Cumhurbaşkanlığı Sarayı'ndaki çalışma yemeğinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da hazır bulundu.
Togo Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Faure Essozimna Gnassıngbe'nin daveti üzerine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Burkina Faso Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore ve Liberya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı George Weah'in Lome'de gerçekleştirdikleri çalışma oturumuna ilişkin nihai bildiri yayımlandı.
Bildiriye göre, dört Devlet Başkanı, güvenlik, sağlık, iklim ve kalkınma ortamından kaynaklanan sınamalara ilişkin ortak menfaat meseleleri ile Türkiye ve Afrika ülkeleri arasında iş birliğine ilişkin fikir teatisinde bulundu.
Salgın kaynaklı küresel sağlık krizine atıfta bulunulan oturumda, Kovid-19'la mücadele stratejisinin iki misli hızda sürdüğü belirtildi.
Bu bağlamda, salgına karşı etkili bir şekilde mücadele için araç ve kaynakların yetersizliği sebebiyle, özellikle Afrika kıtası olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde durumun vahametini koruduğu aktarılan bildiride, aşılama oranı yüksek ülkelerde kısıtlamaların kalkmaya başlamasının esefle karşılandığı kaydedildi.
Dört Devlet Başkanı uluslararası topluma, Afrika ülkelerinin Kovid-19'la mücadele çabalarının yoğunlaşmasına ve aynı zamanda yeni varyantların ortaya çıkması riskinden kaçınılmasına olanak sağlamak için daha fazla dayanışma, taahhüt ve destek çağrısında bulundu. Özellikle aşıya erişim konusu olmak üzere, gelişmiş devletler söz ve vaatlerini yerine getirmeye davet edildi.
Güvenlik meselesini de ele alan dört Devlet Başkanı, terörün Afrika ve dünyada barış ve istikrara yönelik en büyük tehdidi teşkil ettiğinin altını çizdi.
Bu çerçevede, Batı Afrika'da özellikle radikalizmin ve şiddet içeren aşırıcılığın yükselişi, silahlı grupların kıtada yayılması, her türlü insan kaçakçılığı, sınır aşan organize suçlar, küçük ve hafif silahların yaygınlaşması durumlarının söz konusu olduğu belirtilerek, bunların yanı sıra, yerel sosyo-politik ve ekonomik gerçekler ve koşullarla beslenen çok boyutlu güvenlik sınamalarıyla karşı karşıya kalınmasına ilişkin derin endişeler dile getirildi.
Devlet Başkanları, DAİŞ, FETÖ, El Kaide ve Boko Haram dâhil olmak üzere terör örgütleri arasında hiçbir ayrım gözetmeden, terörizmle mücadele konusundaki kararlılıklarını teyit etti. Bu kapsamda, FETÖ terör örgütü olarak uluslararası bir bildiride yer almış oldu.
Devlet Başkanları, ön saflarda yer alan Burkina Faso, Mali, Nijer, Nijerya ve Çad'daki terör saldırılarını şiddetle kınayarak, söz konusu devletler ve halklarla dayanışma içinde olduklarını dile getirdi.
"Türkiye ekonomisinin gücü kabul edildi"
Devlet Başkanları, bilhassa Gine Körfezi'nde, küresel korsanlıkla mücadele etmek için kararlı adımlar atılması gerektiğine vurgu yaptı.
Güvenlik müdahalesinin ötesinde bu karmaşık ve uluslar aşırı nitelikteki tehdit karşısında Devlet Başkanları, barışın korunması ve şiddetin önlenmesinin bir aracı olarak toplumların temel sosyal hizmetlere erişiminin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi çabalarına, artan yatırıma öncelik veren tutarlı ve etkili bir yanıtın verilmesi gerekliliğinin altını çizdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afrika'da barış ve istikrara olan kararlı bağlılığını yeniden teyit etti ve Türkiye'nin BM misyonları nezdindeki kıtada konuşlanmış birliklerine olan bağlılığını yineledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Afrika'daki varlığının sadece karşılıklı yarar sağlayan ekonomik ve ticari hedeflere dayanmadığını, aynı zamanda çok sektörlü projeler temelinde teknik yardım yoluyla Afrika'nın kalkınma zaruretini de içerdiğini hatırlattı.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) ve gelecek ay İskoçya'nın Glasgow kentinde yapılması planlanan Dünya Liderleri Zirvesi çerçevesinde, dört Devlet Başkanı, sanayileşmiş ülkelere, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına önemli ölçüde katkıda bulunarak taahhüt ile eylemlerini artırmaları ve gerçekleştirmelerinin yanı sıra, yenilenebilir enerjinin teşviki için de çağrıda bulundu.
İş birliği ile ilgili olarak, dört Devlet Başkanı, Türkiye'nin Afrika için stratejik bir ortak olarak rolünü meşrulaştıran ve onu uluslararası sahnede önemli bir aktör haline getiren Türk ekonomisinin dikkate değer ilerlemesini ve gücünü kabul etti.
"Ticari ve kültürel ilişkileri artırma" vurgusu
Başkanlar ayrıca, iki ortak tarafından belirlenen çok iddialı hedeflere henüz ulaşmamış olsa da Afrika ile ticaret hacminin, Kovid-19 salgınının ortaya çıkmasına bağlı engellere rağmen 10 yıllık iş birliğinde üç mislinden fazla arttığını kaydetti.
Başkanlar diğer yandan, salgının getirdiği kısıtlamalara rağmen, Afrika'daki büyüme beklentilerinin umut verici olduğunu vurguladı. Bunların tümünün, Türkiye ile ortaklığın güçlendirilmesine ve mevcut bağlamda daha adil ve dayanıklı hale getirilmesine katkıda bulunduğu belirtildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afrika ülkeleriyle siyasi, ekonomik, ticari ve kültürel ilişkileri artırma ve geliştirme konusundaki kararlılığını bir kez daha teyit etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu hedeflere ulaşmak için, Türkiye'yi, barış ve istikrarı, ekonomik bağları desteklemek ve güçlendirmek, ticaret ve sanayi için fırsatlar yaratmak için çoğu ülkede varlık göstermek suretiyle Afrika'yı tercih edilen bir yatırım ortağı yapma arzusunu vurguladı.
Devlet Başkanları, birlikte daha adil bir dünya için İstanbul'da sırasıyla 21-22 Ekim ve 17-18 Aralık 2021 tarihlerinde yapılacak olan Üçüncü Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Birliği Forumu'nu ve Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'ni memnuniyetle karşıladı.
Böylece Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "birlikte daha adil bir dünya" mesajı da uluslararası bir bildiride yer aldı.
Lome toplantısı, kardeşlik ve mükemmel bir anlayış ortamında gerçekleşti ve dört Devlet Başkanı, ilişkilerini simgeleyen dostluk ve dürüstlük ruhu içinde daha sık görüş alışverişinde bulunmak için ülkeleri arasındaki iletişim kanallarını güçlendirme hususunda uzlaştı.
Burkina Faso, Liberya ve Türkiye Devlet Başkanları, Faure Essozimna Gnassıngbe'ye, Togo Hükümeti'ne ve halkına, kendilerine ve heyetlerine yapılan sıcak ve kardeşçe karşılama için derin takdir ve şükranlarını ifade etti.
Söz konusu bildiri, Lome'de imza altına alındı.