Cenevre görüşmelerinin, Suriye soruna siyasi çözüm bulma konusunda daha önce başlatılan süreçlerden farklı olmadığını belirten Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Uzmanı Oytun Orhan, tüm aktörlerin Suriye’nin bir tarafından çekmek için çabaladığını vurguladı.
Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi Uzmanı Oytun Orhan, Suriye krizine “siyasi çözüm” çabaları kapsamında Cenevre görüşmeleri ile ilgili İlke Haber Ajansı’na (İLKHA) değerlendirmelerde bulundu.
Suriye’nin kuzeyinde yaşananların özellikle Türkiye açısından bir dış politika meselesinden daha çok, doğrudan iç güvenlik, toprak ve siyasal bütünlükle ile ilgili olduğuna dikkat çeken Orhan, “Özellikle IŞİD’inde bu sürece dâhil olması ile birlikte gittikçe karmaşıklaşan bir durum ortaya çıktı. Yine Suriye’nin kuzey bölgesinde PYD ve onun milisi olan YPG’ninde orada bir aktör olarak ortaya çıkması, son derece karmaşık bir zemin oluşturdu.” dedi.
“Rejime karşı bir tek cephe oluşturma imkânı sağlanamadı”
Orhan, “Suriye’de başlangıçta bir tarafta rejim ve muhalifler dengesi vardı. Ancak giderek muhalifler kanadında özellikle çok parçalı bir yapı ortaya çıktı. Rejime karşı bir tek cephe oluşturma imkânı sağlanamadı. Süre uzadıkça da daha farklı gruplar da ortaya çıktı.” diye belirtti.
Herkesin Suriye’nin bir tarafından çekmeye çabaladığının altını çizen Orhan, sözlerine şöyle devam etti: “Suriye meselesinde sadece içerde değil, bölgedeki ve uluslararası arenadaki aktörler de sürece doğrudan müdahil oldu. Bu kadar karmaşık çıkarın ve farklı beklentilerin olduğu bir ortamda bunları tek bir zeminde eritmek mümkün olmadı. Herkes Suriye’nin bir tarafından çekmeye çabalıyor. Dolayısıyla bu noktada tabi ki siyasi çözüm çabaları giderek anlamını kaybetti. Daha çok içerdeki bu silahlı mücadele üzerinden yürütülen bir rekabet söz konusu oldu.”
“Bu üçüncü görüşmede diğerlerine nispeten umutların biraz daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz”
ABD ve Rusya’nın Suriye'deki iç savaşın iki farklı kampının liderleri konumunda olduğunu vurgulayan Orhan, ABD ile Rusya’nın Suriye konusunda birçok noktada uzlaştıklarına dikkat çekti.
Daha önceki Cenevre görüşmelerinde de siyasi çözüm noktasında başarı sağlanamadığını hatırlatan Orhan, “Bu üçüncü görüşmede diğerlerine nispeten umutların biraz daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Burada umutları yükselten konu, özellikle iki büyük gücün yani hem rejim kampının hem de rejim karşıtı kampın lideri diyebileceğimiz iki güç olan Rusya ve ABD’nin Suriye konusunda anlaştığı izlenimidir. Bu konuda çok ufak detaylar dışında uzlaştıkları gözüküyor. Dolayısıyla bu iki aktörün baskısı ile kendi taraflarındaki aktörlere barışı dayatma konusunda bir çaba var. Bu anlamda umutlar daha yüksek. Yinede bu görüşmeler sonrası bir çözümün zor olduğu gözüküyor. Çünkü halen içerde bu sürece, siyasi çözüm masasına davet edilmeyen aktörler söz konusu.” diye konuştu.
Suriye’nin kuzeyinde YPG kontörlündeki bölgenin Türkiye açısından bir tehlike oluşturduğunu savunan Orhan, şunları ifade etti: “IŞİD halen ülkenin bir kısmını kontrol ediyor. Bu grupla nasıl mücadele edilecek konusu ortada. Çünkü herkes açısından ortak tehdit olarak gözüküyor. Türkiye açısından bakıldığında Suriye’nin kuzeyinde YPG kontörlündeki bölge de bir tehlike oluşturuyor. Bu örgütün siyasi çözüm masasına oturmasına karşı kesinlikle karşı çıkıyor. Diğer tarafta Türkiye’nin müttefiki olarak gözüken ABD’de sahada en yakın müttefiki olarak YPG’yi görüyor. Aynı şekilde Rusya da…”
Orhan, “Dolayısıyla bu çıkar çatışmaları içerisinde farklı pozisyonlar bölgede devam ediyor. Türkiye’nin desteklediği bazı gruplar ABD tarafından muteber olarak gözükmüyor. Rusya ile Türkiye çok önemli aktörler. Ama Rusya’ya bakıyorsunuz şu anda Türkiye’nin bütün müttefiklerini hiç sivil ayrımı yapmaksızın bombaladığına şahit oluyoruz. Sınır bölgesinde özellikle Türkmenlere yönelik saldırılar var. Böyle bir ortam içerisinde karmaşıklık devam ediyor. Soruna siyasi çözüm bulunmasını düşük görüyorum.” diyerek sözlerini noktaladı. (İbrahim Koçyiğit-İLKHA)