Üniversite öğrencisi iken eğitimini almaya başladığı hat sanatında 2 yıl sonra hattat olan Mehmet Bali, sanatına, yeni eserler üreterek ve tıpkı hocaları gibi yeni öğrenci yetiştirerek sahip çıkıyor.
İslam dünyasının vazgeçilmez sanatlarından olan hüsnü hat sanatını Gaziantep Gümrük Hanı Yaşayan El Sanatları Müzesinde sürdüren Bali, bu sanatın, Türkiye'de daha çok tanınması ve gelecek nesillere aktarılması için kentteki üniversitelerde de eğitim veriyor.
Gaziantep’te tek icazetli hüsnü hat sanatı ustası olan Bali, 32 yıldır mesleğini severek sürdürüyor. Bali, emek ve sabır isteyen hat sanatına son yıllarda gençlerin ilgi gösterdiğini, bu sanatı öğrenmek isteyen gençlere de ders verdiğini söyledi.
Hattat Bali, İLKHA’ya yaptığı açıklamada, yazı sanatına olan ilgisinin küçük yaşlarda başladığını, daha sonraki zamanlarda da hat sanatına olan merakının arttığını belirterek, hat yazı yazmanın Allah'ın bir lütfu olduğunu ve bu sanatı icra etmenin herkese nasip olmadığını belirtti.
Hat sanatının, İslam sanatı olduğunu ifade eden Bali, hat sanatının sabır isteyen bir sanat olduğu için birçok manevi duygunun da bu sanatta olduğunu dile getirdi.
Konya Selçuklu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunu olduğunu belirten Bali, “Hat sanatına Konya’da başladım. 2 yıl lika ve nesih dersleri alarak hattatlığa başladım. Önceden beri Kur’an-ı Kerim yazmayı çok seviyordum. Bundan dolayı yazı dersleri açılınca hemen müracaat ettim. 2 yıl boyunca ders aldım. Daha sonra çeşitli hattat hocalarından ders aldım. Bu hocalarımdan 2 yılsonunda icazet aldım.” dedi.
Allah'ın ismi en güzel şekilde yazılması gerekiyor
Hat sanatının, Kur’an-ı Kerim’i güzel yazma sanatı olarak başladığını belirten Bali, “Rabbimizin kitabı ve bize gönderdiği mesajı en güzel şekilde yazalım, en güzel şekilde bu mesajı insanlara iletelim diye hat sanatı başlamıştır. İlk teşvikler, insanları yönlendirmeler Peygamber Efendimizin (sallahu aleyhi vesellem) hadislerinde geçiyor. İbn-i Kesir ve diğer Fahrettin Razi tefsirinde Peygamber efendimizin hatta teşvik ettiğini, kalemin ucu körlenmişse kalemin ucunun açılması gerektiğini, sin harfinin uzun bir şekilde yazılması gerektiğini ve ‘Allah lafzını en güzel şekilde yazın’ diye vahiy katiplerine tavsiye ettiğini hadislerden öğreniyoruz.” ifadelerini kullandı.
"İlk hattat hocası Hazreti Ali'dir"
Hat sanatının ilk hocasının Hazreti Ali olduğunu söyleyen Bali, “İlk hattatımız, hattatların piri ilk vahiy katibimiz Hazreti Ali efendimizdir. O günden günümüze kadar bin 400 yıldır silsile şeklinde harfler en güzel bir şekilde yazılmıştır. Kur’an-ı Kerim'i en güzel şekilde yazmak için hat sanatı geliştirilmiştir. Biz halen icazet türü çalışırız. Hat sanatında icazetlerimiz de 14'üncü hocamız Hazreti Ali olacak şekilde silsile ile icazet türü devam eder ve icazetimizi bu şekilde devam ettiririz. Hat sanatı Kur’an-ı Kerim'i en güzel yazma sanatı olarak başlamış, önceleri ‘kufi yazı’ dediğimiz yazı türü ile başlamıştır. Kufi yazı denmesinin sebebi ise Hazreti Ali efendimizin, Kufe’de halife olmasından dolayı hatta ve yazıda da ilk düzenlemeleri ve ölçüleri Hazreti Ali efendimiz koyduğundan dolayı bu yazıya ‘kufi yazı’ denilmiştir. Yoksa Arap yazısının ilk yazı türlerine ‘nebat’ yazısı deniliyor. Daha sonra Araplar kullanmaya başlamış. Kur’an-ı Kerim'in yazılmasıyla birlikte Kur’an yazısı olarak nitelendirilmiş.” şeklinde konuştu.
"İslam alemi hat sanatına önem vermiştir"
Hüsnü hat sanatının, İslam dünyasının önemli ve vazgeçilmez sanatlarından olduğunu ifade eden Bali, şunları aktardı:
“İslam'da, resim ve heykel yapmak gibi görsel sanatlar hoş karşılanmadığından dolayı İslam alemi de özellikle hat sanatına önem vermiştir. Bundan dolayı da hat sanatı büyük bir ilgi görmüş ve zirveye ulaşmış. hatta Avrupalı ressamlar geldiğinde ‘biz görsel sanatlarda, resimde zirveye ulaşamadığımız noktaya Müslümanlar hat sanatında ulaştı’ demişler. İlk hat sanatındaki kurallarımızı, terkiplerimizin Hazreti Ali efendimiz tarafından verildiğini görüyoruz. Hazreti Ali efendimiz ‘hat sanatı üstadın elinden öğrenilir’ demiştir. Hata sanatı bol yazmakla, bol meşk etmekle mükemmele ulaşılır’ sözü Hazreti Ali efendimizden bize gelen bir rivayettir. Yine ‘hat sanatında cennet tadı var’ sözü Hazreti Ali efendimizden gelen rivayetler arasında yer almaktadır. Hat sanatında llk düzenlemeler de Hazreti Ali efendimiz döneminde, Hazreti Ali efendimizin birinci ve en önemli talebesi Hasan'ı Basri hazretleridir. Hat sanatı Hasan'ı Basri hazretlerinden sonra giderek gelişmiş ve en son Osmanlılar döneminde ‘kufi’ yazı kaldırılmış 6 çeşit yazı icat edilmiş. 6 çeşit yazının bütün ölçülerini, kurallarını ve örneklerini Osmanlılar yerleştirmiş ve bütün dünyaya öğretmişlerdir. Bu yüzden 500 yıl boyunca Kur’an-ı Kerim Hicaz'da indi, Mısır'da okundu ve İstanbul'da yazıldı’ diye atasözü olmuştur.”
"Bu meslekte aşk ve sevgi çok önemlidir"
Hat sanatında sabrın çok önemli olduğunu belirten Bali, “Bütün mesleklerde olduğu gibi bu meslekte de aşk ve sevgi çok önemlidir. Öncelikle yaptığınız işi seveceksiniz. Kur’an-ı Kerim'i sevmek, Kur’an-ı Kerim’i yazmayı sevmek önemlidir. Bunun için de bol bol çalışmak gerekiyor. Zaten normalde bizim icazetlerimiz 8-10 yıllık çalışmayla alınıyor. Tabi ki sabırla çalışma gerekiyor. ama sabırla çalışıyorsunuz da sabırla çalışırken bu hattın öyle bir özelliği var ki yazdıkça insana lezzet ve zevk veriyor. Hazreti Ali efendimizin deyimi ile cennet tadını alıyorsunuz. Bırakmak istemiyorsunuz. Sürekli bir şeyler yazmak istiyorsunuz, geceleri kalkıp sabahlara kadar yazıyorsunuz.” diye konuştu.
"Peygamberlerin dualarını hat sanatıyla yazmaya çalıştık"
Bali, Kur’an-ı Kerim'de yer alan peygamber dualarını hat yazısıyla yazdığını, daha sonra kitaplaştırdığını belirterek, “Şimdiye kadar hat sanatıyla hiç yazılmamış, bir kitap haline getirilmemiş Kur’an-ı Kerim'deki peygamber dualarını biz hat sanatıyla yazdık. Bu kitabı 2-3 yıl boyunca her gün geceleri egzersiz yaparak bu hat sanatında ki şekilleri, tasarımları, istifleri oluşturarak ve devamlı yazarak bu hale getirdik. En son Gaziantep Valiliği ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından basıldı. Şu anda bütün valiliklere, kaymakamlıklara ve belediyelere bu kitap gönderildi. Birçok bakanlıktan da tebrik mesajları aldık. Şimdiye kadar hiç yazılmamış bir yazı şekli kitaba dönüştürüldü. 41 Peygamber duası yer alıyor. Hazreti Adem’den Hazreti Peygamber efendimize kadar Peygamberlerin dualarını en güzel şekilde hat sanatıyla yazmaya çalıştık. Tabi bu aşkla, şevkle ve sevgi ile oluyor.” şeklinde konuştu.
İLKHA