Diyarbakır'ın Eğil ilçesinde bulunan Eğil Kalesi ve çevresinde; bölgenin kültürel zenginliğinin ortaya çıkarılması ve turizme kazandırılması amacıyla arkeolojik kazılar ve çevre düzenlemeleri devam ediyor.
Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vecihi Özkaya, Eğil Kalesi'nin Diyarbakır bölgesinin önemli kalıntılarından birisi olduğunu vurguladı.
Eğil'in arkeolojik, dinler tarihi ve doğası açısından önemli bir yere sahip olduğunu belirten Özkaya, "Genel anlamda bakıldığında yaklaşık 3 bin yıllık bir tarihe işaret etmektedir. Ancak daha önceki dönemlerde de alanın ve savunma birimi ve çevresinde yerleşim birimleri olarak değerlendirildiğine dair önemli ipuçları var. Bunları değerlendirmek hem bölgenin hem de Eğil özelinde bölgenin dip tarihine girebilmek için burada arkeolojik kazılar başlatıldı." dedi.
"Kazılar hem kültürel hem de ekonomik açıdan bölgeye katkı sağlayacaktır"
Kazıların, özellikle Eğil Kaymakamlığının ısrarlı girişimleri sonucu başlatıldığını aktaran Özkaya, "Kazılar, devletimizin ve Bakanlığımızın ilgisi doğrultusunda bu yıl itibariyle başlatıldı. Uzun soluklu bir kazı dönemi olacak. Kalıntıların ortaya çıkarılması, tanıtılması sonucu sadece tarihi ve kültürel değerlerin değil aynı zamanda turizm potansiyelinin canlanmasına da önemli katkılar sunacaktır. Amacımız hem kültürel hem de ekonomik açıdan bölgeye ve Eğil'e birtakım girdiler sağlayabilmektir." şeklinde konuştu.
"Eski kaynaklarda Eğil'de ortaya çıkarılan tünellerden söz edilmekte"
Özkaya, Eğil Kaymakamlığının yaptığı tünel temizleme çalışmalarının ilgili birimlerin izinleri doğrultusunda yapılan çalışmalar sonucunda gerek kalenin alt yapısı gerekse bugünkü durumu ve önemi açısından su kaynaklarına inen iaşe yollarına giren önemli tünellerin ortaya çıkarıldığını söyledi.
Özkaya, "18'inci ve 19'uncu yüzyıl kaynaklarında bu tünellerden ve Dicle kaynağına kadar inen tünellerden söz edilmektedir. Bu tüneller çok büyük fedakarlıkla, büyük bir iş gücüyle, büyük oranda ortaya çıkarıldı, ışıklandırıldı. Uzun vadeli olmamakla birlikte, kısa vadede biz buranın aydınlatma ve diğer çalışmalarla bunları turizme kazandırma gayreti içerisindeyiz." ifadelerini kullandı.
"Eğil birçok inanç için merkezi konumda olmuştur"
Dinsel yapıların, özellikle Hristiyanlık dönemine ait kilise ve inziva evlerinin ayrı bir öneme sahip olduğunu aktaran Özkaya, "Daha çok kamuoyunda Yuhanna Kilisesi olarak bilinen ama kesin bir bilgi olamamakla birlikte; bölge Hristiyanlığı açısından önemli bir kilise var. Bu kilisede birçok Hristiyanlık mezhebini temsil eden haçlar işlenmiş durumda. Dolayısıyla farklı dünya görüşlerine sahip, farklı inanış biçimlerine sahip mezheplerin buluştuğu bir merkez." olduğunu belirtti.
Eğil'in inanç ve birçok dinin ortak noktası olduğunu söyleyen Özkaya, son olarak şunları söyledi:
Eğil, günümüzde İslam dünyasında, geçmişte Hristiyanlık dünyasında, daha geçmişte de Pagan dünyasında oldukça önemli bir merkez durumuna sahip. Burada elde edilecek bilgiler gerek Güneydoğu Anadolu Bölgesine gerek Diyarbakır özeline gerekse de Anadolu'nun geneline uyarlanabilecek bazı bilgiler verecektir. Beklentilerimiz yüksek ve elde edilen veriler de bu beklentilerimizi destekler niteliktedir.
"Eğil Kalesi ile Ziyaret Tepe arasında yapılan yürüyüş yolu bitim aşamasında"
Yapılan kazı çalışmalarını yerinde görmek için bölgeye giden Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu, önce yapımı son aşamaya gelen Eğil Stadyumu'ndaki çalışmaları inceledi.
Eğil Stadyumu'ndaki incelemelerini tamamlayan Vali Karaloğlu, Eğil Kalesi'nde devam eden kazı alanına geçerek, "Kalede devam eden kazılarla ilgili bir incelemelerde bulunduk. Eğil ve çevresi gerçekten tarihiyle, kültürüyle, doğasıyla, coğrafyasıyla çok önemli bir bölge. Eğil ziyaret tepesinde adları Kur'an-ı Kerim'de geçen 2 Peygamberin ve 2 Nebinin kabri var." dedi.
Eğil Kalesi ile Ziyaret Tepe'yi birbirine bağlayan köprünün tamamlandığını aktaran Karaoğlu, "Büyükşehir Belediyesi olarak yürüyüş yolu yapıyoruz. Bölgeye gelen ziyaretçiler Eğil Kalesini gezdikten sonra ziyaret tepesine yürüyerek Peygamber kabirlerini ziyaret edebilsinler veya oraya gelen insanlar yürüyerek şehre kadar gelebilsinler. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Dairesi ile güzel bir çalışma yapıyoruz ve onun da son aşamasına geldik. Eğil'deki değişim ve dönüşümü bizler de görmekteyiz." ifadelerini kulandı.
"Eğil inanç, kültür ve doğa turizminin en önemli bölgelerinden biri olacak"
Eğil'de yapılan çalışmalar hakkında bilgiler veren Karaoğlu, "Sahil düzenlemeleri, şehre girerken duvarların yenilenmesi, evlerin boyanması, yeşillendirme çalışmaları, yeni park ve bahçeler gerçekten Eğil, Diyarbakır'ın inanç turizmi, kültürel ve doğa turizmi açısından en önemli bölgelerinden biri olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. "şeklinde konuştu.
"Eğil'in geleceği daha iyi olacak"
Eğil Kalesi'nin, bölgenin en önemli kalelerinden bir tanesi olduğunu söyleyen Karaoğlu son olarak şunları söyledi:
"Buradaki sorunumuz, kazıların 2021 yılına kadar gecikmiş olması… ama şükürler olsun devletimiz, hükümetimiz, Kültür ve Turizm Bakanlığı'mızın izinleriyle, Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vecihi Özkaya Hocamızın başkanlığında kazılara başlandı. Buradaki kazılarda Eğil ve Eğil Kalesi daha çok Türkiye ve dünya gündeminde olacak diye temenni ediyoruz. Burada ortaya çıkan bulgu ve işaretlerle şu anda iki tane tünel kazılıp temizlendi. Bir tanesine bizim de girme şansımız oldu. Eğil'in geleceği daha iyi olacak. Bu bölgeyi hem huzurun ve güvenin hem de vatandaşın geçimini daha kolay yapabileceği mekanlara hep birlikte dönüştüreceğiz."