Sözlükte Kurban “yaklaşmak” Bayram ise “sevinç” demektir. Allah adına kurban kesmek Allah'a yaklaşmak, Allah için bayram yapmak Allah için sevinmek demektir. Kurban; kurbanlığı sembol ederek, gerektiğinde Allah (c.c.) yolunda her şeyimizi feda etmeye hazır olduğumuzu ilan etmektir. Bayram ise; Allah yolunda yaptığımız fedakârlıklar için sevinmektir.
Kurban Hz. Âdem (a.s.) ile başlamış, oğulları Habil ve Kabil ile devam etmiş ve Hz. İbrahim (a.s.) ile sembolleşmiştir.
Yıllar boyunca evladı olmayan Allah'ın Halili Hz. İbrahim (a.s.) ; “Ey Rabbim! Bana iyi ve yararlı kişilerden olacak bir evlat bağışla” diye dua etti. Rivayetlere göre Hz. İbrahim 86 yaşında iken Allah (c.c.) ona bir çocuk (İsmail) ihsan etti. O da çocuğunu çok seviyor, onunla ilgileniyor ve onsuz yapamıyordu. Derken Yüce Allah (c.c.); ciğerparesi olan İsmail'ini kurban etme emrini gönderdi. Hz İbrahim (a.s.) hiç tereddüt etmeden Allah'ın buyruğunu yerine getirmek için harekete geçti ve tam onu boğazlayacağı sırada Hz. Cebrail, İsmail'in yerine bir koç getirerek kurban etmesini istedi. Böylece Hz. İbrahim imtihanını başarıyla tamamladığı için büyük bir sevinç (Bayram) yaşadı.
Hz. İbrahim ile sembolleşen Kurban Bayramı manen bize şöyle haykırıyor; “Ey Müslümanlar! ‘Bayram' ları yaşamak için en sevdiğiniz şeyleri ‘Kurban' etmeyi göze almanız gerekir.”
Peki, bizler 21. Asrın Müslümanları “Kurban” ve “Bayram” denilince ne anlıyoruz? Eğer kurban denildiğinde “Cebimizden çıkacak para ile depolayacağımız et miktarı” ve Bayram denildiğinde; “ Bir kaç gün tatil” aklımıza geliyorsa iyi bilelim ki Ümmetin bayramları çok uzaktır. Ancak İbrahim'i bir eylem olarak sembolleşen kurbanla aklımıza; “Gerektiğinde en sevdiği malı, çocuğu, makamı, ticareti, tereddüt etmeksizin Allah (c.c.) yolunda kurban edebileceği bir duruş, her şeyini davası uğruna feda etme eylemi, Nemrudî zihniyetlerle mücadele için kendisine mani olacak her ne varsa tereddütsüzce vazgeçme anlayışı” ve Bayramla aklımıza ; ”Allah'a (c.c.) yaklaşmak için fedakârlığımızın sevinci” geliyorsa o zaman Ümmetin bayramları yakın demektir.
Ya da Kurban ve bayram denilince aklımıza sadece kültürümüz ve geleneğimiz geliyorsa o kurban ve bayram Allah (c.c.) indinde bize pek fayda sağlamaz. Çünkü yaptığımız eylemin ne ifade ettiğini kavramak zorundayız. Eğer semboller, sembolize ettikleri değerleri ayağa kaldırmazsa sembol tek başına bir şey ifade etmez. Dolayısıyla ibadet niyetiyle yaptığımız her eylemin ne anlama geldiğini iyi kavramak zorundayız.
Unutulmamalıdır ki, ibadetler Allah (c.c.)'a hediye etmek için gönderilen birer sandık gibidir. Sandığın kendisinden ziyade içindekiler bir önem ifade eder, eğer içinde Allah'ın istediği değerler varsa karşılığını görürsün, eğer içi boş veya istediği şeyler yoksa o zaman sandığın hiç bir şey ifade etmediği gibi belki azar da işitir ve cezaya da mahkûm olursun.
İsmail'ce bir kurban, İbrahim'ce bir bayram dileğiyle…