Hayvan gücünün yerini teknolojinin almasıyla birlikte, traktörün artık kırsal kesimlerde de yoğun bir şekilde kullanılması, hamut mesleğini yok ettiğini söyleyen ustalar, Türkiye geneli bir elin parmak sayısını geçemeyecek kadar hamut ustalarının azaldığını söylediler.
Gaziantep’te 35 yıldır saraçlık yapan ve babasının yanında yetişen saraç ustası Halil Dokucu, mesleğinin yok olmaması için kardeşi Ahmet Dokucu ile birlikte oğlu Mahmut'a öğretmeye çalıştığını belirtti.
Kentin tarihi çarşısı Kürkçü Han’ında babasının vefatının ardından mesleğini yaşatma mücadelesinde yalnız kalan Dokucu, mesleğin inceliklerini oğlu Mahmut’a öğretiyor. 35 yıldan beri saraçlık yaparak geçimini sağlayan Dokucu, bugüne kadar binlerce ata; sırt bellemesi, işlemeli gözlüklü at başlığı, beygir amudu, paldım, dizgin, yular, gemlik, kamçı ve eğer yaptığını belirtti.
“Saraçlık mesleğini oğluma öğretiyorum”
Mesleğinin traktörle çift sürülemeyen bölgeler ile devam ettiğini belirten Dokucu, saraçlık mesleğinin kendisiyle birlikte yok olacağını söyleyerek, artık meslekte çırak bile yetişmediğini ve bu nedenle de mesleğini oğluna öğretmeye çalıştığını ifade etti.
Makine kullanmadan, tamamen el işçiliğiyle yapılan saraçlığın yerini artık teknolojiye ve seri üretimli fabrikalara bıraktığını ifade eden Dokucu, “Makine imalatı çıktı ustalık son buldu. Mesleğimiz artık elden gitti. Babamdan sonra şimdi ben ekmeğimi saraçlıktan çıkarıyorum. Yanımızda çalıştıracak çırak bile bulamıyoruz. Benden başka Antep’te çekirdekten yetişen usta yok. Bu nedenle de saraçlık mesleğini oğluma öğretiyorum.” dedi.
“Çiftçilik devam ettikçe mesleğimiz devam ediyor”
Çırak bulamamanın ve mesleğinin son temsilcisi olmanın hüznünü yaşadığını ifade eden Dokucu, “Ben 35 yıldır bu mesleği yapıyorum. Genelde hayvancılığın yaygın olduğu illere semer başta olmak üzere kedene, çul, belleme ve heybe yapıyoruz. Bizim iş devam eder. Hayvan üzerine olduğu için ve hayvan ölmediği sürece devam eder. İş yapıyoruz. İşimizden memnunuz. Ürünlerimiz genelde Ankara, Konya ve Adıyaman taraflarına gidiyor. Çiftçiliğin devam ettiği illere yaptığımız ürünlerimiz gidiyor. Çiftçilik devam ettikçe mesleğimiz devam ediyor. Bununla beraber daha çok ise dağlık olan bölgelere gidiyor.” şeklinde konuştu.
Dedesinin babasına öğrettiği mesleği kendisi de oğluna öğrettiğini söyleyen Dokucu, “Ürünlerimiz traktörün giremeyeceği yerlere gidiyor. Ben bu mesleği babamdan öğrendim. Babamda dedemden öğrenmiş. Bu meslek dedemizin mesleğidir. Bende onun için mesleğimi oğluma öğretiyorum. Oğlum ile mesleğimi devam ettiriyorum.” şeklinde konuştu.
Ağabeyi gibi mesleği babasından öğrendiğini belirten Hamut ustası Ahmet Dokucu ise, mesleklerinin hayvancılığa ve traktörle çift sürülemeyen bölgelere bağlı olarak sürdüğünü söyledi.
Sadece Gaziantep için değil, bütün doğu illerine hamut gönderdiklerini ifade eden Dokucu, “Bu meslekte makine işi yok. Hepsi el işi olduğu için bayağı zor bir meslektir. Aynı zamanda mevsimlik bir meslek.” dedi.
Sadece hamut mesleği ile geçinemediklerini belirten Dokucu, hamutun yanı sıra saraciye, zincir, kemer ve av malzemeleri gibi eşyalar da yaptıklarını söyleyerek, “Mesela çift zamanı bu kedeneyi yapıyoruz. Bu da burada 3 ay gibi bir zaman sürer. Ondan sonra biraz duraklar. Daha sonra çul dediğimiz dönem başlar. Böyle devam eder. Bu işi yapan da pek kalmadı. Antep’te bizden başka bu mesleği yapan yok. Yapan çok olsa da bunda ekmek parası çıkaramazsın. Kimse olmadığı için tek başına olduğun için haliyle devam ettiriyoruz. Şu an biz bir ekmek parası çıkartıyoruz. Ürünlerimizi genelde doğu illeri ile dağlık olan bölgelere gönderiyoruz. Traktörlerin çalışmadığı hayvanla mecburen çift sürülmesi gereken bölgeler olduğu için mesleğimiz devam ediyor.” diye konuştu.
“Baba mesleğini devam ettirmek güzel”
Hayvanlara karşı olan ilgisinden dolayı babasının mesleğini seçtiğini belirten Mahmut Dokucu da şöyle konuştu: “Mesleğimi çok seviyorum. Hayvanlara karşı bir ilgim var. Bende babamın mesleğini seçtim. Baba mesleğini devam ettirmek güzel. Babamdan sonra bu mesleği devam ettirecek bir ben varım. Şu an benim yaşımda bu mesleği yapan biri yok. Okumak istemeyen gençler babalarının yolundan gitsinler. Babasına yardımcı olsunlar. En azından babalarının mesleğini öğrensinler. Eğer sevmediği bir meslek ise mesleği öğrensin yine yapmayabilir. Baba mesleklerinin unutulmaması gerekir.”
İLKHA