Resmi ilan ve reklamların gazete, dergi ve internet haber sitelerinde yayımını düzenleyen Yönetmelik, Resmî Gazete'de yayımlandı. Yayımlanan yönetmelikte basın kuruluşunun çalıştıracağı personel sayısı ve çalışacak kişi sayısına bağlı olarak metrekare bazında çalışma alanından yayımlanacak haber sayısı ile haberin okunma sayısı detaylarına kadar birçok madde yer aldı.
Basın yayın kuruluşlarının Basın İlan Kurumu onayıyla kentteki ilanları sayfasına taşıması ve bundan reklam geliri elde edebilmesi için bazı illerin kategori şeklinde belirtildiği şartları taşıması gerekiyor. Söz konusu şartların mevcut koşullara göre ağır olduğunu dile getiren Diyarbakır'daki yerel basın temsilcileri, sorun ve sıkıntılarını paylaştı.
Engin Öztürk
Mevcut koşullarda internet haberciliğinin olmazsa olmaz hale geldiğini belirten Özgür Haber Gazetesi genel Yayın Yönetmeni Engin Öztürk, "Zaman hızlı akıyor ve insanlar anlık haberdar olmak istiyor. Bu bizleri de canlandırdı. Mesela daha önce gazete sayfamızı doldurmaya çalışıyorduk ancak şu an durum biraz daha farklı. Zira Basın İlan Kurumunun gazetelere uyguladığı benzer kriterler internet siteleri için de uygulanıyor. Bunlar özel ve genel haberler olmak üzere en az 50 haberin bulunması gibi kriterler var. Bunları oluşturmak için bizlerde bayağı efor sarf ediyoruz." ifadelerini kullandı.
"Basın İlan Kurumunun istediği rakamlar hiç de basit değil"
Öztürk, "İnternet haberciliği insanlar için biraz daha iyi görünüyor. Çünkü insanlar haberi öğrenmek için yarını bekleyemiyor, o an öğrenmek istiyor. Ancak gazetelerimizin nostaljik bir havası var. Gazetenin kokusu, elimize aldığımızda okumanın verdiği zevki halen hiçbir mecra veremez. Gazetelerin çıkmasıyla beraber internet haberciliğin yapılmasını avantaj görüyorum." dedi.
Mevcut dönemin sıkıntısı çok zevkli ve heyecanlı olmasıyla birlikte Basın İlan Kurumunun istediği kriterlerin kendilerini zorladığını ifade eden Öztürk, "Bu kriterler içerisinde haber sayısıyla beraber bir hit olayı var, yani canlı trafiğin yüksek olması. Basın İlan Kurumu, kurumun verdiği desteklerden faydalanabilmek için 20 bin giriş, 50 bin hit talep ediyor. Bu rakamlar hiç de basit değil. Diyarbakır, İstanbul ve Ankara'dan sonra haberin merkezi olsa da hakikaten yerel ve bölgesel bazda o canlı trafiğe ulaşmak hiç de kolay değil." şeklinde konuştu.
Taleplerinin bu hitlerin makul ölçülere çekilebilmesi yönünde olduğunu sözlerine ekleyen Öztürk şöyle konuştu:
"Hakikaten bu rakamlar yüksek. En azından belirtilen rakamların yarısına çekilmesi bizler açısından bir motivasyon veya o rakamı yakalama gayreti durumuna gelebilir. Normal muhabir sayımız 4 iken şu an 10'a çıktı. Her şeyin her zaman haber olması güzel bir olsa da insanlar kalite istiyor. Kaliteyle beraber o hitler otomatik olarak yukarı çıksa da kurumun istediği o rakamlara ulaşması şimdilik zor görünüyor. O sayıyı bölgede herhangi bir haber sitesinin yakalayabileceğini düşünmüyorum."
Zeki Özer
"Destek verilirken yerel gazeteler veya internet sitelerin yaptığı masraflar hesaplanarak yapılmalı"
Basının kamu görevi yapan birer kuruluş olduğunu hatırlatan Güneydoğu Güncel Gazetesi Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Zeki Özer, hükümetlerin yapamadığını basının yaptığını ve bunların başında da yerel medyanın geldiğine dikkat çekti.
Yerel medyanın da ayakları üzerinde durabilmesi için devlet tarafından desteklenmesi gerektiğinin altını çizen Özer, Basın İlan Kurumunun istediği şartların yerine getirilmesi durumunda oluşabilecek maliyetleri sıralayarak şunları söyledi:
"Bu yerel gazeteler de olabilir internet siteleri de olabilir. Destek yapılırken yerel gazeteler veya internet sitelerin yaptığı masraflar hesaplanarak yapılmalı. Son düzenlemede getirilen şartlar çok ağırdır. Diyarbakır'daki bir internet sitesinin Basın İlan Kurumundan ilan alabilmesi için 8 eleman çalıştırması gerekiyor. Haziran ayı itibariyle her bir elemanın maaşı 8 bin 500, temmuzda gelecek zamla beraber 5 bin lirayı bulacak olan sigortayı hesapladığımızda 40 bin TL eder. İşçinin maaşı ve SSK gideri 120 bin buluyor. Bunun yanında yol, yemek, kira dahil edildiğinde aylık 250 bin lira gider oluşuyor. Bu da yerel basına çok ağır geliyor." diye belirtti.
"Yerel basının tek geliri resmi ilanlar, bunu da engelleyen en büyük unsur doğrudan alımlardır"
Özer, "Şu an patron-işçi ilişkisi hâkim. Basın İlan Kurumu patron, yerel internet siteleri işçi konumunda. Bizler şu an patronun dayandırdığı her şeyi yapıyoruz. Her şey önlerine hazır vaziyette gelmesine rağmen kurum karımıza ortak. Bu kar ortaklığı yüzde 15 değil, en fazla yüzde 5 olmalıdır. Yani kurum haksız kazanç elde ediyor. Bundan dolayı da yerel basına bir hizmet yapamıyor." dedi.
Ömer Büyüktimur
"Devletin dijital habercilik alanındaki alınan kararı elbette doğru bulmak gerekir" diyen Diyarbakır Söz Gazetesi genel Yayın Yönetmeni Ömer Büyüktimur ise yazılı ve görsel medyanın bu alanda ciddi sıkıntılar yaşadığını belirterek bu yasanın önem arz edici olduğuna vurgu yaptı.
Büyüktimur, "Bu yasa önem arz edici ve internet haberciliğin de bir ölçüde kayıt altına aldı, resmi kimliğe kavuşturdu. Her ne kadar yazılı basını maddi ve manevi yönden bir kayba uğrattıysa da toplum açısından internet haberciliği daha doğru bir noktada kayıt altına alması kazançtır, destekliyoruz." diye belirtti.
Yerel basının uzun süredir Basın İlan Kurumunun yaptırımlarından mustarip ve ciddi bir kan kaybı yaşadığını ifade eden Büyüktimur, "Özellikle de yazılı basında kâğıt, boya, su, elektrik, istihdam gibi girdiler yüksek. Bunun maliyetini karşılama noktasında tek gelir kaynağı da resmi ilanlar. Ancak ülkemizde son yıllarda resmi ilanlarda kamu kurum ve kuruluşlar ücret ödememe veya ilan yaptırmama adına bir dizi yollara başvuruyor. Bu yollardan en büyüğü doğrudan alımlardır. Yani birçok ihale bölük-pörçük hale getirilerek doğrudan alımla yapılıyor. Öyle yapılınca da ilan alınamıyor, yani ilana ihtiyaç duyulmuyor." ifadelerini kullandı.
"Basın İlan Kurumu hiçbir şey yapmadan yüzde 15 pay alıyor"
Sivil toplum örgütleri, odalar, STK'lar, yarı resmi yarı sivil kurumların kongreleri, dini ya da resmi günlerdeki ilanlarındaki resmi trafiğin getirdiği sorunlara dikkat çeken Büyüktimur, "Yani bir sivil toplum örgütü başkanı bayram tebriği vermek istediğinde Basın İlan Kurumuna gitmesi gerekiyor. Söz konusu başkan bunun bürokrasi işlemine girmesini istemiyor. Böyle olunca da ilanlarda düşüş oldu. Yerel gazete bunun ilanını almış olsa dahi Basın İlan Kurumundan kayıt yaptırması gerekiyor ve kurum hiçbir şey yapmadan yüzde 15'ini alıyor. Yani bir reklam ajansı gibi bizden kesintiler oluyor. Bu yüzde 15'i neye karşılık alıyor? Kurumun olmadığı birçok ilde bu işlemi valilikler düzenliyor ve hiçbir yayın kuruluşundan pay almıyor ama Basın İlan Kurumunun olduğu illerde alınıyor." dedi.
Yeni yönetmelikte istenilen birtakım şartları mali yönden ele alan Büyüktimur, "Yeni mevzuata göre 8 personel zorunluluğu var. Bu personelin istihdamının muhasebesini ettiğimizde asgari ücreti, vergi, SSK, yeme-içme, konaklaması hesaplandığında karşımıza korkunç bir bilanço çıkıyor. Diyarbakır'da okuma oranı yok ve birçok yayın organı da ciddi bir tiraja sahip değil. Çünkü dijital çağda olduğumuzda sosyal medya aktif, okuma olmadığından tiraj düşük. Bildiğimiz bazı gazeteler günlük 250 adet dahi satmazken bunun maliyeti düşünülmeli. Diyarbakır'ın günlük reklam pastası belli. Hiçbir harcama yapılmadan bölündüğünde gazetelerin aldığı ortalama 100-150 bin lira. Bir yan 150 bin TL'lik gelir var ama öte yandan 250 bin TL'lik bir harcama var, nasıl karşılanacak." şeklinde konuştu.
Büyüktimur, "Bir şeyler güzel olurken beraberinde tahribatlar oluyor. Bizim istediğimiz Basın İlan Kurumu olsun fakat 'reklam pastasını ne kadar arttırabilirim' yönünde aktif olması lazım. Kamu kuruluşlarına Basın İlan Kurumu üzerinden bir yazı yazılması yönünde biz yalvarıyoruz. Bunu Basın İlan Kurumunun yapması lazım." dedi.