AĞRI – Kürtlerin tarihini günümüze aktarma metodu diğer kültürlere göre farklı olmuştur. Tarihi anlatmak için yazılı kaynakların yanında denbêjler de etkilendikleri olayları beste haline getirerek kılamlarla günümüze aktarma görevini üstlenmişlerdir.
Mazlum Kürt halkının eziyet, zülüm ve gözyaşıyla dolu tarihini çalgısız, sade ağıt şeklinde anlatan dengbêjler, acı dolu tarihimizden ibretler çıkarmamıza vesile oluyor.
Dengbêjler, Ağrı’da Evdalê Zeynıkê Kültür ve Sanat Derneği (Komelaya Evdalê Zeynıkê) kurarak çeşitli programlar düzenliyorlar.
Evdalê Zeynıkê Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Fehmi Atmaca, dengbêjlik kültürünün yalnızca Kürtlerde var olduğunu ifade etti.
Atmaca, “Dengbêjlik kültürü neden sadece Kürtlerde var ve neden bu kadar ilerlemiş? Bunun üzerinde durmak istiyorum. Kürt milletinin kültürü yazılı olarak çok az bulunmaktadır. Şeyh Ehmedê Xanî ve birkaç alimin yazdıkları eserlerin dışında yazılı olarak başka kaynaklara ulaşamazsınız. Dolaysıyla Kürt Milletinin kültürü, sanatı ve tarihi; dengbêjler sayesinde bu güne kadar ulaşmıştır. Geçmişte bir olay olduğu zaman olay yerine tarihçiler götürülüp onu yazılı olarak kaydederlerdi. Ancak Kürlerde durum farklıydı, geçmişte Kürt ağaları yanlarında bir veya iki dengbêj gezdirirdi. Gittiği yerlerde toplumsal veya özel olay olduğu vakit yanlarında götürdüğü dengbêjer o olayları hemen beste yapar makam tutturur ve bu şekil o olayı tarihin içinden bizlere ulaştırırdı. Ve günümüze kadar da olaylar bu şekilde ulaşmıştır.” dedi.
Dengbêj Xuwedada, Kürtlerin bu güzel geleneğini yaşatmak için ellerinden geleni yapmaları gerektiğine dikkat çekerek, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Tarihte dengbêjlik, kültüründe iz bırakmış Evdalê Zeynıkê, Reso, Ferzê, Şakıro, Zahır, şu an Malazgirt’te yaşayan Tahir, Ehmedê Hêlîksan, Keremê Okçi ve Hüseyin bilinen dengbejlerdir. Günümüz Kürtçe yayın yapan kanallar bu dengbêjlere programlarında yer vermelilerdir. Gençlerimizde bu kültüre merak salmış ve bu kültürün gelişmesi için yer yer talepte bulunan gençleri eğitmeye çalışıyoruz.” (Ömer Adıgüzel - İLKHA)