Ilısu Barajı altında kalacak Batman'ın antik kenti Hasankeyf ilçesinde "Kültür Varlıklarının Kurtarılması Projesi" kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı Hasankeyf Kazı Başkanlığı tarafından kurtarma kazılarının sürdüğü alanlar, insanlık tarihine adeta ışık tutuyor.
Baraj gölü altında kalacak tarihi yaklaşık 12 bin yıl öncesine dayanan Hasankeyf'te temmuz ayının başında başlayan kazı çalışmaları devam ediyor.
İlçede 4 ayrı alanda devam eden kazı çalışmaları ile Roma, Artuklu ve Osmanlı dönemlerindeki tarihi zenginlikler gün yüzüne çıkartılıyor. Kazı çalışmalarında Roma, Artuklu ve Osmanlı dönemlerine ait yeni bulgular bulundu.
Kazılarda, milattan sonra 3'üncü yüzyılda inşa edilen Roma garnizonu, Artuklu dönemine kadar giden metal işlemeciliği, altyapı sistemi, Osmanlı dönemine ait ortasında su kanalı inşa edilmiş bir yol ve yapı kalıntıları, milattan sonra 12'nci yüzyıl ile 17'nci yüzyıl arasındaki mezar taşları, seramik kaplar ve sikkeler ortaya çıkarıldı.
Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Görevlisi ve Hasankeyf Kazı Başkanı Mevlüt Eliüşük, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Hasankeyf'te 4 ayrı alanda kazı çalışmalarının devam ettiğini söyledi.
Çalışmaların 3 Temmuz'da başladığını bildiren Eliüşük, "Planlanan tarih, kazıların 15 Aralık'a kadar devam etmesi yönündedir. Bizim ilk çalışmamız 2 etaptan oluşuyor. Bir kazı çalışmaları, bir de mevcut çıkardığımız yapıların konservasyonu çalışmasıdır. İlk 3 aydaki planlamamızda mevcut alanların kazı çalışmalarının bitirilmesi ve devamındaki 3 ayda ise daha önce ortaya çıkarılan kazı alanlarının konservasyonudur. İlk 3 aylık dönemde bizim yaptığımız çalışmalarda 4 farklı alanda kazı çalışmaları yürütülmüştür." dedi.
"Roma garnizonu beden duvarının bir bölümünü ortaya çıkardık"
Kazılarda, milattan sonra 3'üncü yüzyılda inşa edilmiş bir Roma garnizonu duvarının ortaya çıkarıldığını belirten Eliüşük, sözlerine şöyle devam etti: "Bu kazı çalışmaları ilk olarak 'Büyük Saray' diye adlandırdığımız milattan sonra 3'üncü yüzyılda inşa edildiği bilinen bir Roma garnizonudur. Özellikle dış beden duvarını ortaya çıkarmaya yönelik olarak bir ay kadar orada çalıştık. Yaklaşık 12-13 metre uzunluğundaki beden duvarının bir bölümünü ortaya çıkardık. Orada milattan sonra 12'nci yüzyıl ile 17'nci yüzyıl tarihleri arasında mezar taşları, seramik kaplar ve sikkeler ele geçirildi."
"Osmanlı döneminde ortasında su kanalı inşa edilmiş bir yol tespit ettik"
Osmanlı dönemine ait ortaya çıkarılan bulgularla ilgili bilgi veren Eliüşük, "Aşağı şehirde yaptığımız çalışmalarda ise Osmanlı döneminde yapıldığını anladığımız çok düzgün, ortasında su kanalı inşa edilmiş bir yol ve o yolun her iki tarafında yapı kalıntıları tespit ettik. Özellikle burada o sokak dokusunun etrafında bulduğumuz alanlarda Osmanlı döneminde dükkânların olduğu anlaşıldı." ifadelerini kullandı.
"Kuyumculuğun yapıldığını gösteren önemli bir taş kalıp bulduk"
Osmanlı dönemine ait dükkânların alt seviyesinde yapılan kazı çalışmalarında ise Artuklu dönemine ait metal işlemeciliği bulguları tespit ettiklerini anlatan Eliüşük, "Artuklu dönemine kadar giden metal işlemeciliğinin yani bir hattane çarşısı gibi düşünebileceğimiz bir alan tespit ettik. Burada tabi ki buluntuları incelediğimizde çok yüksek kaliteli çelik üretiminin yapıldığını gördük. Ayrıca çok ilginç bir buluntumuz vardı. Burada özellikle kuyumculuğun da yapıldığını gösteren önemli bir taş kalıp bulduk. Çok küçük taş kalıp olsa da bu bizim için önemli bir ipucu sağladı." şeklinde konuştu.
"Çok düzgün bir altyapı sisteminin olduğunu tespit ettik"
Artuklu dönemine ait altyapı sisteminin bulunduğu kazı çalışmalarıyla ilgili Eliüşük, şunları söyledi: "Hasankeyf Belediyesine ait bir avluda kazı çalışması gerçekleştirdik. Burada yaptığımız çalışmalara özellikle baktığımızda Hasankeyf'in kurulduğu dönemde ya da İslami dönemin, Artuklu döneminde özellikle çok düzgün bir altyapı sisteminin olduğunu, belirli biriktirme alanlarının varlığını daha önce tespit ettik. Bu yıl ise bu biriktirme alanlarına bağlanan altyapı sistemlerini tespit ettik. Tabi, bununla birlikte seramik atölyelerin varlığını ve oldukça mümtaz bir seramik fırını ortaya çıkardık. Tabi, bununla bağlantılı işlikler de var. Bu da gösteriyor ki Hasankeyf'te özellikle milattan sonra 12'nci yüzyıldan itibaren çok yoğun üretimin varlığı ve özellikle bu üretimin de Koç ve Süleyman Camii çevresinde gerçekleştirildiği, yani Koç, Süleyman Camii ve El-Rızık Camii arasında kalan bölgede üretimin yapıldığı, çarşının da orada olduğunu anlamış olduk."
Eliüşük, gelecek yıl da kazı çalışmalarıyla Hasankeyf'in tarihini gün yüzüne çıkarmaya çalışacaklarını sözlerine ekledi.
İLKHA