İran’da yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 8 adayı devlet televizyonunun canlı yayınında ülke sorunları ve çözüm önerileri hakkında tartıştı.
Adaylar, ülkenin önemli gündem maddeleri olan enflasyonun kontrol altına alınması, yönetim şekli, devlet konutları, ekonomik adaletin sağlanması, ambargolar neticesinde azalan petrol geliri, ulusal üretim, sermaye ve iş gücünün desteklenmesi ve sübvansiyonların hedeflendirilmesi konularında uygulamayı planladıkları programlarını açıkladı.
ENFLASYONUN KONTROL ALTINA ALINMASI
Adaylardan Seyyid Muhammed Garezi, İran’da devrimden beri enflasyon sorunu olduğunu ve yerli üretimi artırmadan bunun çözülemeyeceğini savundu.
Gulam Ali Haddad Adil ise önceliğin iş olanakları sağlamak olduğuna ve kepenk kapatmış çok sayıdaki fabrikaya teşvik yardımları yapılarak iş fırsatlarının yaratılması gerektiğine dikkati çekti.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışan tek reformist aday Muhammed Rıza Arif, yaptıkları anketler sonucu yıllık 1 milyon iş fırsatına ihtiyaç duyulduğunu ve hazırladıkları en önemli projelerden birini turizm sektörüne yatırım yaparak 200 bin iş olanağı yaratmak olduğunu belirtti.
Merkez aday Hasan Ruhani de ülkede 3 milyon işsiz olduğunu ve öncelikli politikasının uzman kadrolar yetiştirerek iş fırsatları yaratmak olduğunu kaydetti.
DEVLET YÖNETİM MEKANİZMASI
Reformist aday Arif, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sorunların temelinde, yönetimi tek başına elinde bulunduran muhafazakar akımın diğer oluşumları her alandan dışlamasının yattığını ve bu bağlamda bir çok alanında uzman olan potansiyellerin yitirildiğini belirtti.
Muhafazakar 2+1 koalisyonunun üyesi Haddad Adil, Arif’i ülke sorunlarını muhafazakarların üzerine atmakla suçlayarak, aynı uygulamanın (dışlama) reformistlerin döneminde muhafazakarlara yapıldığını öne sürdü.
Haddad Adil, cumhurbaşkanı görevine gelmesi durumunda siyasi meseleler ile uzmanlık gerektiren alanların tamamen birbirinden ayrı değerlendirileceğini iddia etti.
Merkez aday Ruhani ise devletin farklı siyasi görüşlere sahip kişilerce yönetilerek çeşitlilik oluşturulması gerektiğini, topluma mutlak ifade özgürlüğü verilmeden ülkedeki sorunların ortadan kaldırılamayacağını kaydetti.
Ali Ekber Velayeti, Ruhani’nin farkılı siyasi görüşlerin ülke yönetiminde yer alması düşüncesine, bu kişilerin rejime ve "velayeti fakih"e bağlılık noktasında birleşmeleri durumda katıldığını ifade etti.
SÜBVANSİYONLARIN HEDEFLENDİRİLMESİ
Tüm adaylar, Ahmedinejad döneminde uygulamaya konulan sübvansiyonların hedeflendirilmesi politikasını prensipte doğru, uygulamada eksik ve hatalı olarak tanımladı. Adaylar, ülkedeki yüksek enflasyonun bu hatalı uygulamanın sonucu olduğu konusunda fikir beyanında bulundu. Cumhurbaşkanı adaylarının tümü, seçimi kazanıp hükümet kurmaları durumunda sübvansiyonların hedeflendirilmesine anayasadaki maddelere bağlı kalarak devam edeceklerini belirtti.
AMBARGOLAR SONUCU AZALAN PETROL GELİRİ
Cumhurbaşkanı adayları, İran’a uygulanan petrol ambargosunun ekonomide bir tehdit olmasına rağmen, doğru politika ve öngörülerle fırsata dönüştürülebileceğini ifade etti.
Adaylar, ülke ekonomisinin petrol gelirine olan bağımlığının azaltılmasını ve ham petrol satışı yerine bunun işlenerek ürün çeşitliliği elde edilmesinin programları dahilinde olduğunu kaydetti.
REFORMİST ADAY ARİF, TARTIŞMA PROGRAMININ FORMATINI ELEŞTİRDİ
Reform kanadının tek adayı Arif, programın ikinci bölümünde yer alan şıklı test sorularını muhtemel cumhurbaşkanı olarak ne kendisine ne de diğer adaylara yakıştırmadığını ifade ederek, programın bu kısmını protesto etti ve soruları cevapsız bıraktı. Arif, “Ben bu testleri 45 yıl evvel cevapladım” dedi.
Merkez adayı Ruhani ile muhafazakar bağımsız aday Rızai de Arif’in itirazına katıldıklarını dile getirerek, “İran Devlet Televizyonu, tartışma programının formatını biz adaylara danışarak belirlemeliydi” serzenişinde bulundular.
Programın söz konusu ikinci bölümünde, cumhurbaşkanı adaylarına ekonomik sorunların çözümüyle ilgili iki cevap şıkkı olan sorular soruldu. Program sunucusu adayların bu uygulamayı basit ve yakışıksız bulması üzerine sorularını sormaktan vazgeçti.