Muş’ta sebze yetiştiriciliği yapan çiftçiler tarlalarda son hasadı yaparken, emeklerinin karşılığını alamadıklarını belirtiyorlar. Tarladan topladıkları ürünleri sebze ve meyve haline 1 buçuk ile 2 TL’ye sattıklarını ancak sofraya gelene kadar 6 TL’yi bulduğunu söyleyen yetiştiriciler, sektörde emek verenlerin aksine komisyoncu ile fırsatçıların kar ettiklerine dikkat çekiyorlar.
Sebze üretiminde çiftçiye herhangi bir kar kalmadığını vurgulayan Şahabettin Yeşilyayla, “Ağustos ayının başında hasada başladık. Biz hasada başladığımız zaman domates piyasada fazla olduğu için 1 TL'ye verdik. Bir hafta sonra Iğdır, Elazığ ve Bingöl bölgesinde hastalıklar başladı. Sadece Muş bölgesi kalmıştı. Nemin az olmasından dolayı burada "çökme" dediğimiz hastalık olmadı. Fakat beyazsinek ve virüs dediğimiz hastalık yayıldı. Bir hafta sonra ürünümüzün hepsini kuruttu. Piyasada domates azalınca domatesi 2 TL’ye sebze ve meyve haline satmaya başladık. Meyve ve sebze halinden 1 buçuk ile 2 TL’ye aldıkları ürünleri 2 buçuk ile 3 buçuk gibi bir fiyata satıyorlardı. Komisyonculara 1 buçuk 2 TL'ye giden sebzeler sofraya gelene kadar 5 TL'yi buluyor. Yani burada sadece aracılar ve komisyoncular kazanıyor. Çiftçiye herhangi bir kar kalmıyor.” ifadelerini kullandı.
Üreticilerden Felek Yeşilyayla ise “8 nüfus gelip burada çalışıyoruz. Biz kazanmıyoruz. Komisyoncular kazanıyor, aracılar kazanıyor fakat bizler kazanamıyoruz.”
“Komisyoncular ile fırsatçılar bizden emeğimizi çalıyorlar”
Ağabeyiyle birlikte sebze işine girdiklerini ifade eden Yusuf Yeşilyayla, komisyoncuların doları bahane ederek kendilerinden aldıkları ucuz malı pahalıya sattıklarını kaydetti.
Söz konuş pahalılığın dolarla alakasının olmadığına işaret eden Yeşilyayla, “Maalesef hastalık bulaştı. Ondan sonra zaten sebzeler azaldı. Biz yetiştiriyoruz, çabalıyoruz elektrik ve mazota para yetiştiremiyoruz. Tarladan 1 buçuk ile 2 TL’ye satıyoruz. Komisyoncular bizden aldıklarını 4 ile 5 TL’ye satıyor. Biz emek veriyoruz ama parayı oturanlar kazanıyor, fırsatçılar kazanıyor. Ben üniversite harçlığını çıkarmak için üç dört ay çalıştım fakat hiç para kazanamadım. Üniversiteye gideceğim ama cebimde 5 kuruş para yok. Komisyoncular, doları bahane ederek bizden aldıkları ucuz malı pahalıya satıyorlar. Bu işin dolarla bir alakası da yok. Komisyoncular bizden emeğimizi çalıyorlar.” diyerek tepkisini dile getirdi.
"Esnaf da vatandaş da fiyatlardan şikayetçi"
Sebze fiyatlarından hem vatandaşın hem de esnafın şikayetçi olduğunu dile getiren Manav esnafından Reşat Erten, "Çiftçilerde durumdan memnun değil. Biz domatesin kilosunu 5 buçuk TL’ye alıyoruz. Biz de yaklaşık 6 TL’ye satıyoruz. Esnafın da gücü almaya yetmiyor. Esnafta durumdan rahatsız.” şeklinde konuştu.
Muş Sebze ve Meyve Hali esnaflarından Erhan Şeker ise bu sene ekinlerin az olması ve ihracattan dolayı fiyatların yüksek olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
“İllaki doların yükselmesi de etkilemiştir. Mazot ve gübrenin yükselişi durumu etkiliyor. Her şey yükselirse ister istemez fiyatlar da yükselir. Mazot ve gübre fiyatları yükselirse bu her yere yansır. Bu yükseliş manava da komisyoncuya da tüketiciye de yansıyor. Biz de biliyoruz ki fiyatlar çok yüksek ama bizim yapabileceğimiz bir şey yoktur. Biz de kar oranı fazla üstüne koyamıyoruz. Bizde fiyatların düşmesini temenni ediyoruz.”
İLKHA