Ne yazık ki hala ülke ekonomisinin üzerinde FED ve Moody's gibi kuruluşların ciddi etkisi var. Moody's dereceleme kuruluşunun kredi notunu düşürmesi sonrası dolar 3.060'ı buldu. TL değer kaybetti. TL Kolombiya Pezo'sunun ardından en fazla değer kaybeden para birimi oldu. Tabii ki doların değer kazanması ve TL'nin değer kaybetmesi sadece Moody's'in kredi notunu düşürmesinden dolayı değildir. Bunun birçok sebepleri vardır. Bunlardan bir kaçını sıralamaya çalışacağım.
Moody's'in not indirimi sonrası yabancı çıkışlar oldu ve olmaya devam ediyor. Döviz girdisinin zıddına döviz çıkışı oldu/oluyor. Darbe girişimi sonrası yatırımcı ve yastık altında doları olanlar piyasaya döviz sattılar. Geçen dönemde dolar/TL kurundaki hızın belirlenmesinde bu davranış büyük oranda dengeyi sağladı. Ancak doların yükselme trendine geçmesi, TL'nin ise sürekli değer kaybetmesi yatırımcıyı ve yastık altında doları olanları ürküttü ve TL'den dolara yönlendirdi. Bu doları daha da yükseltti. TL'nin ise değer kaybetmesine sebep oldu.
Olağanüstü Hal'in (OHAL) uzatılması TL'ye değer kaybettirdi/kaybettiriyor ve bunun aksine doları yükseltti/yükseltiyor. Piyasa puslu havayı sevmiyor. Olağanüstü hal demek risk demektir. Henüz darbe girişimcileri ile tamamen baş edilmemesi demektir. Kamu kuruluşlarındaki FETÖ'cüler ayıklanıyor. PKK'lilerin ayıklanması ise çok ağır yürüyor. Ancak çok sayıda kişinin işten çıkarılması da ayrı bir risktir. İşsiz muhalif bir kitlenin oluşması da büyük bir problemdir.
FED'in faiz artırma kararının beklenmesi doları güçlendirdi. Bu beklenti tüm uluslararası piyasaları etkiliyor. Dolar güçlenirken diğer para birimlerine ise değer kaybettiriyor. Bu gelişmelere bağlı olarak, referandumda FARC ile yapılan barış anlaşmasının az farkla reddedilmesi nedeniyle gerileyen Kolombiya pezosunun ardından en fazla değer yitiren ikinci para birimi TL oldu.
Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) tahvil alımlarını kademeli olarak azaltacağı haberleri ve FED yetkililerinin ABD'de faiz artırımı olasılığının artmasına yol açan konuşmaları altını tepe takla etti. Dolara ise değer kazandırdı. Doların yükselmesi de altını etkiledi. Doların 3.05'in üzerinde seyretmesiyle 208 -210 liradan satılan çeyrek altın 202-203 liraya kadar geriledi. Gram altın ise 125 liraya kadar çekildi.
Küresel piyasalarda, Avrupa bankacılık sektörüne ilişkin endişelerin azalması yatırımcıların risk iştahını artırdı. Altının ons fiyatının da 16 Eylül'den bu yana en düşük seviyesi olan 1.307,6 dolara gerilemesine neden oldu. Altının gram fiyatı ise dolar kurundaki yükseliş eğiliminin ons fiyatındaki düşüşü dengelemesiyle 127,4 lira seviyesinde yatay bir seyir izliyor.
ABD'de açıklanan imalat verilerinin tahminlerden iyi gelmesi de doları yükseltti. TL'nin değerini düşürdü. Enflasyonun Eylül'de yıllık bazda yüzde 7,28'e gerilemesi sonrasında Merkez Bankası'ndan faiz indirim beklentilerinin artması TL'yi zayıflatıyor. Böyle görünse de faiz indiriminin zamanla artı getirileri olacaktır.
İngiltere Başbakanı May'in 2017 yılı Mart ayına kadar İngiltere'nin AB'den ayrılma sürecini başlatacağına yönelik ifadeleri yeniden Brexit endişelerini alevlendirdi. Bu da dolara olan talebi artırdı.
Alman finans devi Deustche Bank'a uygulanan 14 milyar dolarlık cezanın bankayı zora sokabileceğine yönelik endişeler doların değer kazanmasına sebep oldu.
Petrol fiyatları, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) tarafından üretim seviyesinin kısılmasına dair varılan anlaşmayla beraber dün 51 dolar seviyesi ağustos ayından bu yana en yüksek seviyeye geldi.
Ham petrolün varil fiyatı ise 10 sent düşüşle 50,79 dolara geriledi. Petrol fiyatlarındaki artış başta petrol ihracatçıları olmak üzere gelişmekte olan ülke piyasalarına olumlu yansısa da, Türkiye'nin enerji maliyetlerini artırması nedeniyle TL'nin diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışmasına neden oluyor, TL'ye değer kaybettiriyor.
Ne kadar vahimdir ki Türkiye dâhil tüm uluslararası piyasada Dolar ikinci ve hatta bazen birinci para birimi olarak kullanılıyor. Dolar altın gibi bir yatırım aracı olarak görülüyor. Beyaz eşya, elektronik malzemeler vb. birçok ürüne dolar üzerinden değer biçiliyor. Hatta kimi yerde ev kiraları bile dolar üzerinden belirleniyor. Bu da doları önemli hale getiriyor.
Tüm Müslümanların dolara bir savaş açması ve kesinlikle dolar almaması gerekiyor. Elinde dolar varsa çıkarması, bunun yerine illaki bir şeye yatırım yapacaksa altına yönelmesi gerekiyor.
Sizi Allah'a emanet ediyorum.