2010’lu yıllardan bu yana özellikle ülkemizde fiber internet yaygınlaşmaya devam ediyor ve ülkemizin birçok bölgesi biraz geç kalmış olsa da her geçen gün fiber internet ile tanışıyor. Dünya çapında da veri iletim yolunu yeniden nitelendiren fiber optik kablolar, fiber internetin yapı taşı olarak karşımıza çıkıyor.
Her ne kadar erişebileceğiniz en yüksek hızları sağlasa da fiber internet hâlâ diğer internet seçeneklerini tamamen rafa kaldırabilmiş değil. Bunun en büyük sebeplerinden biri ise fiber internetin ücretlendirmesi olarak nitelendirilebilir. Peki tam olarak fiber internet nedir ve neden daha hızlı? Hep beraber bu soruların ve daha fazlasının cevabına yakından bakıyoruz.
Fiber internet nedir?
Fiber-optik internet ya da daha çok yaygın ismiyle fiber internet, düşük gecikmeyle 940 Mbps hızlarına ulaşabilme potansiyeli bulunan bir genişbant ağ bağlantısıdır. Bu teknolojinin ana yapı taşı ise tahmin edebileceğiniz üzere fiber-optik kablolardır. Bu fiber kablolar, maksimum kapasitede ışık hızının %70’ine denk gelecek hızlarda veri iletimi yapabilirler. Ayrıca diğer iletken kablolara göre belirli hava koşullarından daha az etkilenen fiber kabloların ömürleri uzundur ve elektriksel karışmaya da daha çok direnebilirler.
Bu oldukça dayanıklı ve yüksek teknoloji fiber kablolardan iletilen internet ise fiber internet olarak adlandırılır. Aslında fiber kabloların veri taşıma hızı ışık hızına yakın olduğu için bir sınır söz konusu değildir. 1 Gbps değerlerine yakın olan sınır ise anlık bant genişliğinin mümkün kılabildiği üst sınırdır. Yani fiber internetin hızı sınırsız olabilir. Aynı durum ülkemizde de söz konusudur. Ülkemizdeki operatörlerin sunabildiği anlık bant genişliği en fazla 100 Mbps ile sınırlıdır. Bu yüzden aslında fiber internetin sunduğu hızın büyük bir kısmından faydalanamaz durumdayız.
Fiber internet nasıl çalışır?
Fiber interneti geleneksel bakır kablolardan ayıran en büyük özelliği veriyi elektrik yerine ışık formunda iletmesidir. Çok küçük cam fiberlerden oluşan fiber optik kablolar, tıpkı elektriksel verinin bakır kabloda hareket ettiği gibi veriyi taşırlar fakat veri ışık formundadır ve bir fiber optik kablo birden fazla veriyi aynı anda taşıyabilir. Bu nedenle fiber optik kablolar, birçok fiber optiğin bir araya getirilip Fiber Optik Trunk kabloları adı verildiği yığınlar hâlinde kullanılırlar.
Optik Ağ Terminali (Optical Network Terminal) nedir?
Fiber optik kabloları oluşturan optik fiberler yaklaşık 125 micron boyutundadır ve hemen hemen insan saçıyla aynı genişlik değerlerine sahiptir. Bu fiber optiklerden geçen ışık formundaki veriler, cihazlara ulaştığında tekrar elektrik formuna dönüştürülür. Bu sayede cihazlar veriyi algılayabilirler. Bu veri ise son kullanıcının evine Ethernet bağlantısı ile ulaşmadan önce Optik Ağ Terminali adlı birimde dönüştürülür.
Bu birim ise hepimizin apartmanlarında bulunan internetin hattan evimize ulaştığı kutudur aslında. Fakat küçük de olsa belirli bir hız bu dönüştürücü birim içerisinde kaybolur. Bu nedenle arada dönüştürücü olmadan kaynaktan son kullanıcıya kadar sadece fiber optik kablolarla taşınan internete Saf Fiber Bağlantısı adı verilir.
Fiber internet neden daha hızlı?
Daha önce bahsettiğimiz üzere fiber internet birden çok fiber optiğin bir araya gelmesiyle oluşturulan Fiber Optik Trunk kabloları sayesinde taşınır. İnsan saçıyla hemen hemen aynı boyutta olan bir fiber optik, veriyi ışık hızına yakın bir hızda taşır ve aynı anda birden fazla veriyi taşıyabilir. Fiberden önce ve hâlâ kullanılan bakır kablolar ise her seferinde tek bir veriyi elektrik formunda taşıyabilirler.
Fiber Optik Trunk kabloları yüzlerce fiber optikten oluşur ve her bir fiber optik aynı anda çoklu verileri ışık hızına yakın bir hızda ışık formunda taşırlar. Bu yüzden fiber internet dünyanın şu an yaygınlaşmış en hızlı interneti olarak kabul edilmektedir.
Fiber internetin hızı tek başına yeterli değildir:
Fiber internet bu kadar hızlı olsa da aslında her şey daha önce belirttiğimiz gibi operatörlerin sunduğu anlık bant genişliği hızına bağlıdır. Ayrıca birçok platformun da indirme hızı limitleri bulunmaktadır. Örneğin Saf Fiber bağlantısı kullandığınızı ve muazzam derecede hızlı 1 Gbps değerinde fiber internetiniz olduğunu düşünün. Steam üzerinden 10 GB’lık bir oyun indirmek istediğinizde mantıken bu oyunun 10 saniyede inmesi gerekir.
Fakat gerçek ne yazık ki böyle değildir. Steam üzerinden indirme yaparken Steam’in serverlarının sunduğu anlık bant genişliği 50 Mbps civarındadır. Bu nedenle veriyi serverlardan en fazla bu hızla aktarabilirsiniz.
Fiber internetten önce neler vardı, hızları nasıldı?
İlk olarak internet yaygınlaştığında DSL yani çevirmeli olarak telefon hatları üzerinden bağlandığımız internet hizmeti kullanılıyordu. Özellikle Türk Telekom’un hâlâ internet üyeliği yanında sabit telefon ücretini de zorunlu olarak alması bugünlerden geliyor. DSL bildiğimiz bakır kablolu eski sabit telefon hatlarından taşınıyordu ve en fazla 2 Mbps civarında hız sunabiliyordu.
Daha sonra internet operatörleri kendi kablo altyapılarını inşa etmeye başladı. Yerin altından taşınan bu Koaksiyel kablolar yine bakırdan oluşuyordu ve önceden televizyon bağlantısında da kullanılıyordu. Aynı türden olan internet kabloları da televizyon kabloları ile bir araya getiriliyordu. Birçok operatörün hâlâ televizyon üyelikleriyle internet satmasının ana sebebi de budur. Günümüzde hâlâ birçok kesimde kullanılan kablolu internet bağlantısı ise 20 Mbps ila 100 Mbps arasında hız sunmaktadır.
Günümüzde günlük kullanıcıların büyük çoğunluğu için 20-100 Mbps arası hızlar yeterli olmaktadır. Fiber internet ise hızlı işlem yapması gereken ve stabil bağlantıyı garantileyen internete ihtiyacı olan kişiler ve kurumlar tarafından daha çok kullanılmaktadır.