Di daxuyanîya ku hat belavkirin de derheqê minasebetên ku bi rejima îşxalker re tên kirin, zilma Çînê yê ku li ser Misilmanên Uygurê dike, drama însanîyetê ya Misilmanên Arakanê û hereketa Tirkîye ku li Sûrîye û Rojava bike de nirxandinan hat kirin.
Rejima sîyonîst, tu minasebetek dîplomatîk heq nake
Di daxuyanîyê de derheqê minasebetên Tirkîye ku bi rejima îşxalker re dike de bal hat kişandin û weha hat gotin, “Hevdîtina Mewlûd Çavuşogluyê Wezîrê Karên Derve bi siyonîstên îşxalker re di zîyareta xwe ya van çend rojên borî de ji bo herêmên Filistînê yên ku hatine îşxalkirin û peyama wî ya li bara tayînkirina dualî ya sefîran, nîşan dide ku ambargoya siyasî ya domdar a Tirkîyê ji holê rabûye. Herçend ku ambargoya Xezzeyê bi dawî nebûye û rejîma siyonîst li ser îşxal û qetlîamên xwe berdewame, lê cihê nîgeraniyê ye ku Tirkiye rêyeke wiha digre. Ji niha û pê ve binpêkirinên heqên însanan ku ji aliyê rejîma siyonîst ve tên kirin, ew ê zêdetir bibin. Rejîma siyonîst ku misilmanên filistînî ji malên wan derdixe û hema hema her roj qetlîaman pêk tîne, tu minasebetek dîplomatîk heq nake. Gav paşve avêtina li hember siyonîzmê, bi rûmeta gelê Misliman li hev nayê.”
Di berdewama daxuyanîyê de weha hat gotin, “Di bin siya vê hewldana 'anormalbûnê' de 12emîn salvegera Qetlîama Mavî Marmarayê bêdeng bû. Bi peymaneke navneteweyî rêgirtina li darizandina kujeran tê wateya têkbirina hiqûq û edaletê ji aliyê rastiya siyasî ve. Mertalkirina Tirkîye ya li hember hemû dozên li dîjî rejima sîyonîst bên vekirin, ecêbmayîneke hiqûqîye. Dema Tirkiye rast bû, xwe xelet kir û ki nav neheqîyê, mexdurîyetên malbatên şehîd û xazîyan hê ji ortê nehatine rakirin û xwîna wan li erdê maye. Gerek Tirkiye, di aliyê hiqûqî û siyasî de, li hemû platformên hundir û navneteweyî hesaba vê êrîşê bigirta. Lê belê, tiştek wisa nebû. Bi vê minasebetê em careke din şehîdên Mavî Marmarayê bi rehmetî bi bîr tînin û ji bo cîhaneke ku rûyê rast ê siyonîzmê tê dîtin û wek ku heq dike hêvî dikin."
Zilma Çînê ya li ser Misilmanên Uygurê
Di berdewama daxuyanîyê de zilma Çînê ya ku li ser Misilmanên Uygur tê kirin û delîlên polêsan ku hatine bidestxistin jî hat bibîranîn û derheqê miameleyên neînsanî yên ku di qampê de tên kirin jî hat qalkirin, “Li gorî belgeyên pêkanînên li dijî rûmeta mirovî yên li kampan, wêneyên her kesî ku zarok jî di nav de hene, di pergala pergala naskirina rû de hatine vebestî û bi awayekî dîjîtal di bin çavan de hatine kişandin. Dîsa zarokên ku hatine binçavkirin û aqîbetên wan tabloyeke xerab pêk tîne. Dozgeriyên sûcên ku bi dehan sal berê hatine kirin, azadiya dîn û baweriyê tehdîd dike. Digel ku belge xwendina Quranê wekî sûc piştrast dikin, rî jî wekî tundrewiya dînî tê dîtin û mueyyîde tê kirin.”
Tirkîye, di minasebetên xwe yên bi Çînê de zilma ku li Tirkîstana Rojhilat tê kirin xwe li nedîtinê datîne
Di daxuyanîyê de bal hat kişandin ku ev wêne wan mezlumên Tirkîstana Rojhilatî wek ku di nav kampên Nazîyande hatine komkirin û daxuyanî weha hat domandin, “Ev kampên ku azadiya bawerî û îbadetê, heqê jiyanê, ewlehiya şexsî, darizandina adil û gelek heq û azadiyên însanî tê îhlalkirin, ji bo mirovahiyê lekeyeke reş e. Tirkiye di têkiliyên xwe yên bi Çînê re vê hovîtiya li Turkistana Rojhilat paşguh dike û tenê bi bertekek rûkalî razî ye. Divê alema Îslamê li hember tiştên diqewimin helwesteke hevpar pêş bixe. Nexwe dê misilmanên mezlûm ji aliyê rejîmên zalim ve ew ê bindest bûna wan berdewam bike.”
Drama însanîyê ya Misilmanên Arakanî
Di daxuyanîyê de hat destnîşankirin ku bila banga NYyê ku derheqê Misilmanên di nav kampên Bangladeşê de dibînin de neyên bibîrkirin û daxuyanî weha berdewam kir, “Civaka Misilman a Rohîngyayê ku ji rêveberiya faşîst a Myanmarê reviyan û xwe spartin Bangladeşê û hejmara wan 1 mîlyonî derbas dike, bi salan e bi birçîbûn, belengazî û nexweşiyan re micadele dike. Pir hindik ji wan dikarin ji alîkariya Neteweyên Yekbûyî feyde bibînin. Piraniya wan ji derfetên parastina jiyana xwe bêpar in û bi her cure nexweşî û metirsiyên karesatê re rû bi rû ne. Welatên îslamî nikarin hesasiyeta pêwîst li hemberî vê bêbextiyê li ber çavên cîhanê nîşan bidin. Wisa xuya dike ku Myanmar dixwaze siyaseta xwe ya qirkirinê bidomîne heta ku yek Misilman bi destê çeteyên Budîst û artêşê li welêt nemîne. Bangladeş, ku yek ji welatên herî feqîr ê cîhanê ye, nikare bi ewqas penaberan re rû bi rû bimîne, ji ber vê yekê xwedî helwestek tund e û beşek ji wan li giravek veqetandî bi cih dike. Li gorî qeydên Neteweyên Yekbûyî, Rohingya gelê herî zêde li cîhanê tê çewisandin. Divê welatên Îslamê û Misliman tavilê hevşaredarên xwe biparêzin, ji bo wan însîyatîfan bigirin û bi vegereke bi rûmet ji bo baştirkirina şert û mercên jiyana wan hemû micadeleyan bidin.”
Hereketa ku li Sûrîye û Rojava bê kirin
Serokomar Erdogan hefteya borî got, "Em di xebatên ku ji bo avakirina herêmên ewle di kûrahiya 30 kîlometroyan de li ser sînorên xwe yên başûr dest pê kiribûn, ji bo beşa windabûyî dest bi avêtina gavan dikin." Di daxuyaniyê de ku daxuyaniyên wan hatin bibîrxistin, hat gotin ku ji daxuyaniya piştî Civîna MGK'ê hat fêhmkirin ku wê di demeke nêz de li dijî Sûriyeyê operasyoneke nû bê lidarxistin.
Di daxuyaniyê de bal hat kişandin ser wê yekê ku rewa ye ku Tirkiye ji bo ewlekariya xwe gavan bavêje û ji bo vegerandina penaberên Sûriyeyî ji bo xaka xwe bi ewleyî hewlan bide û di dawîya daxuyanîyê de weha hat gotin, "Lê belê em baş dibînin ku fikarên xwe yên ku me aniye ziman dubare bikin." Beriya niha ji ber hesasiyeta herêmê: Operasyona ku tê gotin dê bibe sedema şer û pevçûnên nû, gerek nebe sedema pevçûnên nû, lê vegera penaberan di asta ku dê pêkhateya demografî ya herêmê biguhere, wê herêmê bikşîne nav rewşek kaotîk û bi dawîneke ne diyar, divê pêşîya her kesî be ku xelq tûşî gilî û koçberiyên nû nebin û zirar negihêjin sivîlan, armanc bikin ku aramî û aşitiyeke mayînde li Sûriyê dabîn bikin û şert û merc ji bo vegerê bi ewle ava bikin. penaberên li Tirkiye û welatên din.” (ÎLKHA)