Halk dilinde ‘Köşker’ olarak bilinen ayakkabı tamirciliği yapan ustalar, bu meslekteki önemli ustaların piyasadan bir bir çekilerek mesleklerini bırakmak zorunda kalıyor. Eskiden yırtılan ayakkabılarını tamir ettirmek için vatandaşlar soluğu köşker ustalarının yanında alırken, son zamanlarda ise bu durumun yerini yeni ayakkabı almaya bıraktı.
Gaziantep’in en eski semtlerinden olan Karatarla Mahallesi’nde yıllardır ayakkabı tamirciliği yapan ve ayakkabı tamircilerinin yoğunlukta olduğu mahallede artık bir elin parmak sayısını geçmeyecek kadar köşkerin kaldığını belirten 20 yıllık ayakkabı tamir ustası Cengiz Bolal, ömürlerinin önemli bir kısmını köşkerliğe adayan son köşkerlerin, günümüzde adeta kan ağladığını vurguladı.
Yıllardır ekmek mücadelesi veren ayakkabı tamircilerinin Çin malları ve fabrikasyon ayakkabı imalatı karşısında ayakta durmakta zorlandığını belirten Bolal, “Her geçen gün artan teknoloji ve imitasyon denilen ürünler sektörü olumsuz etkiledi. Bu durumdan en çok etkilenenler ise ayakkabı tamirciliği yapan esnaflardır.” dedi.
Küçük esnafın gün be gün tükendiğini belirten Bolal, “Sanata eğilim yoktur. Eğilim de olmayınca sonuç ortada. Şu anki aileler, özellikle çocuklar yetişsin, okusun ve yüksek tahsilli birileri olsun istiyor. Bu işe artık çırak bile gelmiyor. Çin ayakkabıları ve Türkiye’de üretilen ucuz ürünler var. 10, 15 ve 20 TL’ye ayakkabı satılıyor. Müşteri bir ayakkabı için 10-15 TL tamir parası vermek yerine diyor ‘ben yeni bir ayakkabı alırım.’ O ucuz ayakkabılarda sıkıntılı ayakkabılar. Ayakta mantar, ter ve koku yapar. Benim tavsiyem özellikle deri ve kaliteli ayakkabı giyilmesidir. Deri ayakkabı ayakta koku ve mantar yapmaz. Özellikle de Çin malları ayakta çok kötü koku yapıyor.” ifadelerini kullandı.
“Yılların esnafları kapatmak zorunda kalıyor”
Köşkerlerin bir bir dükkanlarını kapattığını belirten Bolal, “1997 yılından bu yana ben bu mesleğin içerisindeyim. Şuanda köşkerler bir bir kapatıyor. Şu anda kapatma kararı alanlar da var. Yılların esnafları kapatmak zorunda kalıyor. Çünkü esnaf artık para kazanamıyor. Evini geçindiremiyor. Geçindiremeyince ne yapacak? Ya gidip işçilik yapacak yada bir şeylerle uğraşacak. Her geçen gün köşker sayısı azalıyor.” şeklinde konuştu.
Türkiye’de ucuz ve sağlıksız olarak nitelendirilen ayakkabıların çok fazla satılmasından dolayı ayakkabı tamirciliğinin yok olma aşamasına geldiğini belirten bir diğer köşker Metin Keleş ise, “Artık eskisi gibi tamirat yoktur. Şu anda eskisi ile yarı yarıya bir fark var. İşlerimizde ciddi bir düşüş var. Ayakkabısını tamir ettiren de yoktur. Emeğe saygı kalmamış. 3-5 TL’ye bile itiraz ediliyor. Tadı-tuzu yok. Bu mesleğe sahip çıkmak için devletin bizden vergi almamasını istiyoruz. Ayakkabı boyuyoruz. Ama tamir hiç kalmadı. İşlerimizde yüzde 50 oranında bir düşüş var.” diye konuştu.
İLKHA