Matematikte işlem önceliği işlem sırası vardır. Bu, birden fazla işlem olduğu durumlarda takip edilmesi gereken usuldür.
Buna göre birden fazla işlem olduğu durumlarda işlemler şu sıraya göre yapılır:
Parantez içindeki işlemler
Çarpma işlemi
Bölme işlemi
Toplama işlemi
Çıkarmaişlemi
Önce parantez içindeki halledilir. Parantez insanın ailesi, kendi iç âlemidir. Buna göre insan çözüme önce kendi içinden başlayacak. Ondan sonra dışarıya yönelecek. Eğer insan kendi içini netleştirmeden dışarıya açılırsa bu kesinlikle sağlıklı olmaz. Çünkü sürekli kendisini içe çeken, soruna odaklanmasına engel olan durumlarla karşılaşır. Bu nedenle önce-likleparantez içi halledilmedir.
Parantezin ismi Kur'an'da iki yay manasındaki kavistir. “Onunla arasındaki mesafe, iki yay-kavis kadar yahut daha az kaldı”(Necm:9)buyrulur. Parantezin iki hilali iki kavisi birbirine yaklaştığında arada hiçbir soru-n, pürüz, zorluk kalmaz. Akılda, kalpte bütün soru-n-lar çözülür. Bu tamamen net, sakin ve güçlü olma halidir. Bu nedenle devamında “Kalp gördüğünü yalanlamadı”(Necm:11)buyrulur. İşte böyle parantezin içi çözülüncearadaki mesafe kalkar. İki yay birbirine yaklaşarak bir olurlar. Artık kendileri iki kavis olarak kıyasın ölçüsü olurlar. Herkes kendini onlara göre kıyaslar.
Sonra sıra çarpmaya gelir. Çarpmak,darp etmektir. Vurmaktır. Şok olmaktır. Çünküçarpılan rakamlar bir anda karşımıza katlanmışolarak çıkarlar. Aşka tutulana da çarpıldı denir. Demek ki sorun çözmede asıl olan aşık olmak ne kadar büyük olursa olsun soruna karşı şok olmamaktır.Netice çarpmayla katlanan sayının karekökü yine kendisidir. Sevgi katlar ve katlandırır. Sonra da halleder.İnsan sevdiğine katlanır,sevdiğiyle katlanır.Bunun için mesele çözümünde önce kendi kapasitesini katlayacak ki bu uğurda karşılaşacağı zorluklara katlansın. Aşk böyledir.
Sonra sıra bölmeye gelir. Bölmenin Kur'an'daki ismi kısmet ve taksimdir.(Necm:22)Bir yerde kat kat bir artış varsa orada taksim de olmalıdır. Adil dağılım ve bölüşüm olmalıdır. Herkese payını adilce vermek en pratik ve kolay çözümdür. Eğer çarpmayla elde edilen kaynaklar adilce bölünmez, dağıtılmazsa kaynaklar çarçur edilir.
Sorun çözmede her düğüme gereken ilgi önem verilmelidir. Taksimat yerinde ve kıvamında olmalıdır. Birine gerektiğinden fazla birine az zaman ve emek ayrılmamalıdır.
Ayrıca bölmek, bölük pörçük etmek değildir. Hakkı vermektir. Hak verildikçe eksilmez artar. Dağıtım hakça yapılırsa herkes kısmetine razı olur. Zaten insanlar da bunu sürekli “kısmetim buymuş” diyerek ifade ederler.
Sonra sıra toplamaya gelir. Toplamanın Kur'an'dakibir ismi “ziyade”dir.(Yunus.26)bir ismi de “cem”dir. Cuma günü toplanma günüdür(Cuma:9).
Buna göre toplamak derlemektir. Telif etmektir. Ülfetle birleştirmektir. Böyle olunca toplamada uyum olur. Ziyadesiyle hayır olur.
Ziyade, noksanın zıddı değildir. Normal olana ilavedir. Toplama eksiği tamamlamak değil, katma değerdir. Toplamada amaç yığmak çoğaltmak değil değeri artırmaktır. Çünkü Kur'an çoğaltmayıbir değer olarak görmüyor(Tekasür:1), katma değeri,ağırlığı esas alıyor.(Karia:7-8).
Sonra sıra çıkarmaya gelir. Çıkarma eksiltmek değil aslında çıkarım yapmaktır. Netice almaktır. İnsan yapıp ettiğininçıkarımını yapacaktır. Artı ile eksi bir araya gelecek ki bir akım oluşsun. Problemler, sorunlar hallolsun, haller güzelleşsin.
Kur'an'da çıkarmanın işareti eksi değildir. Kova işaretidir(Nisa:83). Çıkarma, kuyudan su çekmektir. Çıkarım yapmak eksi negatif bir durum değildir. Kuyudan çıkarılan su kuyuyu eksiltmez. O su başka yerde hayır ve bereket olur. Tüketmez bitirir.
Birey,toplum, yönetim… bu usule bağlı olursa isabet eder. Aksi takdirde sonuç musibet olur.