İnsan doğum öncesinden ölümüne kadar çeşitli evrelerden geçer. Bu evreleri iklimlere benzetebiliriz, sonbahar, kış, ilkbahar, yaz. Yani bebeklik, çocukluk, ergenlik, yaşlılık evreleri de diyebiliriz. Bu evreleri düşündüğümüzde ön plana çıkan evrenin ergenlik dönemi olduğunu söylemek mümkün.
Neden?
Çünkü bu evrede birden fazla iklim yaşanır. Birden fazla iklimin yaşanması alışık bir durum olmadığı için yaşanan sorunlar büyütülerek izah edilmeye çalışılır. Bu dönemi naz dönemi olarak da tanımlayabiliriz. Bu süreç içinde aileler ve bireyler genelde sorunun merkezinden ziyade sorunun kıyısından köşesinden tutarak diyalog yolunu değil de üçüncü kişiye sitem ederek sorunu çözmeye çalışırlar yani ebeveynler ve çocuklar tartışır suçlu üçüncü kişi olur. Niçin acaba? Çünkü üçüncü kişi çözüm merkezi olarak görülür. Bu düşünceden hareket eden ebeveynler de sorunlarını sürekli dışsallaştırarak sitemi alışkanlık haline getirmek isterler.
Bu konuda yaptığımız araştırmalara göre düşünceler şöyle: Çocuk hırçınlaştı. Ders çalışmıyor. Sorumluluk duygusu yok. Canım sıkılıyor diyor. En küçük isteklerini sert bir dille bildiriyor. Kardeşlerini kızdırmaktan zevk alıyor.
Okuduğunu anlamıyor gibi. Durgunlaştı, dalgınlaştı. Çabuk karamsarlığa düşüyor. Ara sıra hiç yoktan huysuzlaşıyor. Sert karşılıklar veriyor. İleri derecede alıngan. Derslerinde gene başarılı ama oyuna, eğlenceye çok düştü. Olur olmaz her şeye ağlıyor. Evde huzursuz, dışarıda sıkılgan.
Her istediğini yaptırmak istiyor. Aşırı süsleniyor. Siz bana karışamazsınız diyor. Babasından çekindiği için dolambaçlı yollara sapıyor. Derslerinde başarılı. Hiç sorun çıkartmayan bir çocuk. İki kez okula gitmemiş. Arkadaşlarıyla gezmiş. Sorunca yalan söyledi. Bu davranışı bizi çok şaşırttı.
Çok harçlık istiyor. Çok geziyor, eve girmek istemiyor. Spora çok düştü. Derslerine boş veriyor. Ellerini bile yıkatamıyoruz. Saçını kestiremiyoruz. Son derece asi ve hırçın olmaya başladı. Başına buyruk olmak istiyor. Dayak, kötü söz, tatlı söz hiçbiri sonuç vermiyor. Bir psikologla mı görüşsek acaba? Sorunlar ve benzeri sitemler.
Meselenin derinliğine indiğimizde yaşanan dönemin özelliklerini iyi bilmediğimizi söyleyebilirim. Nedir Ergenlik? Gençlik (Ergenlik) dönemi, belki de bu gelişim sürecinin en önemli evresini oluşturur. Çocukluktan erişkinliğe geçiş olan ergenlik dönemi, bireyde gözlenebilen sürekli ve süratli bir gelişimi kapsamaktadır.