Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin tarımsal üretiminin yoğunlaştığı alanlardan olan Gaziantep’in Araban ilçesinin Araban ve Oğuzeli Ovası'nın yanı sıra kentin diğer ilçelerindeki ovalarda da sarımsağa ilgi her geçen gün artıyor.
Gaziantep’te adını yetiştiği ovadan alan Araban sarımsağında hasat sezonunda sona yaklaşılırken bu yıl Covid-19 salgını nedeniyle talebin artışa geçmesinden dolayı üretim de arttırıldı.
Kentte "Beyaz altın" olarak nitelendirilen ve halk arasında doğal antibiyotik olarak da bilinen Araban sarımsağının üretimi yaygınlaşıyor.
Tescilli Araban sarımsağının ekim alanları Araban Ovası’nda ikiye katlanırken kalitesiyle meşhur olan ve üreticisinin en önemli geçim kaynağı sarımsak da geçtiğimiz yıllara göre bu yıl rekolte ve kalitenin yüksek olması çiftçilerin yüzlerini güldürdü.
Bu yıl yaklaşık 40 bin ton civarında sarımsağın hasat edildiği tahmin edilen kentte ekim alanı ise yüzde 100’e yakın oranda artan Araban sarımsağı kalitesi ve verimiyle üreticisinin yüzünü güldürüyor.
Geçen sene yaklaşık 15 bin dönüm alanda ekimi yapılan sarımsağın bu sene ise 35 bin dönüm alanda ekimi gerçekleşirken Türkiye'de ihtiyacın yüzde 25'ini karşılayan Araban sarımsağı Türkiye’nin dört bir yanına gönderiliyor.
Gaziantep mutfağına ait yemeklerin özel lezzet kaynaklarından biri sayılan Araban sarımsağı, diğer sarımsaklara kıyasla daha fazla aromatik bileşenlere sahip olmasının yanı sıra diş ve kabuk yapısıyla farklılığını belirginleştiriyor. Diğer sarımsaklara kıyasla ekim ile hasat arasında zamanın fazla olması Araban sarımsağının olgunlaşmasına daha fazla imkân sunuyor.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler ve Gıda Daire Başkanı Ziraat Mühendisi Kenan Seçkin, İLKHA muhabirine, Türkiye'nin sarımsak üretiminin önemli bir bölümünün Gaziantep’ten karşılandığını ifade etti.
Sarımsak üretiminin Araban ilçesinin yanı sıra Oğuzeli ilçesinde ve diğer ilçelerde de yapıldığını ifade eden Seçkin, kentte sarımsak üretiminin her geçen gün arttığını söyledi.
Sarımsak üretimi için ayrılan arazilerin son birkaç yılda hızla arttığına dikkat çeken Seçkin, sarımsağın Gaziantep’in “beyaz altını” olarak nitelendirildiğini belirtti.
“Sadece sarımsaktan Gaziantep'in coğrafi işaretli 3 ürünü bulunmaktadır”
Sarımsağın Gaziantep’in coğrafi işaretli 56 ürününden bir tanesi olduğunu ifade eden Seçkin, “Araban sarımsağının yanı sıra sarımsaktan yapılan şiveydiz, sarımsak kebabı ve sarımsak aşı da bizim tescilli ürünlerimizdendir. Sarımsak üretimi son zamanlarda bölgemizde hızla çoğaldı. Sarımsak aslında eskiden beri kültürümüzde var. Şu anda sadece sarımsaktan Gaziantep'in coğrafi işaretli 3 ürünü bulunmaktadır.” dedi.
“26 bin dekarlık alana sarımsak ekiyoruz”
Türkiye'nin sarımsak üretiminin yüzde 23’ünün karşılandığı Gaziantep’in sarımsak üretiminde birinci sırada yer aldığını bildiren Seçkin, “Sarımsak üretimi Gaziantep'in birçok bölgesinde yapılmakla birlikte yoğun olarak Araban ve Oğuzeli'nde yapılmaktadır. 26 bin 323 dekar alanın 5 bin 717 dekarı Oğuzeli’nde, 17 bin dekar civarı da Araban’da geri kalanı da Yavuzeli ve diğer ilçelerde yapılmaktadır. Geçen yıl sarımsağın para ettiği bir yıldı. Geçen yıl sarımsak üreticisi iyi kazanmasına rağmen bu sene kısmen sıkıntı yaşıyor ama yine de çiftçilerin maliyetinin daha üstündeki bir rakamda satılacağını bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Sarımsakta bizim için en az Antep fıstığı kadar değerlidir”
Gaziantep’te Antep fıstığının yanı sıra ürün çeşitliliğinin her geçen gün arttığına dikkat çeken Seçkin, şunları söyledi:
“Antep fıstığı bizim kültürümüz ve yaşam tarzımızdır. Sarımsakta bizim için en az Antep fıstığı kadar değerlidir. Son yıllardaki ekiliş alanlarında üretimin kayması ile birlikte özellikle kuraklıkla birlikte Şanlıurfa'nın tarımsal arazi varlığı daha fazla olması nedeniyle Antep fıstığı ekiliş alanı yaygınlaşmaya başladı. Şu anda TÜİK verilerine göre, Antep fıstığı üretiminde Gaziantep ikinci sıraya düşmüş gibi gözüküyor ama Gaziantep sarımsak da açık ara Türkiye lideridir. Bundan dolayı sarımsağı yabana atmamamız lazım. Çünkü sarımsak bizim ‘beyaz altını’mızdır. Gerçekten sarımsak çiftçisine iyi para kazandırıyor.”
Ekim alanı yüzde 100’e yakın oranda artan Araban sarımsağının üreticisinin yüzünü güldürdüğünü dile getiren Seçkin, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’na “Soğuk Hava Deposu” ve “Sarımsak İşleme Tesisi” projelerini sunduklarını ve bu projeleri hayata geçireceklerini bildirdi.
“Sarımsak için soğuk hava deposu ve işleme tesisi kuracağız”
Sarımsağın üretildikten sonra pazarlanmasında kısmen sıkıntıların olduğuna dikkat çeken Seçkin, “Her yıl sarımsak hasat edildikten sonra yatırımcılar, sanayiciler ve iş adamları aldıkları sarımsağı soğuk hava depolarına koyuyor. Sezonda fiyatı 4-5-7 lira olan sarımsağını sezon geçtikten, sarımsak çiftçinin elinden çıktıktan sonra soğuk hava deposuna girince 10 TL'nin üstü gibi rakamları görüyor. Mutlaka Gaziantep Büyükşehir Belediyesi olarak bu konuda çiftçilerimize de desteklemek zorundayız. Bununla ilgili GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Gaziantep Valiliği, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, İpekyolu Kalkınma Ajansı ile birlikte bu projeleri hayata geçirmeye çalışıyoruz. Araban’da şu an hem sarımsak işleme tesisi hem de soğuk hava tesislerini kuruyoruz. Bu arada aynı zamanda Gaziantepli yatırımcıları ve çiftlikleri sarımsakları daha iyi değerlendirmeleri adına soğuk hava depolarını ve sarımsak işleme tesisleri için teşviklerimiz oluyor. Bu bağlamda Tarım ve Orman Bakanlığı Kırsal Kalkınma Destekleri kapsamında Araban’da bu tür tesislerin çoğalması için çalışmalar yapmaktayız.” diye konuştu.
“Yöresel ürünlerimizden ve lezzetlerimizden bir tanesi de Araban sarımsağıdır”
Gaziantep’in gastronominin başkenti olduğunu vurgulayan Seçkin, “Gastronominin temelini oluşturan yöresel ürünlerimizden ve lezzetlerimizden bir tanesi de Araban sarımsağıdır. Araban sarımsağının coğrafi işaretini aldık. Sarımsaktan yapılan ‘Antep Şiveydizi’, ‘Gaziantep Sarımsak Aşı’ ve ‘Gaziantep Sarımsak Kebabı’nın coğrafi işaretini aldık. Dolasıyla şu anda bizim Türkiye'de coğrafi işareti açısından lider olduğumuz 56 coğrafi işaretli ürünler arasında sadece sarımsak ile yapılan 3 tane ürünümüz var. Gastronomi ve coğrafi işaret denilince Gaziantep akla geliyorsa sarımsak denilince de hem coğrafi işaretli ürünlerimiz hem de yine Gaziantep akla geliyor.” şeklinde konuştu.
Seçkin, Sarımsak ile yapılan kentin coğrafi işaret almış “Antep Şiveydizi”, “Gaziantep Sarımsak Aşı” ve “Gaziantep Sarımsak Kebabı”nın
Araban sarımsağının Avrupa Birliği’nde de coğrafi işaret tescili için başvurduklarını anımsatan Seçkin, “Oğuzeli Nar Ekşisi” ve “Menengiç Kahvesi”nin de Avrupa Coğrafi İşareti’ni almak için Avrupa Birliği’ne müracaat ettiklerini belirtti.
“Türkiye'de sarımsak üretiminde birinci sıradayız”
Sarımsağın şifa deposu ve antibiyotik olduğunu belirten Seçkin, “Sarımsak vücuttaki tüm mikropları temizliyor. Sarımsak gerçekten araştırmacılarının, ilgili bilim adamlarının ve sağlıkçıların da lanse ettiği gibi en iyi antibiyotiktir. İnsan sağlığı açısından mutlaka sarımsak tüketilmesi gerekir. Gaziantep'in gastronomisine baktığımızda her ürünümüzde hemen hemen sarımsak konuyor. Yemeklerimizin büyük bir kısmına sarımsak giriyor. Bundan dolayı da sarımsakla yaşamak Gazianteplinin kültür şeklidir. Türkiye'de sarımsak üretiminde birinci sıradayız, sarımsak coğrafi işaretli ürünümüz ve ayrıca sarımsak sağlık deposudur. Aynı zamanda sarımsak bizim için ‘beyaz altın’dır. Bundan dolayı sarımsak gerçekten Gaziantep'in halkı ve ekonomisi için vazgeçilmez tarımsal ürünlerinden bir tanesidir.” dedi.