Mısır`da ülkenin seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi`nin görevden uzaklaştırılıp anayasanın askıya alındığı ordunun müdahalesi, Ezher Şeyhi Ahmed et-Tayyib ve kurumun alimlerini karşı karşıya getirdi.
Çeşitli platformlarda darbeyi kınayan bir çok alim, 3 Temmuz`da ordu müdahalesinin ilanında Genelkurmay Başkanı Abdulfettah es-Sisi`nin ardından ikinci konuşmayı yaparak destek veren Ezher Şeyhi Tayyib`e de tepki gösteriyor. Ezherli alimler, o tarihten bu yana yaptıkları açıklamalarla Tayyib`in tutumunu kınayarak bunun sadece kendisini bağladığını dile getiriyor.
Bu çerçevede en ciddi tepki, "Ezher Alimleri Cephesi"nden geldi. Cephe üyeleri 3 Temmuz`daki açıklamayı destekleyen Tayyib`i kınayarak bunun bir "ihanet" olduğunu savundu. Cephe`nin Genel Sekreteri Dr. Yahya İsmail`in yaptığı açıklamada, meşruiyete vurgu yapılarak, askeri müdahalenin İslami kriterler açısından "gayri meşru ve kabul edilemez" olduğu kaydedildi.
Ezher`e bağlı "İslami İşler Yüksek Konseyi" Genel Sekreteri Dr. Salah Sultan ise "Kanlı Darbe Karşıtı Ezher Alimleri" kampanyasını başlatmak için yaptığı basın toplantısında, Konsey`in yaşananları bir darbe olarak nitelendirdiğini söyledi.
Vaizler Sendikası Genel Sekreteri Şeyh Cemal Abdussettar da açıklamasında "Ezher alimlerinin yaşanan askeri darbenin sonuçlarını kabul etmeyeceğini, Mısır`ın İslami kimliğinin değiştirilmesi girişimlerine razı olmayacaklarını" ifade etti. Abdussettar, yüzlerce Ezher aliminin Ezher Şeyhi`nin takındığı tavrı şiddetle kınadığını ifade etti.
Ezher Üniversitesi profesörlerinden Cemal Abdulhadi ise "Ne meşruiyete ne de demokrasiye saygının kaldığı bir dönemde yaşıyoruz" şeklinde tepkisini dile getirdi.
Tayyib`in yardımcısı ve Ezher sözcüsü Prof. Dr. Hasan eş-Şafii de darbeyi kınayanlar arasında yer aldı. Şafii, açıklamasında "Müdahaleyi dini açıdan meşrulaştırma girişiminde bulunan" Tayyib`in içinde yer aldığı "komploları" kınadığını ifade etti.
Askeri darbede Ezher alimlerinin konumu
Mısırlı yazar İmran Nezzal de bir internet sitesindeki "Mısır halk iradesine yapılan askeri darbede Ezher alimlerinin konumu" başlıklı makalesinde, ülkedeki son gelişmelere ve Ezherli alimlerin oynadığı role değindi. 25 Ocak 2011 devriminde Ezherliler başta olmak üzere İslam alimlerinin "çok güzel" bir rol oynadıklarını savunan Nezzal, son olaylarda sokaklardaki halkın çoğunluğunun görüşlerini benimseyen alimlerin, bunun aksi yönde bir tavır sergileyen Ezher Şeyhi`ni kabul etmediklerini yazdı.
Ezher Şeyhi Tayyip`in 25 Ocak devrimine karşı çıktığını ve o dönemde Mısırlılara seslenerek "Veliyyü`l-emr" (Müslümanların meşru yöneticisi) olarak tanımladığı Mübarek`e karşı gösterilere katılmamalarını istediğini hatırlatan Nezzal, buna karşılık Mısır halkının meydanlara çıktığını anlatarak, "Tayyib`in bu çağrısına ilk muhalefet eden ve Mübarek`i devirme hedefli gösteriler düzenleyenMısır halkının yanında ilk yer alan Ezher alimleri oldu. Hatta, Ezher Şeyhi`nin bu fetvasına rağmen, Mısır halkı ve Ezher alimleri eski devlet başkanı Hüsnü Mübarek`i devirmede başarılı oldu" değerlendirmesinde bulundu.
"25 Ocak Devrimi"nden sonra çeşitli seçimlerde Mısır halkının değişim ve reform yanlısı bir irade ortaya koyduğunu dile getiren Nezzal, seçimlerle gelen Cumhurbaşkanı Mursi`nin, devrim karşıtı konumunu bilmesine rağmen Ezher Şeyhi Tayyib`i değiştirmediğini, Ezher`in akademik ve dini konumuna güven duyduğunu ifade etti.
Ezher Şeyhi`nin yaptıkları bir ihanettir
Makalesinde Ezher Alimleri Cephesi`nin takındığı tavra da değinen Nezzal, Genel Sekreter Dr. İsmail`in ilan ettiği bildiriden şu pasajı paylaştı:
"Hemen herkesin reddettiği bir darbeyi Ezher Şeyhi`nin meşrulaştırması ve bunu onaylaması meşruiyete bir darbedir. Yaptıklarını meşrulaştırması yönünde Ezher Şeyhi`nin yaptıkları bir ihanettir, şahsından başka kimseyi, hele El-Ezher`i temsil etmemektedir. Bu sebeple Ezher Şeyhi`ni, yaptıklarını gözden geçirip tutumunu düzeltmeye davet ediyoruz. Yok eğer bunu yapmıyorsa, o halde ülkenin yasal ve meşru Cumhurbaşkanı olan Muhammed Mursi`ye istifasını sunsun."
Darbe karşıtı dini duruşunu net bir şekilde ortaya koyan bu tür bildirilere dikkati çeken Nezzal, "Ezher kurumu ne Müslüman Kardeşler Teşkilatı`na, ne siyasal İslami gruplara tabidir, bilakis Mısır devletine ait resmi bir kurumdur. Bununla birlikte Ezher önce Allah, sonra Mısır halkının, içinde yaşadığımız zaman ve İslam tarihi karşısında taşıdığı sorumluluk bilincinin gereğini gösteren bir tutum sergilemiştir" ifadelerini kullandı.
Ezher Şeyhi Ahmed et-Tayyib, Mısır`da ordunun yönetime el koymasına, "daha az kötü" nitelemesiyle destek vermişti.