DİYARBAKIR - Diyarbakır merkez ve ilçelerinde, geçimlerini hayvancılık ile sağlayan hayvan yetiştiricileri, Diyarbakır Tarım Müdürlüğünün hayvanları için "Küpe" vermediğini iddia ederek, Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı başta olmak üzere kimsenin kendileri ile ilgilenmediğini ifade etti.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Canlı Hayvan Borsasında görüştüğümüz besiciler sorunlarının fazla olduğunu ve yetkililerin duyarsız davrandıklarından yakındı.
Hayvan almak için Diyarbakır’a gelenler geri gidiyor
“Küpe” sorunundan yakınan Kutlu Köyü Muhtarı, aynı zamanda hayvan besicisi Kasım Tokur, “ Önemli sorunumuz küpe sorunudur. Besiciler hayvanlarına küpe takamıyor. Küpe takamadığı için de satamıyor. Batıdaki insanlar hayvan almak için buraya geliyor. Ama hayvanın küpesiz olduğunu görünce geri gidiyor” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de sadece Diyarbakır’da küpe sorununun olduğunu iddia eden Tokur, “Araştırdığımıza göre, Türkiye’nin her yerinde, işletme başı 600 lira ceza ödeyerek hayvanlarına küpe taktırıyor. Mardin’de adamın yüz tane hayvanı mı var, Maliyeye gidip 600 lira para ceza ödüyor, onlar da bütün hayvanlarına küpe takıyor. Burada kanunen bir belge var. Hepsi bizde mevcuttur” şeklinde konuştu.
“Tarım personelleri ‘Küpe’leri gizliden kendi adamlarına satıyor”
Tarım personellerinin küpeleri gizliden ve yüksek fiyata sattıklarını iddia eden Tokur, “ Hayvanları küpeleten tarımın elemanları gizliden kendi adamlarına 30-50 liraya satıyor, piyasada 5 lira olan küpenin çiftini diğer vatandaşlara ise, 100 lira ile 200 lira arasında satıyor. Bu hayvancılıkla uğraşan adamın hakkına gasptır. 200 lira büyük bir maliyettir. İnsanlar küpe çiftini 200 liraya alırsa kârı ne olur ki. Bu yüzden halkımız da mecburen buradan Mardin’e gidip kara borsadan küpe alıyor. Şu anda benim hayvanlarım var, ama küpe olmadığı için hayvanlarımı satamıyorum” diyerek sitem etti.
Yetkililerin bu duruma sessiz kaldığını ifade eden Tokur, “Mesela biz Vali Beyle görüştük, Kaymakam ve Tarım İl Müdürlüğüyle görüştük. Bugün yarın hallederiz diyorlar, ama ses seda yok. Biz de zor durumda kalıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Hayvancılığı bırakmayı düşünüyorum”
Diyarbakır’ın kalkınması için küpe sorununun bir an önce çözülmesi gerektiğini ifade eden Tokur, “Burası hayvan merkezidir. Eğer küpe olursa batıdaki adam buraya gelip hayvan alır, bu da Diyarbakır’ın gelişmesine katkı sağlar. Ama buraya gelen adam hayvanların küpesiz olduklarını gördüğü gibi geri gidiyor, almıyor. Ağrı’ya, İzmir’e başka illere gidiyor. Mesela Ağrı’da etin kilosu 11 liraya satılırken, burada 7-8 liraya satılıyor. Küpe olmadığı için bizim hayvanlarımız para etmiyor. Ben 20-25 yıldır hayvancılıkla uğraşıyorum. Bu sıkıntılar yüzünden hayvancılığı bırakmayı düşünüyorum” dedi.
“Tarım Bakanı ithal hayvan getiriyor”
Bir başka besici Mehmet Uyan ise, “Besiciler hayvanlarını Et Balık Kurumuna veremiyor ve durum böyle olunca, Et Balık Kurumu da etleri çevre illerden alıyor, bizim hayvanlarımız da elimizde kalıyor. Mağdur ediliyoruz. Bu mağduriyetimiz ne zamana kadar devam edecek. Tarım Bakanı ithal hayvan getiriyor. O zaman yanında hayvanların yemini de getirsin. Bizim yemimizi 25 liraya götürmesin” ifadelerini kullandı.
Hayvanlara küpe takılması hususunda Diyarbakır Sur İlçe Tarım Müdürü ile görüştüğünü ifade eden Uyan, “Tarım Müdürü toplantı odasında Kaymakamın önünde ayağı kalkarak ‘Ben küpelerin takılmasına karşıyım’ dedi. Biz soruyoruz, neden karşısın, o da Avrupa Birliği uyum sürecinde bu tür işler böyle yürütülmüyor” şeklinde konuştu.
Hayvanlarının Diyarbakır Ticaret Borsasına ait olduğunu dile getiren Uyan, “Dışarıdan hayvan getiren adam her türlü hizmeti görürken, biz yerli üretim yaptığımız için hiçbir şeyden faydalanamıyoruz. Hayvan küpesiz diye ben alamıyorum, çünkü Diyarbakır’da küpe taktıramıyoruz. Benim yerime çevre illerden başkası gelip alıyor, memleketinde küpe taktırıp bize 200 lira fazladan geri satıyor” cümlelerini kullanarak, mağduriyetlerini dile getirdi.
Uyan son olarak, “Yetkililer ya bu hayvan borsasını kapatsın ya da bu soruna bir çözüm bulsun. Vatandaş olarak ne yapacağımızı bilemez hale geldik. Biz Tarım Bakanı’nın gelip bizim sorunumuzu dinlemesini istiyoruz, çünkü o bizi temsil ediyor. Ondan duyarlı olmasını bekliyoruz” şeklinde konuştu.
“Biz 75 milyonun ihtiyacını gideriyoruz”
Abdulaziz Güven adlı besici de, “Besici olarak sorunumuz çok, üstelik bizimle ilgilenen kimse de yok. Şimdiye kadar kimin kapısını çalmışsak, yüzümüze kapatmış. Bizi görmezden geliyorlar. Hâlbuki biz 75 milyonun ihtiyacını gideriyoruz. Yetkililer bize küpesiz hayvan almayın diyor, ama elimizdeki hayvanlar için de bir çözüm önermiyor” şeklinde sitem etti.
Sistemin karmaşıklığından yakınan Güven, “Sistem öyle karışmış ki, biz küpeli hayvanlarımızı dahi kayıt ettiremiyoruz. Kayıt için gittiğimizde ‘Sistem yok’ diyerek kayıt yapmıyorlar. Bizim ahırlarımız boş, küpe sıkıntısı olduğu için hayvan alamıyoruz” şeklinde konuştu.
“Mallarımız neden kaçak durumuna düşürülüyor”
Yetkililerin mallarını kaçak olarak değerlendirdiğini belirten Güven, “Aldığımız hayvanların küpe numarası 21 ile başladığı için hayvanları kendi adımıza alamıyoruz. Anlamadığımız nokta bunlar neden böyle yapıyor. Diyarbakır’da aldığımız mal neden kaçak durumuna düşürülüyor” şeklinde sitem etti.
Et Balık Kurumunun küpesiz hayvanları kabul etmediğini ifade eden Celal Korkut ise, “Diyarbakır ve ilçelerinde yaklaşık 300 bin küpesiz hayvan var. Hayvanlar küpesiz olduğu için Et Balık Kurumu ve şirketlerde kesim yapamıyoruz. Küpe olmadığı için kimse hayvanımızı almıyor. Hayvanımız elimizde kalmış, mağduruz” ifadelerini kullandı.
Bu durumun sadece Diyarbakır’da olduğunu ifade eden Korkut, “Tarım Bakanlığı Mardin’de cezalı olarak bir şeyler yapıyor. Bizimki de cezalı olsun. Her işletmeye 600 lira ceza kesiyorlar, küpenin çiftine de 4-5 lira para alıyorlar, biz de veririz. Paralarını alsınlar, almasınlar demiyoruz. Küpenin parasını da, 600 lira ceza parası da veririz. Devletin bütçesine 10 trilyon para giriyor. Biz hiçbir ayrıcalık istemiyoruz. Çevre illerde nasılsa bizde de öyle olsun” dedi.
“Yetkililer çözüm bulmalı”
Korkut son olarak, “Sıcaklar geldi hayvanları yaylaya göndermek zorundayız. Ama küpe olmadığı için yaylaya da götüremiyoruz. Yolda yakalasalar 30 – 40 bin lira ceza kesiliyor, hayvanlara da el koyuyorlar. Bundan dolayı bu bölgenin insanı mağdur, perişan haldedir. Yetkililerin çözüm bulmasını istiyoruz” şeklinde ifade etti. ( M. Sait Adiyaman - Hüseyin Yalçın - İLKHA )