Bismillah
Hamas'ın siyasi lideri Halid Meşal, 01 Mayıs günü Doha'da bir basın toplantısı ile yeni siyaset belgesini kamuoyuyla paylaştı. Meşal, uzun süredir bu belge üzerinde çalıştıklarını ve geniş katılımlı müzakereler sonucunda hazırladıklarını ifade etti.
42 maddeden oluşan yeni siyaset belgesinde, 1988 kurucu sözleşmesine nazaran hem değişiklik ve hem de farklı yorum ve değerlendirmeler açısından önemli hususlar yer almaktadır. Bunları buraya alırsak;
1. Madde: Hamas, Filistinli bir İslami Kurtuluş Hareketidir. Hedefi, Filistin'i özgürleştirmek siyonist proje ile mücadele etmektir. Mercii İslam'dır.
2. Madde: Filistin yurdu, bilinen tarihi sınırlarıyla doğuda Ürdün nehrinden batıda Akdeniz'e; Kuzeyde Ras el-Nakura'dan güneyde Umm er-Raşraş'a kadar bölünmez bir bütündür....
10. Madde: Kudüs, Filistin'in başkentidir. Dini, tarihi ve uygarlıklar olarak özel bir öneme sahiptir. İslam'ın ve Filistin'in tüm kutsalları onların başında da Mescid-i Aksa, Filistin halkının, Arap ve İslam ümmetinin sabit hakkıdır. Bundan geri adım atılmayacaktır...
18. Madde: siyonist rejimin meşruiyeti, asla tanınmayacaktır. Filistin başına gelen işgalcilik, yerleşke inşaatları ve Kudüs'ün Yahudileştirilmesi batıldır.
19. Madde: Filistin topraklarından bir karış bile bırakılmayacaktır. Hamas, nehirden denize kadar tüm Filistin topraklarının kurtarılması dışındaki hiçbir alternatifi kabul etmeyecektir. 1967 topraklarında başkenti Kudüs olan bir Filistin devletinin kurulması ve mültecilerin yurduna geri dönmesi, herkesin ittifak ettiği ulusal bir formüldür ve bu, israil'in tanınması anlamına gelmemektedir.
21. Madde: Hamas, Filistin halkına zulüm, topraklarının gaspı ve halkının mülteci kılınmasına yönelik hiçbir barış planını kabul etmediğini, Filistin'in özgürleştirilmesi için cihad ve direnişi meşru bir hak olarak gördüğünü vurgulamaktadır.
27. Madde: Filistin Kurtuluş Örgütü, içerideki ve dışarıdaki Filistinliler için bir ulusal çerçevedir. Buna özen gösterilmeli, bunun geliştirilmesine çalışılmalıdır. Bunun demokratik ilkeler çerçevesinde Filistinli tüm kesimlerin katılımına sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılması gerekmektedir.
Bu maddelere dikkatlice bakılacak olursa, bir yandan Filistin topraklarının tamamının özgürleştirilmesinden ve siyonist rejimin meşruiyetinin asla tanınmayacağından bahsediliyor; ama diğer yandan 1967 topraklarında başkenti Kudüs olan bir Filistin devletinin kurulması isteniyor. Hamas'ın kuruluş bildirgesinde 1967 sınırlarından bahsedilmiyor. Ancak yeni siyaset belgesinde buna yer verilmesi, israil'in varlığını dolaylı da olsa kabul ettiği anlamı çıkarılabilir ve bu istikamette yorum ve değerlendirmelerde bulunulabilir.
Hamas, laik olduğu için FKÖ'yü eleştiriyor ve ona katılmaya yanaşmıyordu. Ama yeni siyaset belgesinde FKÖ Filistinliler için bir çerçeve olarak tanımlanmakta ve ona katılmaya yönelik mesaj vermektedir.
Hamas, kuruluş bildirgesinde Müslüman Kardeşler'e özel vurgu yapmakla birlikte kendisinin de onun bir kanadı olduğunu ifade etmişti. Yeni siyaset belgesinde aynı ifadelere yer vermemekle birlikte, “Hamas, fikri açıdan Müslüman Kardeşler ekolünün bir parçasıdır; ancak biz bağımsız bir Filistin örgütüyüz” diyor.
Hamas'ın yeni siyaset belgesinde yer alan maddeler birbiriyle çelişki gibi görünse ve farklı yorum ve değerlendirmelere konu olsa da bunun, bölgesel ve uluslararası şartlardan kaynaklandığını söylemek mümkündür. Çünkü Hamas, hem bölge ülkelerinin hem de uluslararası camianın baskısı altındadır. Hatırlanacağı üzere 2006 yılında yapılan seçimi Hamas kazanmasına rağmen ABD, AB, BM ve Rusya'dan oluşan ve Ortadoğu dörtlüsü olarak bilinen güçler tarafından bu seçim sonuçları tanınmamıştı. Hamas'a; israil'i tanıması, terörü reddetmesi (israil'e karşı silahlı mücadeleye son vermesi), Filistin meselesi ile ilgili daha önce yapılmış uluslararası anlaşmaları kabul etmesi ve israil ile müzakerelerde bulunması şart koşulmuştu.
Ayrıca Mısır'daki darbe sonrasında hem Ortadoğu ve hem de uluslararası alanda oluşan Müslüman Kardeşler aleyhindeki atmosfer, Müslüman Kardeşler'in terör örgütü olarak tanımlanması ve buna yönelik operasyonlar neticesinde Hamas, hem Mısır'ın darbeci yönetimi tarafından hem de bölge ülkeleri tarafından baskı görmektedir.
Bütün bunlar; Hamas'ın, bu yeni siyaset belgesini hazırlarken bölgesel ve uluslararası şartları gözettiğini göstermektedir. Mevcut şartlarda bir Filistin devletinin kurulmasına ihtiyaç duymaktadır. Gazze'nin tek çıkış kapısının Mısır olması onu zor durumda bırakmıştır. Mısır'ın, bölge ülkelerinin ve uluslararası güçlerin baskısını azaltmak istemektedir.
Bu siyaset belgesini bu yönüyle de değerlendirmekle birlikte, Hamas'ın; Filistin'in toprak bütünlüğünü esas alması, tamamının özgürleştirilmesi için mücadele edeceğini, siyonist rejimin meşruiyetini tanımayacağını ifade eden diğer maddelere yoğunlaşmakta fayda vardır.