Gaye; “ulaşılmak istenen en uzak ve dip nokta, nihai hedef” demektir.
Gaye elbette önemlidir. Muhakkak herkesin bir gayesi olmalıdır. Lakin gayenin içeriğine ve sonucuna da iyi bakmak gerekir. Zira gayenin başka manaları ve sonuçları vardır.
Bayrağa da “gaye” denilmiştir. Bu şekilde gayenin somut bir hali ve şerefi olur. Ama bazılarının gayesi bayraklaşmaz. Zira onların gayesi bu vasıfta değildir.
Gayenin bir de içkiyle alakası vardır. Eskiden içki satıcıları, içkilerinin kalitesini göstermek için bir gaye-bayrak kullanırlardı. Bu bir işaretti. Kendilerince kaliteyi ifade ediyordu.
Gerçekten bazı gayeler sarhoş edicidir. İnsanların zihinlerini ve duygularını istenmeyen yönde ve azgın bir şekilde harekete geçirir. Onları gewi-azgın yapar.
Gaye ve kavga-gavga dahi aynı köktendir. Kavga basit bir şeydir. Büyüklerin değil küçüklerin işidir. Avamın işidir. Kendine saygısı olanların başvurmaktan çekinmesi gereken bir iştir kavga. Ordularda üniforma olur. Düzen ve disiplin olur. Bayrak olur. İyi veya kötü, olumlu veya olumsuz bunların gayeleri vardır. Bunlar kavga etmez, savaşır. Büyükler savaş verirken küçükler kavga eder. Savaşın bir ahlakı ve hukuku vardır. Ama avam halk, mafya, serseri güruh, milisler, örgütler vs. kavga eder. Bunların gayeleri onları öyle bir hale getirir ki onları sersemleştirir. Serserileştirir. Bayrakları yok olur. Üzerlerinde bir nişan kalmaz. Gayeleri kaybolur.
Çekirge sürüsüne de gaye denilmiştir. Zira bunlar bir yere musallat oldu mu, oradaki ekini yerle bir eder. Bunun gibi bazı güruhlar çekirge gibi kültürü, ekini tahrip eder. İşin sonuna gelir; ama gayesi kaybolur. Aldığı yer harabe olmuştur. O zaman gaye kavga olmuş, kavga da gaye olup çıkmıştır.
Şimdi sıkı durun Gaye ile Gayya da aynı köktendir. Gayya cehennemde dip bir noktadır. “…taşkınlıklarının karşılığını mutlaka görecek, "Gayya" yı boylayacaklardır” (Meryem:59) buyrulur. Öyle ya Gaye bazen Gayya'ya götürür. Neticede orası da son noktadır. Demek ki gaye her zaman sahibini üstün noktaya ulaştırmaz tersine dip noktaya indirir. Demek ki gayenin böyle bir sonu da mevzubahistir. Çok dikkat etmek gerekir.
Bugün Halep'e saldıranların yaptıkları bir savaş değildir. Bunlar kavga ediyor. Gayeleri kendilerini sarhoş etmiştir. Sarhoşlar da savaşmaz ancak kavga eder. Kavganın da zaferi olmaz. Rezaleti olur. Kimse kavgayı kazanan tarafa muzaffer nazarıyla bakmaz. Kavganın galibi de esasen mağluptur. Çünkü ya gayesini şaşırmış ya da gayesi onu gewi-azgın yapmıştır.
Halep'e saldıranların gayesi onları sarhoş etmiş sarhoşluk da onlara gaye olmuştur. Sarhoşlar da savaşamaz ancak gavga eder. Bu da onlar için rezalettir.
Güzel sonuç müttakilerindir.