şiddeti çocuktan çocuğa değişiyor. Kimi çocuk besin takviyesi ile evde geçirebilecekken kimi çocuk hastanede sıvı takviyesi almasını gerektirecek ciddi bir durumda seyredebiliyor." dedi.
Rota virüsünden nasıl konulabiliriz ve kimler aşı olamaz?
Rota virüsünün pirimer koruması aşılama şeklinde olduğunu ifade eden Şahin, "El yıkama ne kadar korur? Belki enfeksiyonun yayılımını azaltabilir ama pirimer el yıkama virüsü öldürür diye bir şey yok. 2 çeşit ülkemizde uygulanan ruhsatlı aşımız vardır. Rotarix ve Rotateq, Rotarix 2 doz uygulanan bir aşı, bu en erken 6'ncı haftada en geç 14'üncü haftada uygulanacak şekilde birinci dozu ve ikinci dozu da en geç 24'üncü haftadan önce bitecek şekilde yapılıyor. Rotateq te aynı şekilde 3 dozlu olarak yine ilk dozu 6'ncı hafta başlayıp 14'üncü hafta sürecek şekilde diğer dozla arsında 1 ay arayla devam edilip son dozunun 24'üncü haftadan önce bitmesi gerekiyor. Aşılara karşı ciddi bir reaksiyon gelişmişse sonraki dozlar yapılamaz. Bağışıklık sistem bozukluğu olan kişiler de ve bağırsak düğümlenmesi olan kişiler de aşı yapılamaz." ifadelerini kullandı.
"İshalli çocuğa su verilmez gibi çok yanlış bir inanış var, kesinlikle yanlış ve hatalı bir bilgidir"
İshali hafi seyreden durumlarda evde tedavi yöntemlerine başvurulabileceğine dikkat çeken Şahin, "Bebeklerde özellikle ishal durduran kanıt değeri yüksek gıdalar var. Bunların başında muz ve pirinç geliyor, bunların çocuklara sık sık yedirilmesi ve probiyotik değeri yüksek ürünlerin, ev yapımı yoğurt çocuklara yedirilmesi bol bol su içirilmesi çok önemlidir. İshalli çocuğa su verilmez gibi çok yanlış bir inanış var, kesinlikle yanlış ve hatalı bir bilgi, ishalli çocuğu tam tersi sık sık su verilmeli, sık emzirilmeli ve yaralı bakterilerin içerdiği ürünler verilmelidir. Bunlar piyasada LLC ismiyle geçen ürünler, bunlarda çocuklara uygulanabilir. Rota virüsleri çocukların toplu halde bulundukları yerlerde salgın oluşturuyor. Kreşler, okullar, erişkinlerde salgın yaptığı dönemler var toplu yaşanan yerlerde ama onlarda biraz hafif seyrediyor." şeklinde konuştu. (İLKHA)