Şanlıurfa’nın Hilvan ilçesinde kırmızı biber hasadına başlayan çiftçiler, biber (isot) ürününün ekimi ve hasadının zahmetli bir iş olduğunu, çok emek harcadıklarını, fakat emeklerinin karşılığını alamadıklarını belirterek devletin fabrikalar yapıp, destekleme vererek çiftçiye yardımcı olmasını istiyorlar.
Kazandığı paranın yarısını işçilere geriye kalanını ise tarla sahibi ve masrafa verdiğini söyleyen Mustafa Yada isimli çiftçi, talep ve sıkıntılarını İLKHA muhabirine dile getirerek şöyle konuştu:
“Hilvan’ın Faik köyünde yaklaşık 50 dönüm biber ektim. Mart ayında başladık, 7 ay civarıdır emek veriyoruz. Şu anda birinci ürünü topluyoruz. Verim iyi ama yine de beklediğimiz gibi değil. Havalar da sıcak olduğu için biberi etkiledi. Şu anda fiyatlar düşük görünüyor. Bin 200 liraya düşmüş. 25 işçi çalışıyor, kazandığımız paranın yarısı şu anda işçiye diğer yarısı da tarla sahibine gidiyor. Bu nedenle devletin buna bir çözüm bulması gerekiyor. Devlet bir fabrika kurup biberi alması lazım. Ayrıca biberin desteklemesi de olması gerekir ve desteklemeyi tarla sahibine değil üreticiye vermesi gerekir.”
Yada, "Fiyatların düşük olması nedeniyle biz emeğimizin karşılığını alamıyoruz. En azından fiyatın şu anda bin 500’ün altına düşmemesi lazım. Devlet gerekli düzenlemeyi yapıp desteği üreticiye vermesi lazımdır.” diye belirtti.
"Devletin bir fabrika kurup biberi üreticiden alması gerekiyor"
Biber yetiştirmenin diğer ürünlere göre daha zahmetli olduğunu ve Hilvan’a yakın Fırat suyu olmasına rağmen ondan faydalanamadıklarını belirten Aslan Ali Karakuş adlı çiftçi de şöyle konuştu:
“Ben yaklaşık 5 aydır bu biberi ekmişim, defalarca gübresini verdik. İlkin mantar hastalığı vardı ama ilaçladık şu anda iyidir. İşçilerin ücretini ve yapılan masrafları karşılamak için fiyatın iyi olması lazım. Biz üretici olmamıza rağmen o kadar da emek harcıyoruz yine de komisyoncular kadar kazanmıyoruz. Devletin bir fabrika kurup biberi üreticiden alması gerekiyor, bu bizim için daha iyi olur. Geçen seneye göre bu sene verim biraz düşük. Tabi bazı yerlere göre de değişiyor, yine de şükürler olsun. Diğer ürünlerde nasıl destekleme varsa aynı şekilde biber üreticisine de destekleme lazım. Çünkü biberin zahmeti ve yetiştirilmesi daha zor. Biber yetişene kadar sürekli içinde çalışıyoruz.”
"Beklentimiz bir an önce sulama projesinin yapılıp ilçemize su verilmesidir"
Karakuş, “Burada suyumuz yok, biberleri kuyu suyu ile suluyoruz. Şimdiye kadar Hilvan’a çoktan su gelmesi gerekiyordu. Yıllardır sulama projesini bekliyoruz, fakat henüz piyasada bir şey yok. Bizim suyumuzdan başkaları faydalanıyor. Biz de yerimizde durmuşuz. Biraz tarlam var fakat kuru tarla olduğu için bir şey elde edemiyoruz. Hâlbuki sulu tarla olsa çocuklarımla beraber çalışırız ve o bize yeter, dışarı gidip çalışmak zorunda kalmayız. Bu tarlayı da icare yoluyla alıp ektim. Şu anda Hilvan’daki vatandaşların çoğu dışarıdaki illerde farklı işlerde çalışıyor. Beklentimiz bir an önce sulama projesinin yapılıp ilçemize su verilmesidir. Fakir insanların gözü yetkililerde, onlar da evet diyor, ama gereğini yapmıyorlar. Seçim zamanında yapacağız diyorlar, ama seçim süreci bittiğinde her şey bitiyor gelecek seçimlere kadar.” diye konuştu.
"Emeğimizin karşılığını alamıyoruz"
Hilvan’da zirai ilaç sattığını ve aynı zamanda çiftçi olduğunu 5 sene önce ile şimdiki biberin fiyatı aynı olduğunu, ilaçların ise fiyatının artığını söyleyen Mustafa Bedlek, “Hilvan’ın Karaburç köyünde oturuyorum. Yaklaşık 15 dönüm biber ekmişiz, verim şu anda normal görünüyor. Fiyat ise bin lira civarıdır. Yaklaşık 7 aylık bir emek veriyoruz, ama emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Çünkü fiyat düşüklüğü, elektrik kesintileri, su kesintileri, bu sene oluşan aşırı sıcaklar biberin verimini de etkiliyor. Biberin de mutlaka pamuk gibi desteklemesi olması lazım. Eğer biber hal pazarına veya millete satılacağı yerde devletin yapacağı fabrikalara satılırsa çiftçi daha iyi kazanır.” dedi.
Bedlek, “Yaklaşık 5 sene önce biberin fiyatı bin 200 liraydı, şu anda halen aynı durumda. Gübrenin, ilacın, mazotun ve işçinin fiyatları artarken biber aynı fiyatta duruyor. Bu büyük oranla çiftçinin zararınadır. Zirai ilaçların fiyatı bundan 5 sene önce 15-20 lira iken şu anda 25-30 lira olmuş. Başta su olmak üzere şu anda birçok sıkıntı ile karşı karşıyayız. Harran’a, Suruç’a ve Bozova’ya su götürüldü, fakat Hilvan ve Siverek halen susuz durumda.” şeklinde konuştu.
İLKHA