Van’da havanların soğumasıyla soba veya kalorifer kazan bacalarından çıkan gazları hava kirliliğine neden olurken bunun için önlem alan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, hava kirliliğini önlemek için soba ve kalorifer kazanlarının doğru yakma teknikleri hakkında bilgi verdi.
Konuya ilişkin sorularımızı yanıtlayan Van Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Mahsum Semerci, Van’ın havasının eskiye göre daha temiz olduğunu belirterek, hava kirliliğini en aza indirmek için sobayı üstten yakılması gerektiğinin altını çizdi.
Kirliliğine Neden Olan Kaynaklar
Hava kirliliğinin nedenlerini anlatan Semerci, “Isınmadan kaynaklanan hava kirliliği; ülkemizde özellikle ısınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin uygulanmasından kaynaklanıyor. Motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliği ise nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazlarından kaynaklanıyor. Sanayiden kaynaklanan hava kirliliği ise sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevre korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması; baca filtresi, arıtma tesisi olmaması, uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olan etkenlerin başında gelmektedir.” dedi.
Hava kirliliğinin etkileri
Atmosferde karbondioksit miktarının artmasının küresel ısınmaya neden olacağını vurgulayan Semerci, “Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Bununla birlikte kükürtdioksitin, üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici etkileri vardır. Özellikle duman akciğerden alveollere kadar girerek olumsuz etki yapmaktadır. Ayrıca kükürtdioksit ve ozon bitkiler için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir.” şeklinde ifade etti.
Soba yakma teknikleri ve dikkat edilmesi gerekenler
Semerci, soba yakarken dikkat edilmesi gereken hususları ise şöyle anlattı: “Soba uygun yere kurulmalı vemutlaka üstten tutuşturulmalıdır. Yanmakta olan kömürün üzerine asla ilave kömür dökülmemelidir. Üst bölümde tam yanma gerçekleşip kömür kor haline gelmeden alt ve üst hava alma kapakları kapatılmamalıdır. Çünkü ortam oksijensiz kaldığından tam yanma olayı gerçekleşmeyecektir. İdeal yanmayı sağlamak ve bacanın kurum tutmasını önlemek için soba, baca deliğine en yakın yere en az boru ve dirsek kullanarak kurulmalıdır. Isıdan daha iyi yararlanmak için, duvar ile soba arasında yaklaşık 50 santimetre mesafe bulunmalıdır. Sobanın arkasına koyacağınız, parlak ve ısıya dayanıklı yansıtıcı bir levha odanızın daha iyi ısınmasını sağlayacaktır. Yanan sobaya üstten kömür ilave edilirse; alttaki ateşin etkisi ile ilave edilen kömür bünyesindeki yanabilir gazlar, yanmadan baca ile çevreye yayılmaktadır. Üst bölümde tam yanma gerçekleşmeden alt ve üst hava alma kapakları kapatılırsa, kömürün tutuşma süresi uzayacağından, yanmadan çıkan gaz miktarı artacaktır. Sonuç olarak önerilere uyulmadığı takdirde; hava kirliliğinin hepimizi rahatsız edeceği ve karbonmonoksit zehirlenmesi gibi çok daha üzücü olaylara sebebiyet verilebileceği unutulmamalıdır. Uygunsuz bir yakma sizi daha az ısıtıp, daha çok ısınma masrafı yapmak zorunda bırakacaktır.” şeklinde açıkladı.
Kalorifer kazanında kömür yakma tekniği
Sobada olduğu gibi kalorifer kazanının da üstten yakılmasının gerektiğini söyleyen Semerci, “Kazan her zaman üstten yakılmalıdır. Kömür tutuşturma işlemi tamamlandıktan sonra, günlük yakış sırasında ateş kapağı ve küllük kapağı açılmamalıdır. Kapaklar üzerindeki hava klapeleri vasıtasıyla hava girişini ayarlayarak istenilen yanma sağlanmalıdır. Baca damperleri yakışa göre ayarlanmalıdır. Kazan su sıcaklığı, dış ortam sıcaklığına göre ayarlanarak yakış sağlanmalıdır. Ayrıca geceleri kazan uyutma sistemi uygulanmalı ve bu sayede ilk tutuşturma masrafı olmayacaktır. Kazanın eksik suyu sezon başında tamamlanmalıdır. Kazan su sıcaklığı 30 dereceden yüksek olduğu zaman kazana su ilavesi kesinlikle yapılmamalıdır. Isınma sezonu başlamadan önce kalorifer sisteminin bakımı mutlaka yaptırılmalıdır. Yılda en az bir kez baca temizliği yaptırılmalı ve haftada en az iki kez alev, duman boruları temizlenmelidir.” şeklinde sıraladı.
Havayı kirleten yakıtlar için alınan önlemler
Havayı kirleten yakıtlar için alınan önlemlerin başında kullanılan yakıtların denetlenmesi geldiğinin altını çizen Semerci, “Van Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü olarak havayı kirleten yakıtlar için aldığımız önlemlerin başında kullanılan yakıtların denetlenmesi gelmektedir. Bu denetimler yakıtı satanlar ve yakıtı kullananlar üzerine yapılan denetimler olmak üzere iki türlüdür. İl müdürlüğümüz il sınırları içerisinde yalnızca müdürlüğümüzce ithalatçılara ya da üreticilere verilen satış izinleri kapsamında katı yakıt satıcısı kayıt belgelerine sahip satıcıların sattığı yakıtlara izin vermektedir. İlimizde bulunan satıcılar bu kapsamda denetlenmektedir, gerekli görülen yerlerde numuneler alınmaktadır ve bakanlığımızca akredite olmuş laboratuarlarda analiz ettirilmektedir.” ifadelerini kullandı.
Van’da her gün hava kirliliğinin ölçüm istasyonunda ölçüldüğünü sözlerine ekleyen Semerci, “Belli bir bölgedeki hava kalitesinin karakterize edilmesi için ülkelerin kendi sınır değerlerine göre dönüştürdükleri ve kirlilik sınıflandırılmasının yapıldığı bu indekse Hava Kalitesi İndeksi adı verilmektedir. İndeks belirli kategorilerde farklı tanım ve renkler kullanılarak ifade edilmekte ve ölçümü yapılan her kirletici için ayrı ayrı düzenlenmektedir. Ulusal Hava Kalitesi İndeksi, EPA Hava Kalitesi İndeksini ulusal mevzuatımız ve sınır değerlerimize uyarlayarak oluşturulmuştur. 5 temel kirletici için hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır. Bunlar; partikül maddeler, karbon monoksit, kükürtdioksit, azotdioksit ve ozondur. İlimizde Tuşba Kaymakamlığı bahçesi içerisinde 1 adet Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu bulunmakta olup bu istasyon saat başı 2 temel kirletici parametre; partikül madde ve kükürtdioksit ölçümü yapmaktadır. Ölçülen değerler http://www.havaizleme.gov.tr/ adresinde anlık olarak yayınlanmaktadır.” dedi. (Yılmaz Sönmez - İLKHA)